Картография
Карта мазмұнының элементтері
жүктеу/скачать 5,48 Mb. Pdf көрінісі
|
Kartografiya каз
Негізгі геодезиялық жұмыстар, Zhanasbayeva Matem sauattylyq 3
| 4.2 Карта мазмұнының элементтері
Географиялық картаға анықтама бергеннен кейін, оған жататын элеметтерді анықтайық. Жалпыгеографиялық карта жіктеледі (4.1 - сурет): - математикалық негіз; - картографиялық кӛрініс; - кӛмекші қамтамасыздандыру; - қосымша мәліметтер. 47 4.1 – сурет - Карта мазмұны элементтерінің схемасы Математикалық негіз геодезиялық негізден, масштабтан және проекциядан тұрады және барлық математикалық анықталғандықпен картографиялық кӛріністі құруға мүмкіндік береді. Геодезиялық негіз Жер бетіндегі нүктелер жүйесін білдіреді, олардың орналасуы жазықтық ретінде, сонымен қатар, биіктік бойынша координаталар жүйесінде нақты анықталған. Осы нүктелер кӛмегімен күндізгі (топографиялық) беттен жер эллипсоидының қандайда бір теориялық бетіне математикалық ауысуды орындауға болады. Масштаб осы эллипсоидта зерттелетін затпен хабарласу үшін қажетті және ыңғайлы кӛрнекті ӛлшемдеріне дейін кішірейтуге мүмкіндік береді. Проекция шарды (глобус) жазықтыққа айналдыруға мүмкіндік береді және картографияланатын құбылыстың бейнелі-белгілі моделінің графикалық кӛрінісін құрады. Картографиялық кӛрініс – бұл объектілер немесе құбылыстар, яғни шартты белгілер, сызықтар, ареалдар және т.б. түрдегі кӛрініс және картографиялау заты болып табылады. Бұл гидрография, рельеф, ӛсінділер, тұрғын пункттері, аймақтың геологиялық құрылымы, ландшафттар, ылғалдылық шарттары және т.б. объектілері болуы мүмкін. Кӛмекші қамтамасыздандыру карта аңызын білдіреді (егер ол стандартты емес болса, мысалы, топографиялық карталарда сияқты). Қосымша мәліметтер кейбір карталарда карта қиындылары, профиль, суреттер, графиктер, кестелер және т.б. түрінде болуы мүмкін. |