Кафедрасы
Топырақты бағалау (лат. bonitos-сапа)
жүктеу/скачать 1,66 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті Пәннің оқу-әдістемелік кешені Басылым: алтыншы
| Топырақты бағалау (лат. bonitos-сапа)
- топырақ сапасын олардың өнімділік қабілеті бойынша салыстырмалы бағалау. Топырақтың бонитизациясы - бұл жерді кешенді зерттеудің логикалық жалғасы болып табылады. Бағалаудың негізгі мақсаты - топырақтың салыстырмалы құнын олардың құнарлылығы бойынша анықтау, яғни табиғи және тұрақты түрде алынған қасиеттері бойынша бір топырақтың екіншісіне қарағанда неше есе жақсы немесе нашар екенін анықтау. Бағалау объектісі - зерттеу бағалау материалдары бойынша бекітіліп, қатаң белгіленген таксономиялық бірліктермен сипатталған топырақ. Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті Пәннің оқу-әдістемелік кешені Басылым: алтыншы Топырақты бағалау критерийлері - негізгі дәнді, техникалық және басқа дақылдардың шығымдылығына әсер ететін, ал жем - шөп алқаптарын бағалау кезінде шабындықтар мен жайылымдардың өнімділігіне әсер ететін, ұзақ өсіру процесінде алынған белгілері мен олардың табиғи диагностикалық белгілері болып табылады. Топырақты кезінде бірдей бонитет мәндерін алуы керек. Осы көрсеткіштерді анықтау үшін топырақты бағалау шкаласы жасалады. Бұл әртүрлі топтар үшін табиғи индикаторлардың өлшенген мәндерінің белгілі бір мәндеріне сәйкес келетін сандық мәліметтер жүйесі. Бұл жағдайда әдетте екі шкала: бірі - топырақ қасиеттеріне, екіншісі - өнімділікке сәйкес жасалады. Негізгі диагностикалық ерекшеліктерге мыналар : қарашірік горизонтының қалыңдығы, топырақтағы гумустың, лайдың және физикалық саздың пайызы, топырақтағы гумустың, азоттың, фосфор мен калийдің жалпы қоры, құрылымы, қышқылдығы, сіңірілген мөлшері негіздер, топырақтың негіздермен қанықтыру дәрежесі және т.б. жатады. Диагностикалық ерекшеліктерді таңдау жерді бағалаудың әр учаскесі үшін топырақ жамылғысын кешенді зерттеу, ауылшаруашылық дақылдарының өнімділігі және топырақтың жеке факторларының дақылдардың өнімділігіне әсерін анықтау туралы мәліметтер негізінде жасалады. Жерді бағалау аймағының шекарасында топырақты бонитациялау келесі кезектілікпен жүзеге асырылады: 1) топырақтың жеке сипаттамалары мен қасиеттерін сипаттайтын көрсеткіштердің орташа мәндерін анықтау. 2) әр түрлі топырақтағы негізгі ауылшаруашылық дақылдарының орташа ұзақ мерзімді өнімділігін анықтау; 3) негізгі диагностикалық ерекшеліктерді таңдау; 4) негізгі ауылшаруашылық дақылдарының табиғи қасиеттері мен өнімділігі бойынша топырақты бағалау шкаласын құру. 2) әр түрлі топырақтағы негізгі ауылшаруашылық дақылдарының орташа ұзақ мерзімді өнімділігін анықтау; 3) негізгі диагностикалық ерекшеліктерді таңдау; 4) негізгі ауылшаруашылық дақылдарының табиғи қасиеттері мен өнімділігі бойынша топырақты бағалау шкаласын құру. Топырақтың алдын-ала бағалау шкалаларын құрастыру үшін топырақтың табиғи қасиеттерінің жеке сипаттамалары мен негізгі ауылшаруашылық дақылдарының өнімділігі туралы мәліметтер қолданылады. Сонымен қатар, топырақтың құнарлылығына тұздылық, сілтілік, қаңқа құрылымы, желімдену сияқты белгілер мен қасиеттердің әсерін есептеу үшін мен сипаттамалар топырақтың бонитетіне түзету коэффициенттері енгізіледі. Бониттің есептелген ұпайлары шкаламен қорытындыланып, бекітіледі және жерді бағалау аймағының шаруашылықтарындағы топырақты сұрыптауға қолданылады. жүктеу/скачать 1,66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|