2) Холецистэктомия операциясы туралы түсінік, оның түрлері. Оперативті енулер. Өт қабының мойнынан, өт қабының түбінен холецистэктомия. Бауырдың астында, іштен оң жаққа қарай өттің бар екені белгілі. Өт ол толық бір мүше. Оның көлемі 50-70 мл, пішіні алмұрт тәрізді. Осы өтте ауру болған кезде холецистэктомия операциясы жүргізіледі. Негізігнен өтте тас болғанда жасалады. Ол тастар қатты әрі ұсақ болады. Немесе керісінші де болуы мүмкін. Холецистэктомияға көрсеткіштеріне тоқталсам, өттің айналымына кедергі болуы, яғни ол іштің қатты ауырсынуына әкеледі. Немесе өтке инфекция түсуі, яғни холецистит. Өттің он екі елі ішекке өтер жолының бітелуі басты көрсеткіштің бірі болып саналады.
Қазіргі таңда өт қабын алып тастауға арналған хирургиялық операциялардың көпшілігі лапароскопиялық хирургиялық әдістерді қолдану арқылы жасалады, онда жұқа хирургиялық құралдар - трокарлар іш қуысына кішкене кесу арқылы енгізіледі. Операция анестезиямен жасалады, сондықтан пациент ұйықтап ешқандай ауырсынуды сезбейді.
Лапароскопиялық холецистэктомия кезінде хирург іш қуысында төрт кішкентай кесу жасайды, олардың екеуі ұзындығы 5 миллиметр, ал қалған екеуі ұзындығы 10 миллиметр. Кішкентай бейнекамерасы бар түтік іш қуысына бір кесу арқылы енгізіледі. Енгізу кезінде трокарлар тіндерді кеспейді, тек бір-бірінен алшақтайды. Қалған құралдар тағы 2 кесу арқылы енгізіледі. Содан кейін өт қабы тапқанда ол құралдар алынады.
Содан кейін холангиография, өт жолдарының ауытқуын тексеру үшін арнайы рентген жасалады. Егер өт жолдарында басқа проблемалар болса, оларды жоюға болады. Осыдан кейін кесектер тігіледі. Лапароскопиялық холецистэктомия бір-екі сағатты алады.
Алайда, лапароскопиялық холецистэктомия бәріне жарамайды. Кейбір жағдайларда үлкен кесу жасау керек, мысалы, алдыңғы операциялардан немесе асқынулардан немесе өте үлкен тастардан тыртық тініне байланысты. Бұл жағдайда ашық холецистэктомия жасалады.
Яғни холецистэктомияның екі түрі бар. Олар лапароскопиялық холецистэктомия және ашық холецистэктомия.
Егер өт қабы өте қабынған не үлкен тастар болса, ашық холецистэктомия тәсілі қолданылады.
Ашық холецистэктомия кезінде хирург іштің 15 сантиметрлік кесуін кеуде қуысы мен оң жағындағы қабырғалардың астына жасайды. Бұлшықеттер мен тіндер бауыр мен өт қабына қол жеткізуді жеңілдету үшін артқа қарай тартылады. Әрі қарай, өт қабын ашу үшін бауырды жылжытады. Өт қабынан тамырлар, везикулалар мен артериялар кесіліп, өт қабы алынып тасталады. Бауырдан аш ішекке өт шығаратын жалпы өт жолдары да тастардың бар-жоғы тексеріледі. Іш қуысында қабыну немесе инфекция болса, сұйықтықты ағызу үшін кішкене дренажды түтікті бірнеше күнге қалдыруға болады. Содан кейін кескен жер тігіледі.Ашық холецистэктомия бір-екі сағатқа созылады.
Өт қабының мойынынан жасалатын холецистэктомияға келсек. Бауыр жоғары көтеріледі, он екі елі ішек төмендейді, өт қабы адгезиядан босатылады. Бауыр-дуоденальды байламда везикулярлы, бауыр және жалпы өт жолдары бөлінеді. Кало үшбұрышында везикулярлы артерияны байлайды. Екі лигатура везикуланың астына жеткізіліп, алдымен өт қабынан байланады. Қажет болса, холангиография түтіктің ашылмаған бөлігі арқылы шығарылады, катетерді везикулалық канал арқылы жалпы өт жолына енгізеді. Осыдан кейін, везикуланың терминалды бөлігі байланып, ол жалпы өт жолына түсетін жерден 0,5 см қашықтықта орналасады. Лигатуралар арасында везикулалар өтеді. Өт қабы бөлініп, перитонийді бүйір беттеріне кесіп, оны астындағы тіндерден өткір және өткір жолмен бөледі. Көпіршік жойылады.
Өт қабының түбінен жасалатын холецистэктомияға тоқталсақ. Холецистэктомия өт қабының төменгі жағынан шығарылуынан басталады. Содан кейін везикулярлы артерияны байлап, везикуланың жалпы өт жолына түсетін жерін іздеп, қуық мойнынан және везикуланың жалпы өт жолына түсетін жерінен 0,5 см қашықтықта везикуланы екі лигатурамен байлау керек. Көпіршік алынып тасталып, оның төсегі перитонизацияланады. Қазіргі уақытта бейнеэндоскопиялық жабдықтары бар клиникаларда өт қабындағы барлық операциялар көбінесе мойыннан бастап лапароскопиялық жолмен жасалады. Бауыр-дуоденальды байламдағы өт жолдарының немесе тамырлардың өте күрделі топографиялық-анатомиялық нұсқаларының сирек жағдайларында операция әдеттегі лапаротомиялық қол жетімділіктен аяқталады.