КҮНТІЗБЕЛІК-ТАҚЫРЫПТЫ ЖОСПАР
№
|
Тақырып атаулары
|
Сағат саны
|
Семестр аптасы
|
дәрістер
|
зерханалық сабақар
|
семинар
|
СОӨЖ
|
СӨЖ
|
Модуль 1. Анатомия, спорттық морфология негіздеріне кіріспе.
|
1.1
|
Анатомия және спорттық морфологияға кіріспе.
|
1
|
|
|
|
|
1
|
1.2
|
Адам ағзасындағы жасуша мен ұлпалардың құрылысы
|
|
|
|
1
|
|
1
|
1.3
|
Жасуша. Ұлпалар. Құрылысы, қызметі.
|
|
|
|
|
15
|
2
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Модуль 2. Қимыл – қозғалыс аппаратының анатомиясы.
|
2.1
|
Қанқа сүйектері және олардың байланусылары
|
1
|
|
|
|
|
2
|
2.2
|
Тұлға қаңқасы (омыртқа жотасы және кеуде қуысының сүйекері), байланысулары.
|
|
2
|
|
|
|
2
|
2.3
|
Адам қаңқасы сүйектерімен танысу: құрылысы, қызметі, құрамы
|
|
|
|
1
|
|
2
|
2.4
|
Қол және аяқ сүйектері, олардың байланыстары.
|
|
2
|
|
|
|
2
|
2.5
|
Сүйектердің құрылысы. Қаңқа сүйектердің дамуы.
|
|
|
|
|
15
|
3
|
2.5
|
Бас қаңқасы, байланыстары.
|
|
2
|
|
|
|
3
|
2.6
|
Қаңқа бұлшық еттеріне сипаттама.
|
|
|
|
1
|
|
4
|
2.7
|
Қанқа бұлшық еттері, пішіндері, құрылыстары.
|
1
|
|
|
|
|
4
|
2.8
|
Тұлға бұлшықеттері: кеуде, құрсақ, арқа.
|
|
2
|
|
|
|
4
|
2.9
|
Бастың және мойын бұлшықеттері.
|
|
2
|
|
|
|
4
|
2.10
|
Қолдың және аяқтың бұлшықеттері.
|
|
2
|
|
|
|
4
|
2.11
|
Антогонист және синергист бұлшық еттермен танысу
|
|
|
|
1
|
|
4
|
2.12
|
Бұлшықеттердің жұмысы. Антагонистер және синергистер.
|
1
|
|
|
|
|
4
|
Модуль 3. Ағзаның ішкі ортасының анатомиясы.
|
3.1
|
Спланхнология – ішкі мүшелер туралы ілім. Ішкі мүшелердің классификациясы.
|
1
|
|
|
|
|
5
|
3.2
|
Асқорыту және тыныс алу жүйелері.
|
|
2
|
|
|
|
5
|
3.3
|
Ішкі мүшелер классификациясы
|
|
|
|
1
|
|
5
|
3.4
|
Жүрек тамыр жүйесі
|
1
|
|
|
|
|
6
|
3.5
|
Жүрек тамыр жүйесі: журек. Құрылысы, қызметі.
|
|
2
|
|
|
|
|
3.6
|
Қан тамырлар жүйесі.Жүрек, құрылысы, орналасуы.Артерия және вена тамырлары
|
|
|
|
1
|
|
6
|
3.7
|
Артериялар. Веналар. Капилярлар.
|
|
2
|
|
|
|
7
|
3.8
|
Сарысу жүйесі және оның қызметі. Иммундық жүйе.
|
1
|
|
|
1
|
|
7
|
3.9
|
Эндокринология - ішкі секрециялық бездері туралы ілім.
|
1
|
|
|
|
|
7
|
3.10
|
Ішкі мүшелердің классификациясы.
Құрылысы, қызметі, сиппатамасы.
|
|
|
|
|
15
|
7
|
3.11
|
Ішкі секрециялық бездер.
|
|
2
|
|
1
|
|
8
|
3.12
|
Жүйке жүйесінің жіктелуі
|
|
|
|
1
|
|
8
|
3.13
|
Несеп жыныс жүйелері.
|
|
2
|
|
|
|
9
|
3.14
|
Жүйке жүйенің классификациясы.
|
1
|
|
|
|
|
9
|
3.15
|
Орталық жүйке жүйесі. Рефлекторлық доға.
|
1
|
|
|
1
|
|
10
|
3.16
|
Сезім мүшелері.
|
|
2
|
|
|
|
11
|
|
Өткізгіш жолдар. Синапстар, олардың жүйке импульстерін өткізу кезіндегі ролі.
|
1
|
|
|
1
|
|
11
|
Модуль 4. Спорттық морфология.
|
4.1
|
Динамикалық анатомия.
|
1
|
|
|
1
|
|
12
|
4.2
|
Сыртқы және ішкі күштер. Тірену. Асылу. Жүру. Жүгіру. Секіру. Сальто.
|
1
|
|
|
|
|
12
|
4.3
|
Дене күш дамуы, пропорциялар және конституция, олардың спортшылар үшін маңызы.
|
1
|
|
|
|
|
13
|
4.4
|
Спорттық морфология.
|
|
2
|
|
|
|
13
|
4.5
|
Ішкі күштер түсінігі. Жүгіру. Секіру.Сальто
|
|
|
|
1
|
|
14
|
4.6
|
Антропометриялық зерттеулерді жүргізу әдістері.
|
|
|
|
|
15
|
14
|
4.7
|
Спортшы денесінің даму. Дене конституциясы туралы түсінік
|
|
2
|
|
1
|
|
14
|
4.8
|
Спорттық морфология. Адаптация түрлері, кезеңдері. Тірек қимыл аппаратын қамтамасыз ету жүйелердің және басқару жүйелердің дене күштемелерге бейімделуі.
|
1
|
|
|
|
|
15
|
4.9
|
Спорттық морфология.Бейімделу. Бейімделу түрлері
|
|
|
|
1
|
|
15
|
4.10
|
Антропометрия. Жүргізу әдістері.
|
|
2
|
|
|
|
15
|
БАРЛЫҒЫ:
|
15
|
30
|
|
15
|
60
|
|
ДӘРІСТЕРДІҢ МАЗМҰНЫ
№
|
Тақырып атаулары
|
Мазмұны
|
1
|
Анатомия және спорттық морфологияға кіріспе.
|
Анатомия-ғылым әрі дәрістендіру пәні. Анатомия пәнінің мазмұны, мақсаты, міндеттері. Жасуша оның құрылысы. Ұлпалар, олардың түрлері.
|
2
|
Қанқа сүйектері және олардың байланыстары.
|
Қанқа және оның қызметі туралы түсінік. Сүйектің химиялық құрамы. Қаңқа сүйектерінің жіктелуі.
|
3
|
Қанқа бұлшық еттері
|
Бұлшық еттің қызметі. Оның пішіндері: ұзын, қысқа, кең, ұршықты және шеңберлі бұлшық еттер. Бұлшық еттің атқаратын қызметінің сипаттамасы. Бұлшық еттің шектен тыс әрекеті.Одақ және қарама – қарсы бұлшық еттер. Бұлшық ет жұмысына сипаттама.
|
4
|
Бұлшық ет жұмысы. Антогонистер (қарама қарсы) және синергистер (одақ)
|
Бұлшық ет топтары мен бұлшық ет күштерінің тепе-теңдігі туралы түсінік. Бұлшық ет күштерінің сәті. Бұлшық ет жұмысы мен бастырық заңы. Адамның қозғалыс аппаратындағы I, II, III түрі бастырықтардың сипаты.
|
5
|
Спланхнология – ішкі мүшелер туралы ілім. Ішкі мүшелердің классификациясы.
|
Ішкі мүшелердің жалпы мінездемесі және олардың функциональдық мәні. Ішкі мүшелердің классификациясы. Қуысты немесе түтікті мүшелердің қабырғаларының құрылысы: кілегейлі, бұлшық етті, сір қабықтары.
Ас қорыту жүйесі. Ас қорыту жүйелеріне жалпы мінездеме және олардың атқаратын қызметтері. Ас қорыту каналы, бездері.
Тыныс алу жүйесі. Тыныс жүйелеріне жалпы мінездеме. Ауа жолы және өкпе. Плевра. Көкірек орта қуысы.
Несеп- жыныс жүйесі. Несен мүшелеріне жалпы шолу. Бүйректер, олардың орналасуы, пішіні, сыртқы және ішкі құрылысы, атқаратын қызметтері.
|
6
|
Жүрек тамыр жүйесі
|
Тамырлар жүйесінің жалпы шолуы, функциясы. Тамырлардың классификациясы. Қан тамырлардың қабырғаларының құрылысы. Артерия мен вананың айырмашылығы. Қанның микроциркуляторлық арнасы: артериолалар, прекапилярлар, капиллярлар, посткапиллярлар, венулар. Қан айналым шеңбері: үлкен және кіші жүректік. Артериялардың бұтақтану жалпы заңдылықтары. Анастомоздар, коллатеральдар. Қан айналым туралы түсініктер. Жүрек: орналасуы, қабырғаларының құрылысы, қалташалар, қақпақшалар. Жүректі қамтамасыз етуі, жүйкелендіруі, функциональдық маңызы. Қолқа және оның бөлімдері. Веналар.
|
7
|
Сарысу жүйесі және оның
қызметі. Иммундық жүйе.
|
Сарысу, оның функциясы, маңызы. Сарысудың қылтамырлары, үңгілері. Сарысудың бездері: кеуде арна және оң жақ сарысудың арнасы, олардың орналасуы, құрылыстары
|
8
|
Эндокринология - ішкі
секрециялық бездері туралы ілім.
|
Ішкі секреция бездердің жалпы шолуы және олардың топтастырылуы. .
Ішкі секреция бездердің қан және жүйелермен функциональдық байланысы. Гормондар және олардың адам ағзасына әсер етуі. Эпифиз, гипофиз, қалқан безі, қалқанмаңы бездері, айырша без, ұйқы безі, бүйрек үсті безі, жыныс бездері, олардың орналасуы, құрылыстары және функциялары.
|
9
|
Жүйке жүйенің классификациясы.
|
Жалпы шолу оның ағзасының әрекет тіршілігіне ықпал етуі. Рефлекторлық доға. Рефлекстың материальдық негізі. Рефлекторлық доғаның анатомиялық құрылымы. Жүйке жүйенің классиыфикациясы.
|
10
|
Орталық жүйке жүйесі. Рефлекторлық доға.
|
Орталық және вегетативтік жүйке жүйесі. Жүйке жүйенің дамуы. Жұлын, бас миі. Қиян жүйкелер. Жұлынның жүйкелері. Жүйке өрімдері.
|
11
|
Өткізгіш жолдар. Синапстар, олардың жүйке импульстерін өткізу кезіндегі ролі.
|
Ассоциативті, комиссуральді және проекциялық жолдар.Сезімтал өрлеме жолдар: экстрорецептивные, интерорецептивті, проприорецептивті
|
12
|
Динамикалық анатомия.
|
Биомеханика заңдарына сәйкес дене қозғалысының түрлері. ЖАО,Тірек ауданы. Тепе-теңдік.Қозғалыс аппараттарының жұмысы.
|
13
|
Сыртқы және ішкі күштер. Тірену. Асылу. Жүру. Жүгіру. Секіру
|
Осы қалыптарға сипаттама беру. ЖАО,Тірек ауданы. Тепе-теңдік.Қозғалыс аппараттарының жұмысы..
|
14
|
Дене күш дамуы, пропорциялар және конституция, олардың спортшылар үшін маңызы.
|
Конституциялық морфология түсінігі. Ерттеуәдістері, маңызы. Морфологиялықбелгілері, Сиго, Шелдон т.б. бойынша дене конституциясын анықтау
|
15
|
Спорттық морфология. Адаптация түрлері, кезеңдері. Тірек қимыл аппаратын қамтамасыз ету жүйелердің және басқару жүйелердің дене күштемелерге бейімделуі.
|
Спорттық морфологияның міндеттері. Адаптация-бейімделу деген түсінік, оның фазалары және морфологиялық мінездемесі. Сүйектердің, буындардың, бұлшық еттердің –тірек-қимыл аппаратының, ішкі мүшелердің, жүйке жүйенің және эндокринді мүшелердің дене куш жүктемелерге бейімделуі.
|
ЗЕРТХАНАЛАЛЫҚ САБАҚТАР
№
|
Сабақ тақырыбының атаулары
|
Жүргізу барысында қолданатын құралдар (сұрақтар жоспары)
|
1
|
Тұлға қаңқасы (омыртқа жотасы және кеуде қуысының сүйекері), байланысулары.
|
Кестелер, муляждар
|
2
|
Қол және аяқ сүйектері, олардың байланыстары.
|
Кестелер, муляждар
|
3
|
Бас қаңқасы, байланыстары.
|
Кестелер, муляждар
|
4
|
Тұлға бұлшықеттері: кеуде, құрсақ, арқа.
|
Кестелер, муляждар
|
5
|
Қолдың және аяқтың бұлшықеттері.
|
Кестелер, муляждар
|
6
|
Бастың және мойын бұлшықеттері.
|
Кестелер, муляждар
|
7
|
Асқорыту және тыныс алу жүйелері
|
Кестелер, муляждар
|
8
|
Жүрек тамыр жүйесі: журек. Құрылысы, қызметі.
|
Кестелер, муляждар
|
9
|
Несеп жыныс жүйелері.
|
Кестелер, муляждар
|
10
|
Артериялар. Веналар. Капилярлар.
|
Кестелер, муляждар
|
11
|
Ішкі секрециялық бездер.
|
Кестелер, муляждар
|
12
|
Жүйке жүйесі: ми және жұлынның құрылысы, қызметі.
|
Динамометр, бой өлшегіш, тонометр, кестелер
|
13
|
Сезім мүшелері.
|
Кестелер, муляждар
|
14
|
Спорттық морфология.
|
Динамометр, бой өлшегіш, тонометр, кестелер
|
15
|
Антропометрия. Жүргізу әдістері.
|
Динамометр, бой өлшегіш, тонометр, кестелер
|
Оқытушының жетекшілігімен жүргізетін өзіндік жұмыстар
№
|
Тақырып атаулары және СОӨЖ арналған тапсырмалар мазмұны
|
Өткізілу жолдары
|
1
|
Адам ағзасындағы жасуша мен ұлпалардың құрылысы
|
Жазбаша жұмыстың қорғалуы
|
2
|
Адам қаңқасы сүйектерімен танысу: құрылысы, қызметі, құрамы
|
Презентация дайындау (видео, кестелер, схемалар)
|
3
|
Қаңқа бұлшық еттеріне сипаттама.
|
Презентация дайындау (видео, кестелер, схемалар)
|
4
|
Антогонист және синергист бұлшық еттермен танысу
|
Презентация дайындау (видео, кестелер, схемалар)
|
5
|
Ішкі мүшелер классификациясы
|
Презентация дайындау (видео, кестелер, схемалар)
|
6
|
Қан тамырлар жүйесі.Жүрек, құрылысы, орналасуы.Артерия және вена тамырлары
|
Презентация дайындау (видео, кестелер, схемалар)
|
7
|
Сарысу жүйесі, тармақтары. Иммундық жүйе
|
Презентация дайындау (видео, кестелер, схемалар)
|
8
|
Ішкі секрециялық бездер.
|
Презентация дайындау (видео, кестелер, схемалар)
|
9
|
Жүйке жүйесінің жіктелуі
|
Жазбаша жұмыстың қорғалуы
|
10
|
ОЖЖ, құрылымдары, бөлімдері.Рефлекторлық доға
|
Жазбаша жұмыстың қорғалуы
|
11
|
Өткізгіш жолдары.Синапстар, жүйке импульстарын тарату жолдары
|
Жазбаша жұмыстың қорғалуы
|
12
|
Динамикалық анатомия
|
Жазбаша жұмыстың қорғалуы
|
13
|
Ішкі күштер түсінігі. Жүгіру. Секіру.Сальто
|
Жазбаша жұмыстың қорғалуы
|
14
|
Спортшы денесінің даму.Дене конституциясы туралы түсінік
|
Жазбаша жұмыстың қорғалуы
|
15
|
Спорттық морфология.Бейімделу. Бейімделу түрлері
|
Жазбаша жұмыстың қорғалуы
|
Студенттердің өзіндік жұмысы (СӨЖ)
№
|
Тақырып атаулары және СӨЖ арналған тапсырмалар мазмұны
|
Бақылау жолдары
|
Сағат көлемі
|
Семестр апталары
|
Модуль 1. Анатомия, спорттық морфология негіздеріне кіріспе.
|
1
|
Жасуша. Ұлпа. Олардың құрылыстары
- жасуша және ұлпа құрылымының суретін салу.
|
Құрылған кесте бойынша түсіндіру
Презентация дайындау (видео, кестелер, схемалар)
|
15
|
2
|
Модуль 2. Қимыл – қозғалыс аппаратының анатомиясы.
|
2
|
Сүйектердің құрылысы. Қаңқа сүйектердің дамуы.
|
Көрнекілік материалдарды қолдана отырып, жұмысты қорғау (кестелер, муляждар)
|
15
|
3
|
Модуль 3. Ағзаның ішкі ортасының анатомиясы.
|
3
|
Ішкі мүшелердің классификациясы.
Құрылысы, қызметі, сиппатамасы.
|
Құрылған кесте бойынша түсіндіру
Презентация дайындау (видео, кестелер, схемалар)
|
15
|
7
|
Модуль 4. Спорттық морфология.
|
4
|
Антропометриялық зерттеулерді жүргізу әдістері.
|
Құрылған кесте бойынша түсіндіру
Презентация дайындау (видео, кестелер, схемалар)
|
15
|
14
|
|
БАРЛЫҒЫ:
|
60
|
|
ПӘНДІ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ Ұсынылатын әдебиеттер тізімі
Негізгі әдебиеттер:
1.Кузенбаева, Ә.О. Адам анатомиясы (Кредиттік техн негізінде құрастырылған) [Мәтін].1-кітабы: оқу құралы/Ә.О.Кузенбаева.-Алматы:Эверо,2016.- 292б.
2.Иваницкий, М.Ф. Анатомия человека (с основами динамической и спортивной морфологии) [Текст]: учебник для институтов физической культуры / Михаил Федорович Иваницкий; под ред. Б.А. Никитюка; А.А. Гладышевой; Ф.В. Судзиловского.- 11-е изд.- М.: Спорт, Человек, 2015.- 624с.:ил.
3. Кузембаева Ә.О. Адам анатомиясы [Текст] : оқулық / Ә. О. Кузембаева. - Алматы : TechSmith. 1,2-кітабы. - 2019. - 292 б., 248 б.
4. Адам анатомиясы [Текст] : оқулық / Т. М. Досаев, Т. С. Косманбетов [и др.]. - Қарағанды : АҚНҰР, 2019.
5. Сатыбалдина А.Е. Орталық жүйке жүйесінің анатомиясы Оқу құралы. – Алматы: ҚазСТА, 2018. – 130 б.
Электрондық ресурс: https://anatomya.ru/; http://tardokanatomy.ru/; http://anatomia.spb.ru/; http://www.e-anatomy.ru/; http://www.anatomy.tj/ Қосымша әдебиеттер:
1.Лысов, П.К. Анатомия человека (с основами спортивной морфологии): в двух томах [Текст]. Т.1: учебник для студентов высших учебных заведений, обучающихся по направлению "Физическая культура и спорт" / Павел Константинович Лысов, Михаил Романович Сапин.- 2-е изд., перераб. и доп.- М.: Академия, 2015.- 240с.- (Высшее образование: Бакалавриат).
2.Мышцы. Анатомия. Движения. Тестирование [Текст]: пер. с англ. / под ред. М.Б.Цыкунова.- М.: Практическая медицина, 2016.- 416с.: ил.
3. Нургожина, Э.О. Анатомия и спортивная морфология [Текст]: учебное пособие /
4.Э.О. Нургожина, Ж.С. Кисебаев.- Алматы, 2014.- Электрон.опт.диск
Достарыңызбен бөлісу: |
