Казахстан республикасының Ғылым және білім министрлігі
ЛАТЫНША-ҚАЗАҚША ҚЫСҚАША ЗАҢИ СӨЗДІК
жүктеу/скачать 2,32 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ЛАТЫН ӘЛІППЕСІ
- Рум құқығынан шыққан қанатты сөйлемдер
- Латын тілінде
2. ЛАТЫНША-ҚАЗАҚША ҚЫСҚАША ЗАҢИ СӨЗДІК. ТҮСІНДІРМЕ Мемлекеттік тілде болашақ заңгерлерді оқытуды дамыту Қазақстан Республикасындағы білім беру процесін ұйымдастырудағы ең қажетті және алдындағы бағыттарының бірі болып табылады. Юриспруденцияның теориялық негізі тұтастай алғанда мемлекет және құқық тарихы, сондай-ақ рум құқығы болып табылады. Қазіргі кезде әлемде ғасырлар бойы әрекет еткен және дамыған халықаралық заңи және ғылыми тіл бар. Бұл тілдің негізі – латын тілі. Жалпыға мәлім және аудармасыз түсінікті заңи терминдер коснтитуция, юстиция, юрист, прокуратура, адвокат және басқа да терминдер латын тілінен әлемнің барлық тілдеріне енген. Сонымен қатар олардың бастапқы мәні кез келген адамдарға беймәлім. Мысалы республика сөзі «res» «заттар, істер» және «publika» – «қоғам, бұқара» сөздеріне тіркестерінен құрылып, «республика – бұқаралық істер деген мағынаны білдіреді. «Конституция» сөзі «stituere» – орнату, жариялау деген түбірден және «con – қос-қостыру» деген жұрнақтан құралып, Конституция – қосып орнату, қосып жариялау деген мағнаны білдіреді және т.б. Өкінішке орай көптеген орыс- қазақ сөздіктеріндегі жалпыға мәлім халықаралық заңи терминдер сөз мағынасын аударусыз тура көшіріліп беріледі. Мысалы контракт - контракт, юстиция - юстиция, революция - революция және т.б. Ұсынылып отырған қысқаша латын-қазақ сөздігі өз алдына мақсат етіп бұл жетіспеушіліктерді немесе кемшіліктерді қалпына келтіруге және қазақ тілінде оқитын болашақ заңгерлерге заңи терминологияны меңгеруге көмектесу болып табылады. Сонымен бірге бұл сөздік тәжирбиелік заңгерлерге, адвокаттарға, судыларға жедел іздестіру қызметкерлерге бағдарлаушы көмек көрсетеді. Сөздік негізіне рим құқығы курсында, сондай-ақ салалық заңи ғылымдар – азаматтық, қылмыстық, әкімшілік және басқа да ғылымдарда қолданылатын терминдер кіреді. Оқиға болған жерді қарау, тергеу әрекетінде, тану хаттамасында кездесетін кейбір медицина терминдері де бұл сөздікке кіреді. Студенттерге студент, доцент, профессор, декан, лекция, ректор және т.б. сияқты терминдердің пайда болуын білу пайдалы. Бұлар да латын тілінен шықты. Сөздік латын графикасы негізінде әліппе тәртібімен жасалған, Әріптердің айтылуы елеулі қиындық тудырмайды, өйткені латын тілінің бір қатар дыбыстары «а- а» «в- б», «д- г» сияқты тиісті әріптері бар. Кей жағдайларда «с» әріпі «к» және «ц» сияқты айтылуы мүмкін. «Ае», «ое» әріптерінің сәйкестігі қазақ тілінің ә және ө әріптері сияқты әліпе айтылады. «К», «V»,»Z» әріптері латын алфавитіне грек тілінен енген және олар сирек кездеседі, тек грек тілінен алынған сөздереде ғана. Бұл сөздердің аталуы жазылумен бірдей. Назар аударатын жай кейінгі кездерде «і» әрпі «j» әрпінің орнына жазылуы жолыға мәлім болды, сондықтан кейбір әдебиеттерде «Jus», «Jure» сөздерін «і» әріпі арқылы «Ius», «Iure» жазылады және бұл қателік деп есептелмейді. Сөздің аяғы «tio, tia» деп аяқталса оны «цио, ция» деп атауға болады.
А Ab ovo – жұмыртқадан шыққан ең бірінші, бастау Aberratio – жаңылу, шатасу, теріс кету Abortus – аборт, түсік, іш тастау Absolutus – абсолют, дербестік, шексіз, мүлде Absolvo – ақтау, айыпсыз деп тану, Босату Abdicatio – құқықтан безу, қайту, қабылдамау Abituriens – талапкер, мектеп бітірген Оқушы Abolitio – айып жою, ақтау Absent – болмау, жоқ болу Abstractio – абстракция, дерексіз түсінік Absurdum – абсурд, танытық, сандырақ Abscessus – абсцесс, ірінді ісік Absolvere – ақтау, жазадан шығару Abuti – қиянат ету, теріс пайдалану Addicere – сату, беру Ademрtio – жою Administratio - әкімшілік,басқарма Adnotatio – ескерту, көрсету Adudicatio – формулардың процесте формуланың бір бөлімі Adunctus – адьюнкт, қосылған, әскери аспирант Adutans – адьютант, көмекші Adquirere – қосылып алу, сатып алу Adsidere – біреумен бірге отыру Adtemptare – арбау, алдау, еліктіру, азғыру Advocatus – адвокат, қорғаушы, шақырылған кісі Acmulatio – қызғаныш, күндеу Aequare – теңеу, теңгеру Aequator – экватор, жерді екі тең бөлімге бөлетін сызым Aequitas – әділдік, әділет Aequum – бірдей, тең Aes – жез, ақша Aetas – жас шамасы, шақ Affectio – көңіл күйі, ниет, қайрат, ерік Acceptus – қабылдаған Accredidivus– сенімді, сенетін (адам, қағаз) Acta – акт, әрекет, қимыл, жүріс Actio – акция, талап Actio in res – затты талап Actio in personam– тұлғалы талап Actus - басқа біреудің жерімен мал айдайтын сервитуты Argo – грек тілінен әскер бала Agrаrius – жерлік, далалық Agressio – агрессия, басқыншылық Agentis – агент, әрекетті, басқа біреудің тапсырмамен істейтін адам Agere – сотта екі жаққа меңгеру іс жүргізу Agressio – шабуыл Agnatus – агнат, туыстықтың бір түрі Alius – бөтен, басқа (зат есімі) Alieni – бөтен, басқа (сын есімі) Allectio – тарту (жауапқа) Alimentum – алимент, тамақ, жем, азық Alibi – алиби, басқа жерде болу Album, Albus – ақ, ақ түсті Alternus – кезектес, алма-кезек Alternative – альтернатива (мүмкін болған екіден бірін талған алу) Ambigere – таласу, соттану, күмәндану, сезіктену Ambitio – амбиция, шамданушылық, шамданғыш Amovere – жою, иелігінен шығару, иелену құқығынан айыру Amplus – үлкен, кен, едәуір, бірталай Amnistia – (грек тілінен) – амнистия, кешіру, рақымшылық Amnesia – естің, еске сақтаудың солғындауы Amoralis – аморальдық, құлықсыздық, имансыздық Analis – грек тілінен талдау Animus – рух, жан, ой, ниет Animal – жануар Animatio – жандандыру,тірілту Annectio – қосып алу Anquisitio – білу, тергеу, зерттеу (раселедонание) Anonymos – грек тілінен атсыз, белгісіз, аноним Anulus – сақина Anus – анус, анатом, артқы шығыс тік ішек Apocha – растау, растық Appellatio – аппелляция, шағым арыз Aprilis – жылдың төртінші айы, сәуір айы Aqua – су Aqua ductus – су өткізу сервитуты Aqua haustus– су алу сервитуты Aqua vitae - өмір суы, арақ Arbiter – претормен тағайындалған суды, делдал, келістіруші Arrestum – қаулы, арест Arbor – ағаш өсімдік Arca – касса Argentum – күміс, күміс ақша Argentarii - банкирлер Argumentum – аргумент, анықтау, айқындау Ars – білім, өнер, өнеркәсіп, ғылыми жүйесі Asylum – баспана Augere – көбейте түсу, арттыра түсу, күшейту, нығайту Augustus – ең, биік, асқар, император Октавианның атағы, август, тамыз айы Auctio - өсіру, көбейту, аукцион Auctoritas – гарантия, кепілдік Aurum – алтын, алтын ақша Autor – автор Autoritas – авторитет, бедел, абырой Avis – құс B Barbari – варварлар, сақалды жат елдіктер Barbus – сақал Bеati – бақытты Bis – екі, қос Bonus – жақсы, оңды Bonaеfidei – ақ ниет Beneficium – жақсылық, жарылқаушылық Bona, Bonis – мүлік, тұтас Basis – грек тілінен базис, негізі Biceps – бицепс, екі басты бұлшық ет Bursa – қалта, әмиян, шилан C. Cadere – жығылу, құлдыққа ұшырау Caducum – өсиеттің пайдасы Caedere – ұру, өлтіру, соғу Caesar – цезарь, царь, кайзер, қайсар, патша Calam – қалам Calare – шақыру Calenda – айдың бірінші күні Calliditas – қулық айлакерлік Cаlor – жылы, қызу, ыстық Calumnia – өсек, жала Calculatio – есеп Canere – мақтау, көкке көтеру, дәріптеу (өлеңмен) Candidatus – кандидат, аққа киінген адам Canis – ит Canon – канон, ереже, тәртіп Cantor - әнші Capere – алу, сатып алу, тартып алу Capitalis – бас, жоғары Caput – бас, тұлға, адам Caput habere – жеке тұлға жағдайы Capitulatio – капитуляция, тізе бұғу, берілу Carcer – карцер, қорған Caritas – құрмет, ардақ Canie – кариес, шірік Castiquatio – ағарту, тазалату Castratio – қорлау, піштіру, кестіру Cassare, cassatio – кассация, сот шешімін өзгерту Castrum – қала, қорған Caseus – ірімшік Casus – казус, оқиға, жағдай Cavere – 1) абайлану 2) сотта талапкерге қорғау беру Cautio – сақтық, құнттылық Causa – жағдай Causa cognito – белгілі жағдай Cassatio – жою, өзгерту қаулы Calvatio – қалжыңдау, әзілдеу Caverna – үңгір, тесік Cedero – жүргізуші Cessio – цессия, тапсыру, алып бару Celeres – жылдам жүретін, рұмдық атты әскерлері Cencere – бағалау, баға қою Centum – жүз Centuria - әскери ұғым, жүздік, жүз Centurionus – жүздің біреуі, полиция қызметкері Cerae – балауыз Cernere - шешу, айыру Certus – белгілі Charta – қағаз парағы Circum – шеңбер, дөңгелек Circumcisio – сүндет, кестіру Circumscribere – алдау Circumvenire – (заңды) айналып кету Citate – цитата, шақыру Cibaria – азық- түлік Chirographum – қолжазба Civis – азамат Civiles – азаматтар Civilie – азаматтық Clamor – айқай, шу Clarus – ашық, жалтыр, мейірімді Claudere – жабу, бітіру Clausula – соңы Clasus – шеге Clementia – момын, жуас Clerus – дің басылар Clintes – есту, тыңдау Cloacа – науа, суағар Co, com, con – қосымша білгісі Coalitio – қостыру Codex – қостырып байланған жазба тақталар, кодекс Codicillii - өсиетке қосылған соңғы сөз Cogere – шақыру, жинау Cogitatio – ой, пікір Conscere – тану, тергеу Cognatus – когнат, туыстық Cognitor – сот процессі Coheredes – мұрагерлер Cohors – тобыр, қалың тобы Colere - әдемілеу, өстіру, күту Colonia – колония, жаулап алған ел, қала Colonus – диқан, жерде істейтін адам Colonarii – колония тұрғындары Color – түс, түрлі түсті Collega – коллега, жолдас, серіктес Collegia - серіктестік, жолдастық Collusio – құпия келісім Comes – серік, жолдас Commeatus – ашық шығым, босату Commendare – тапсыру, сенімшілік беру Comentarii – комментарий, ескерткіш жазба Comittere – рұқсат беру, мүмкіндігін беру, қылмыс істеу Commixtio – араластыру, қостыру Commondatum – несие келісімі, көмек беру, қызмет ету Communis – жалпы, көпшілікті Communicatio – байтаныс, хабарлау Commutatio - өзгерту, ауыстыру, басқа біреумен қостыру Commutator – байланыс қостыратын машина Compensatio – компенеация, қанағаттану, есепке алу Competentio – компетенция, құзырет Competere – бірге таласу, қос талап беру Compilatio – талау, тонау Comprosmissum – компромисс, ымыра, бірлескен келісім Compression – қысу, қысым Compositio – құрастыру, қосып алу Comutare – есептеу, санау Computer – бірге санайтын машина Conatus – намыс, талаптану, әрекет жасау Concussio – рұқсат беру, көну, кеміту (допустить) Concillium – жиналыс, кеңес, жиын Concubinatum – заңсыз неке, некесіз Concurrere – бірге жүгіру, жарысқа түсу, бәсеке Cocurentus – конкурент, жарыстас, бәсекелес Concussio – селкілдету, босаңсыту, босату Conregssus – кездесу, жиын Condere – құрастыру, салу, жарату Condensatum – қоюланған, қойылған Conditio – шарт, жағдай, уәделесу, келісімінің шарты Condictiones – талаптардың ерекше түрі Condominium – бірлескен иелену, бірлескен мүлік Conducere – жинау, шақыру, жалдау Conductio – жалдап алу Conductor – жалдап алатын тұлға Confessio – мойындау, өз мойнына алу Confinium – жалпы шекара Confiscatio – қазынаға алу Confirmare – күшейту, күшін көбейту Conspiration - конепирация, пікірлестік, ынтымақтылық Constituere – қою, қаулы шығару, орнату Constitutio – конституция, заң, құқықтың нормасы Consuetudo – әдет, дағды Consulere – кеңесу, ақылдасу Consulus – консул, кеңесші Consilium – кеңес, дәрігерлердің келісімі Consumere – тұтыну, ұстау, жұмсау, пайдалану Contra – қарсы Contractus – контракт, цивиль құқығымен рұқсатталған шарт Contragens – келісімге кіріскен тұлға, контрагент Contumax – қырсық, қылтыр, қисық Convenire – қосылысу, келісу Conventus – жиналыс, мәжіліс Conventio - келісім, халықаралық шарт Copia – көп, көпшілік, копия Corpus – дене, құрам Corpus delicti – қылмыс құрамы Correctore – түзеу, ондау Сorrector – түзетуші Corrumpere – бұзу, бұлдіру, бұзылу Corruptio – коррупция, сатқын, бұзылған, шіріген, тот басқан Credo – сенім, сенемін Credit – бұл сенеді, кредит, несие Creditor – сенетін кісі, несие беруші Crematio - өртеп жіберу, жағып жіберу Cretio - ант, мәлімдеме Crime – қылмыс, жаман іс Criminalis – қылмысты Criminalist – криминалистиканың қызметкерлері Criminalistic- криминалистика, тергеу істің ғылымы Criminologia – криминология, қылмыс зерттейтін ғылым Cum – астындағы Cum mani – бағынышты неке жағдайы Culpa – кінә Culpa lata – ауыр кінә Culpa levis – жеңіл кінә Cura – қамқорлық, қам Curatarus – қамқоршы, куратор Curriculum vitae (с.v.) - өмірбаяны, резюме Custodire – күзету, сақтау D. Damnum – жойылу, бұзылу Dare – беру, алып беру De facto – шыныда, шындығы, факт бойынша De jure – құқық бойынша Debere – міндетті болу, қарызды болу Debitum – қарыз Deca – тақта Decanus – он басы, Факультеттің бастығы, декан Decanatus – деканат, деканның кеңесі. Decem – он December – декабрь, желтоқсан айы, құрылған Decemiviri – он кісіден құрылған кеңес, қызметкерлер Decipere – алдау Decoctor – банкрот, дәрменсіз қарызгер Declamatiо – декламация, оқытушының өнері Declaratio – анықтама, жарнама, декларация, жария Decorum – түс, сыртқы түрі, сыртқы көрініс Decoratio – декорация, сырлау, әдемілеу Decretum – декрет, императордың қаулысы Decurionus – рум провинциядағы төре, қала кеңесінің мүшесі Dedicatio – дәріптеу, жариялау Deditio – беру, тапсыру Deducere – шығару, шығарып беру Deductio – дедукция, жалпыдан жекеге шығару ғылыми әдісі Defecatio – іш босату Defectus – дефект, кемдік Defendere – қорғау жасау, қорғану Deficit – дефицит, тапшылық Deffere – көшіру, алып беру Definitio – анықтама, түсіндіру, ұғым Deformatio – деформация, бұзылу, түр өзгеру Defloratio – дефлорация, гүл жұлу, қыздықты жою Deicere – лақтырып тастау, қуып жіберу Delegare – жіберу, тапсыру Delegatus – делегат, жіберілген, тапсырыс алған Deliberare – ойлану, уөлшеу Delictum – қателік, құқық бұзушылық Delimitatio – шекараны анықтау, делимитация Dementes – кем ақыл адамдар, ақылдан алжасқандар Demilitarisatio – демилитаризация, қарусыздандыру Democratio – грек тілінен халық билігі, демократия Demonstratio – демонстарция, көрсету, көкке шығару Denegаere – қабыл алмасу, мойындау Denominatio – атын өзгерту, деноминация, ақша бағасын өзгерту Denuntitio – сөз тасу, құпия хабарлау Deponere – сену, қою, сенім қою, сақтауға беру Deponent – ақшаны сақтауға берген тұлға Depositum – алып қойылған, депозит, банкіге салынған ақша Depositarium– сақтауға алған банк немесе басқа мекеме, депозитарий Deportatio – қуу, мемлекеттен шығару Depressio – депрессия, басу, езу, сығу, тұнжыраңқы көңіл Derelictio – қалдыру, тастап кету Derivatio – бір зат басқа заттан шығу, тармақтану, бұрып жіберу Designatio – таңба қою, белгілеу Desinere – тоқтату, қысқарту Desistere – бас тарту, қою, тастау Destinare – арнау, тағайындау Destructio – жою, қирату, бұзу Desuetido - дағдыңы тастау, заңды көп уақыт орындамау Detectio – іздеу, ашу, ашқызу Detector – ашқызатын прибор Detective – ағылшын тілнен - кірген тыңшы, тергеуші Determinare – анықтау, айыру Detestatio – қарғыс, лағынет жаудыру Detonare – күркіреу, дүрілдеу Detonatio – 1. қопарылыс, 2. мотордың дұрыс жүрмеуі, детонация Dies – мерзім Diana – аңшылық құдайы Divinatio – рухтанушылық Dicere – көрсету, айтып түсіндіру Dico – айтамын, сөйлеймін Dictor – диктор, хабарды оқитын адам Dictator – үстемшіл, уақытша тағайындалған Рум сенатының шексіз билігі бар тұлға, диктатор Dictatura – шектелмеген билік Digesta – жинап алынған Dignitas – қадір, құрмет Dilatio – алып қою, уақытша қалдыру Diligentia – қамқоршылық, ұқыптылық Diploma – диплом, куәлік, екіге бүктелген қағаз Direptio – талау, тонау Discedere – айырылысу Dispositio – тұратын орын, өз орын, диспозиция Disciplina – оқу, ғылым, пән, тәртіп Discreditatio – беделін түсіру, дискредитация Discretio - өз көңілінен істеу, дискреция Dissensus – жаңылыс, келіспеушілік Dissolvere – шешу, тоқтату Distrahere – бөлу, тарту, сөзу Divisio – бөлу, бөлім Dixi – мен айттым, болды Divortio – келіспеу, айырылысу Docens – доцент, лекция оқитын оқытушы Documentum – құжат, документ Donatio – сыйлық, сыйлау Domus – үй хайуаны Dominus – үй иесі, мырза, әмірші, өктем Dominium – меншік, меншік құқығы Dos – пайда, жасау Dua – екі Dubitare – шүдбәлану, күмәндану Dublicatus – екі есе көбейген Ducere – тарту, жетектеу Dura – қатал E. Elriеtas – мас болу Ecclasia – жиналыс, кеңес Edere – хабарлау, жариялау Edicio – шығарма Edictum – көпшілікке хабарлау, құқық құрастыру бір түрі Ego - мен, өзім Egoism - өзімшілдік, эгоизм Egregius – тіпті жақсы, басым, күшті Effectus – эффект, әрекет Electio – таңдау, сайлау Elevare – көтеру Elevator – көтеретін машина, лифт Emendatio – түзету Emere – алу, сатып алу Emtor – сатып алушы Emissar – елші, жіберілген кісі Emissia – шығарма, қағаз ақша және бағалы қағаз шығару Emptio- venditio – cатып алу және сату, сауда ісі Emigrare – көшу, басқа елге кету, шығу Emphiteusus – эмфитевзис, ұзақ уақытқа берілетін пайдалану құқығының бір түрі Emulsia – сауп алынған, араласқан сұйықтық Epibole – озбырлық, қастандық Episcorus – күзетші, эпископ Epistula – хат, жазба хабар Epitome – үзінді алу, шығару Ereptorium - жұлып алу, тартып алу Ergo – демек, сондықтан, олай болса Ekodere – жеп қою, күйдіру, шайып кету Erosia – әрозия, жел әлде су басқа затты жеп қою Error - қателік, теріс кету, адасу Erudicio – көп оқығандық, әрудиция Esse – болу Essentia – маңыз, мәні, шоғырлану Est – болып тұр Evacu are – шығару, шығарып алу Evacuatio – эвакуация, көшіру, қауіпсіз жерге шығару Evocare – шақыру, шығарып алу Evolutio – эволюция, өрістету, нығайту Et cеtera (ЕТС) – тағы басқалар (т.б.) Exaeqere – тегістеу, келістіру Executio – экзекуция, жаза Exemplar – экземпляр, үлгі, өнеге, дана Exceptio – ойып алу, эксцепция, формулярдық сот процесстін бір ұғымы Excessus – шығыс, ауытқу, артық, қанағатсыздық, эксцесс Excrementus– іштен шыққан қалдық Excursіа – басқа жерді көру, экскурсия Excursus – ауытқу, ауытқып кету Excusatio – ақтау, кешірім Exheredatio – мұрадан шығару Exhumatio – қабірден шығару, эксгумация Exigere – талап ету, әрекет жасау Exilium – ырығын шығу, секіріп кету Eximere – шығару, ойып алу Exstimatio – ой, пікір, намыс Exitus – шығыс Experementus – тәжірбие, сынақ, сынап көру Experiri – байқау, сынау Expertum – эксперт, сынаушы, сарапшы Expertisa – экспертиза, сараптама Explorator – зерттеуші Exponatus – экспонат, көрмеге шығарылған, зат Exponere – көрсетуге шығару Expositio – көрме Expressus – нығайған Exsequi – соңға дейін бару Extasis – экстаз, рахатқа бату Externus – сыртқы, өз еңбегімен оқып емтихан тапсырушы Exstra – артық, төмен Extractus – экстракт, сорып шығарған Extraordinarius – төтенше, ерекше, әдеттен тыс, ежелгі Румда сот процестін бір түрі. Extremus – шеткі, шектен шыққан, экстремист F Fabricatus – істелген, жасалған Fabula – хикая, әңгіме, оқиға
Factor – істейтін, жасайтын Falsus - өтірік, шын емес, фалын Familia – үй, отбасы Famosus – белгілі мәлім Fanaticus – ашулы, бұлыққан, фанатик Fanus – құдай үйі, мешіт, шіркеу Fas – тәңір дауысы, құдай әмірі Fascis – шыбық байламы Fatuus – ақмақ, есер Fauna - жануарлар құдайы Favor – жаќсы ниетті, жаќсы тілекті Februarius – тазарту, аќпан айы, ыќылас айы Femida – гректердің әділет құдайы Fenus - өсім, арту, пайда Feriae – мейрам, той Ferrum – темір Festivim – мейрам, фестиваль Fictio, ficticio – жалѓан, ойдан шыѓарылѓан сөз Fidei – ниет Fides – сенім, наным Fidicia – сенімдік, беріктік, кепілдіктің бір түрі Figura – сыртќы түрі, келбет, фигура Filia – ќыз Filialis – бµлме, бµлімше Filius - ұл Finalis – аяќталѓан, тоќталѓан Finis – соњы Finium – шекара Fiscus – ќазына Fiscale – ќазыналыќ Fixus – ќатты, мыќты Flora – гүлдер, гүл құдайы Fluminia - өзен Fluminis – сервитуттердің бір түрі, су өткізуқұқығы Focus – от, орда, ортаќ Foederatio – федерация Foedus – одаќ, келіісм, шарт Folium – жапыраќ, параќ Fondas – негізгі Fons – бұлақ, қайнар көз Forma – құрастыру түрі, Көркем түрі, форма Formula – жалпы түрі, формула, - формулярдық процесстің негізі Fortuna – сєт, табыс, оќиѓа Forum – алањ, ќала орталыѓы Frictiu – бөлу, бөлім Fragmentum – сыныќ, жарќыншылыќ Frater – аѓа, іні Fraus – жауыздыќ, - зұлымдыќ Frictio – ќажалау Frumentum – нан, таѓам Fuga – ќашу, ќашып кету Fumus – түтін Functio – әрекет, жұмыс Fundus – жер, түп Fundament – негіз, бастау Furiosi – аќылсыз, ќабілетсіз Furia – кек алу құдайы, аќылсыз әйел Furtum – алып кету Fustis – таяќ, шоќпар Futurum – болашаќ G Galena – ќорѓасын Generalis – басты, жоѓары Generatio – тудыру, шыѓару Generalissimus– ењ биік, ењ жоѓары Gaudeamus – ойнап-күлейік, тамашалайыќ, студенттер әнұранының бастауы Genus – ру, тайпа, халыќ Gens – халыќтар Gentium – халыќтыќ Gerculis – Геркулес, грек Гераклдің латын атағы, ең күшті батыр Gerere – кµтеру, ќызмет орын басќару, бастыќ болу Gladius – семсер, ќылыш Gladiatorus – гладиатор, циркте қылышпен төбелесетін құл Glоba – ірі тас Globuus – доп, шар сияќты Gloria – әшекей, Көріктендіру Glossa – сөз, ұғым Glossarium – глоссарий, анықталған сөздік Gradus – адым,қадам, саты Gratia – рақым, мархаббат, рахмет Gratis – аќысыз, тегін Gutta – тамшы H Habeas – қорғаулы, қорғау Habere - ұстау Habitus – сыртқы түрі Hallutinatio – гaллюцинация, елестеу, елес Hereditus – мұра Here – мұрагерлер Homo – адам, кісі Homicidium – адам өлтіру Honour – қызмет орны Honorarium – ақы үшін қызмет атқару Hospes – қонақ, шетелдік, - Бөтен кісі Hostes – шетелдіктер Hiperocha – артыќ, артыќшылыќ Hipotheca – кепілдіктің бір түрі Hіpothesis – гипотеза, болжал, болжам, болжау I Iacere – (1) жастау, лаќтыру (2) жату Indetificatio – тендестіру, бірдейлеу - Ignomiosus – ќиянатшыл, арам Ignorare – білмеу Ignorantia – түсінбеу, білімсіздік Illusia – ќателік, жањылу, адасу Imitatio – имитация, ұқсатып істелген, жалған жасалған Immigratio – иммиграция, басќа елге келу Immiscere – кірісу, ќатысу Immissio – кіргізу Immunitet – иммунитет, дербес қол сүқпаушылық Impedire – кедергі жасау, Бөгет жасау Impensae – басќа жою, шыѓын ќылу Imprerare – билік жүргізу,бұйрық беру Imperatorus – билік ұстайтын, бұйрыќшы, император Imperium – билік Imperitia – тәжирбиесіздік, Сынағандық Impetus – талаптану, ұмтылу Implantatio – отырғызу, қайта отырғызу Imponere – қою, кіргізу, салу Impossibiles – мүмкін емес, мүмкіндігі жоқ Impotentio – әтектік, белсіздік, шамасы жоқтық Imprudencio – абайсыздық, білімсіздік Impuberes – 7-12 жас дейінгі балалар Impronitas – жазасыздық, жауадан қорғалған In jure – сотта, сот ішінде In jure cessio – таратып шегіну In jus – рум сот процесінің бірінші стадиясы In jus vocatio – сотқа шаќыру, сотқа тарту In judicem – сот процессінің екінші стадиясы (кезең) Inauguratio – 1) бал ашу, балгерлік ету 2) қазіргі заманда президентті іске кіргізу, инаугурация Incensus – бағасыз, баға алмаған Incestum – 1) адамгершіліксіз, азғын, арам 2) жақын туысқан мен некелесу, қан араласу Indebitum - өтірік ќарыз, Болмаған қарыз Indeensus – қорғаусыз, қорғау алмаѓан Indemnitas – қиян қайтырып төлеу, орнын толтыру Indeicere – жариялау, көтеру Indignus – лайықсыз Indulgere – кешіру Indulgentio – кешірім Infamia – арамдылыќ, қиянатшылыќ Infamis – арам, ќиянатшыл – Infantеs – сөзсіз, сәби, 7 жасқа толмаған балалар. Influentia – грипп ауру, тұмау, грипп ауруы Inferre – еңгізу, төлеу Infirmitas – әлсіздік, дәрменеіздік Infitiari – мойындамау, құптамау Infrequens – сирек, селдір Ingratus – рақметі жоқ, жақсылықты білмейтін Injuria – құқықтан шыққан, құқық бұзушылық, әділетсіздік Innogens – ақ көңіл, таза, адал, кінәсіз Inscriptio – сыртынан жазылған жазу Insigna – таңбалар, әріптер Inspectio – инспекция, бақылау қызметі Inspicere – байқау, бақылау Inspector – бақылаушы, инспектор Instantio – инстанция, саты, сот саты Instituere – орнату, қондыру, белгілеу Institutio – орнатылған, белгіленген Institutionеs – оқулықтар Instructio – инструкция, нұсқау Instrumentum – инструмент, аспап Insula – арал Integere – қол тимеген, таза, тұтас Imtegratio – тұтасќа келтіру, одақ құрастыру Intellegere – білім алу, ойлану, тұсіну Intellectus – ақыл, ой, ес Intelligens – ақылды, есі дұрыс, ойлы Intentio – талап, талаптану, тырысу Inter – ішіндегі, арасында, арасындағы Intercessio – ішке кіру, килігу, қатысу, кірісу Interdictio – тыйым, претордың тыйым салатын бұйрығы Interest – ортада болу, Ұқсас болмау, қызықты болу Interprellatio – бөлініп кеткен, айырылған Interpretatio – тұсіндіріп айту, анықтау Interrogatio – сұраќ Interruptio – үзіліс Intervallum – аралық, интервал Invenire – табу, тауып алу Iocus –ќалжын, әзіл Ire - жүру Iter – жүріс (біреудің жерімен өту сервитуты) Iteratio – қайталасу, қайталану J Janus – уақыт құдайы Julius – жетінші айы, Юлий Цезарь атынан шілде айы Januarius – қаңтар айы, Янус атынан Junior – кіші, өспірім, бозбала Junius – алтыншы айы, Юнона атынан маусым айы Junona – неке құдайы, Юпитердің зайыбы, Юнона Jupiter – Румдік бас құдайы, Тәңір, Юпитер. Jure – сот процессті өткізу, әділет жасау Jubeo – бұйыру Juridicus – сот (сын есімі) Juris – заңгер, юрист .Jurisdictio – сотталу, заң өткізу, Jurisconsultus - заң бойынша кеңесші, юристконсульт Jurisprudentia – заңтану, құқықтану – Juro – ант беру Jus – құқық Justitia – әділет, әділдік, юстиция Justus – әділ, тура, адал, таза K «К» - єріпімен латын тілінде кµп пайдаланбайды, ал «К» дыбысы «С» әріпімен белгіленеді.
Lititatio - ұсыныс, аукцион Lictore – байлау, байланыс жасау Limes – мемлекеттер арасындағы шек Limites – шектелген, лимит Linum – мата, кездеме Litera, littera - әріп, жазба Literaturа – жазба жинағы Litteralis – жазбалы Localis – жергілікті Locus – орын, жер Locatio Conductio – жалдап алатын шарт, жалдау шарты Locator – жалдау беретін кісі Lonja, longus - ұзын, ұзақ уақытты Lucrum – пайда, кіріс Luctus – қаралы, азалы, қайғы Luere – төлеу, төлеп алу Lumen – жарық M Maia, maius – жерқұдайы, мамыр айы Maior – аға, үлкен Magia – сиқыршылқ Magistrus – бастық, тәрбиеші Magistratus – Рум мемлекеттік қызмет атқарушысы Magnat - өктеп, әмірші, төре Mancipatio – қолымен алу, сатып алу тәртібі Manus – 1) қол. 2) төбелес қол тигізу Mandas – тапсырыс беретін кісі Mаndatum – тапсырыс, тапсырыс шарты Mandatariam– тапсырыс атқаратын адам Manifestus – ашық, ашық жария Manipulatio – қол жүргізу, манипуляция Manumissio – биліктен босату Mare – теңіз Mariti – үйленген Mars – соғыс құдайы, Марс Mart – наурыз айы, Марс атынан Mas – ер адам, еркек Massa – кесек, шағым, тілім Mater – ана, шеше Materialis – заттық, материалдық Matrimonium – неке, некелесу Matrix – әйел жатыны, матка, матрица Maxima – ең үлкен, максимал, барынша көп Media – орташа, орта, ортадағы Medici – емдейтін, емдік, дәрігерлер Melioratio – жақсару, жақсарту, мелиорация Membrum – сайман, мүше Memoria – ес, жад, қапер, еске алу Mens – ой, ақыл, парасат Mensis – ай Mercurius – сауда құдайы Menstruus – айлық, ай сайын болатын жағдай Merx – заттар, тауар Metallum – металл Metus – қорқыныш Meum – менікі Migrare – көшу Migratio – көшіп жүру Militaris – әскери Militia – әскери құрама, қаруланған халық Mille – бір мың, тысяча Mimi – артистер, билеушілер Minima – ең кіші Minor – қысқа, кіші, аласа Miser – кедей, жарлы Misce – араластыру Mixtae – араластырған Missio – жіберілген, босатылған Mittere – лақтыру, жіберу Mobile, Mobilis – жүретін, қозғалтқыш Modificatio – түрін өзгерту вида, жақсарту Modus - өлшем Modus vivendi - өмір қалпы, тұрмыс ќалпы Monumentum – ескерткіш Mora – кейінге қалдыру, мерзімін ұзарту Moratorius – тоқтау, кідіріс, мораторий Morbus – ауру, сырқат Mors - өлім, ажал Mos, mores – әдет-ғұрып Motor – қозғалтқыш, мотор Movere – жүргізу, қозғалту Multum – көп Municipium - өзін-өзі бақару, өзіндік басқарма Murus – үйдің қабырғасы Muture – ауыстыру, жалғастыру Mutatio – ауыстырған, өзгертілген, мутант Mutuum – қарыз, қарыз шарты N Narcoticos – грек тілінен есерткі, есерткіш Narratio – әңгіме, баяндама Natio – халық, тайпа, нация Natura – табиғат Naturale – табиғи Naturalisatio– азаматтыққа алу Navis – кеме, қайық Navigatio – кеме жүргізу, өткізу Necssarius – керек, шарасыз, құтылмас Negativus – жағымсыз, қарсы Negotia – сауда Negotiantus – саудагер Neptunus – теңіз құдайы, Нептун Neros – немере Nexum – 1) қарыздың бір түрі 2) міндеттеудің ежелгі түрі Neutralis – ешкімдікі емес Nocere – қастық істеу Nomen – аты, есімі Nomenclatura – есім тізімі Non – жоқ Nonus – тоғызыншы Nota – таңба, әріп Notarius – жазғыш, нотариус Novem – тоғыз November – бұрын тоғызыншы айы болған, қараша айы Novus – жаңа Novatio - өзгерту, жаңарту Novellae – жаңа заңдар Nurtiae – үйлену тойы Nudus – жалаңаш Numisma – темір ақша, теңге, монета Nutus – бас изеу, белгі Nullis – ештеме, ноль, ешкімдікі O O – О ! Ob – себепті, болғандықтан Obicere – алға жіберу Obligatio – міндеттеу, міндет тұрғызу Obscurus – қараңғы Observare – байқау, бақылау Obsess – 1) аманат. 2) орын алу, уаќыт алу Obsignatio – таңба қою, белгілеу Occidere - өлтіру Occido – құлау, опат болу Occupatio – басып алу, басқын жасау Octo – сегіз October – сегізінші ай, қазан Oculus – көз, қарау Offere – қарсы әкелу Officium – парыз, міндетті Onus – жүк, міндет, салмақ Opera – еңбек, жұмыс Operare – жұмыс істеу, іс қозғалту Ops – күш, байлық, ќуат Optio – тањдалған, таңдау Opus – шығарма Orare – сөйлеу, деу, айту Orator – сөйлемші, сөзге бай, шешен Orbi – жетім қалу Originis – алғашқы, бастауыш, бастапқы Origo – бастау, басы, басталу Ovatio – шаттық, зор қуаныш P Pacisci – келісу Pactum – келісім шарттың бір түрі Paenitentia - өкіну, тәубға келу Palam – ашық түрде Palma – алақан, пальма Panis – нан Pandectae – бәрін сыйдыратын Papa – әке, ата Paragrafai – қосымша жазбалар Parangariae – почта қызметі Partus – босану Parere – тыңдау, бағыну Parricidium - өлтіру Pars, partia – бөлім, бір жақ Pascidi – мал бағу Passiva – ең жарлы, әрекетсіз Pastorus – шопан, бақташы, пастор Patentis – ашық, анық, патент Pater – әке, ата, бас Patria – отан Patientia – шыдау, төзу Pacis, pax – бейбітшілік Pecus – мал Peculium – меңгеруге берілген мал әлде жер Peculium profecticium - әке берген пекулий Peculium castrense – үкімет берген пекулий Pedes – аяқтар Penetro – ішке кіру Penis – ішке кіретін, өтіп кететін Pendere – төлеу Percutere – тесіп алу, шаншу, түйреу Percutio – тесілген, түйренген Peregrinatio – саяхаттану, жићан кезу Peregrini – жићанкездер, қанғыбастар, шетелдіктер. Perfugere – қашу, қашып кету Periculum – әрекет, сынау, байқау Periurium – ант бұзу, серттен таю Permutatio - өзгеріс Perpetuum – мәңгілік, үздіксіз Persequre – ізіне түсу, іздету Persona – жеке тұлға Personale – дербес Petitio – талап, үндеу Pictura – сүрет Pignus – кепіл, кісен Piratae – пираттар, теңіз тонаушылары теңіз қарақшылары Piscatio – балық аулау Plagium - ұрлау, ұрлап кету Polis – қала Policitatio – әуде, серт Ponere – орнату, салу, ќою Pontificum – абыз, дің басшысы Possessio – иелену құқығы Populus – халық, жұрт Post – кейін, бірдемеден соң Posterus – келесі, жалғасы Postulare - өтіну, талап ету Potis – қабілетті, істей алатын Potentes – қуатты Praesidens – төрде отыратын кісі, президент Praesidium – төрде отыратын қауым, президиум Praesumtio – болжау, жорамал, презумпция Praefatio – кіріспе сөз Praeterire – жанынан өту Preces - өтініш, сұрақ Pretium – баға, ақша Primus – ең бірінші Privatum – жеке меншікті, дербес Probatio – дәлелдеме Processus - өтіп жүру Proclamatio – дауысты шақырым Prohibitum - ұстап қалынған, шегерілген Procuratore – меңгеру, басқару Prоfanus – шіркеуге кіргізілмейтін кісі, білімсіз адам, профан. Pro centum – жүзге біреу, процент, пайыз Professor – тәрбиеші, жетекші Prоdigi – шашқыштар, ысырап еткіштер Proles - ұрпақ, әулет, төл Proletarii - төлдегіштер Promissio – уәде беру Promulgatio – жұрт алдында жариялау Proponere – көрсетіп шығару, жариялау Prostituere – ашып көрсету, көрсетіп тұру Prostitutes – жезөкшелер Pristitutio – жезөкшелік Protector – қамқоршы, жақтаушы Protectum – шатыр, төбе, қалқа Protestari – қарсы болу, қарсы сөйлеу Provocare – шақыру, бұйрық беру, итеру Provocatio – әрекет шақыру, қоздыру, итермелеу, арандату Proxeneta – делдал, сарапшы, билікші Prudentes – ғалымдар, заңгерлер, білгіштер Prudentio – ғылым білу, құқық білу Publica – жұрт, қауым, қоғам, көпшілік, бұқара Publicum – бұқаралық, қоғамдық Pudicitia - ұялшақтық Pulcare – итеру, итермелеу Punctum – нүкте Q Qua – қайда Quaerere – іздеу, іздестіру Quadrigae – төрт атты арба, квадрига Quualificatio– сапаға келтіру Quails – ќандай Quandc – қашан Quntum – қанша Quorum – қайдан шыққан Quattur – төрт Quarela – арыз Quasi – сол сияқты Quinque – бес Quo – қайда R Radix – тамыр Rapere, rapio – тонау істеу Rapina – тонау Re – 1) зат, нәрсе 2)қайта (қайта құру) Realis – затты, реалдық Recipere – қайтып алу Reclamare – бақырып шақыру Reclamatio – жақтырмау, мақұлдамау Rector – басқарма, бастық Redimere - өтеп алу Regens – уақытша билеуші Regere – жүргізу, меңгеру Regina – патшаным Regula – сызғыш Regulare – тәртіпке келтіру Relegare – қуып жіберу, айдап шығару Religio – дін, сенім, наным қRemittere – қайтарыу, қайтарып беру Removere – жою, жоқ еткізу Renuntiutio – жарнама, жариялау Reparatio – қайта орнату, бұрынғы қалпына келтіру Repromissio – бірге уәде беру Repudiare – қабыл алмау, тартыну Requisitio – іздестіру, анықтау Res – 1) затар 2) іс,қызмет Rescindere – жою, қирату, сындыру Rescriptum – жауап жазу, қайта жазу Reservare – сақтау, сақтап алу Residens – бір жерде болатын кісі, резидент Residuum – қалқан, қалдық Resignare – ашып қарау, хат оқу Resonans – қайтып келеген дыбыс, резонане Respondere – жауап беру, уәде беру Respubluca – халық ісі, көпшілік ісі Restipulatio – сот процесстегі бірлескен уәде Restituere – қайта орнату Restitutio – қайта орнатылған, бұрынғы қалпына келтіру Retractare – қайта алу, ќайта қарастыру Revisio – қайта көру, жаңадан байқау Revocare – ќайта шаќыру Revolutio – қайта нығайту Rex – патша Rhetоr – шешен, сөзге бай, оратор Rigor – берік, күшті Ripa - өзен жағасы Rogare - өтіну, сұрау Rogatio - өтініштін мазмұны Rosa – раушан гүл, роза Ruina – жығылған, құлап қалған Rumpere – сындыру Ruthenia – Орыс елі S Sacer, sacrum – әулие Sacramento – әскери ант Salus, salutis – саулық, амандық Saluto – аман бол, сау бол Sanctio – жаза, ақырғы үкім Sanguis – қан Sanitas – денсаулық Sapiens – ақылды, есті Sarcire – түзету, жөндеу Satio – сәуле, жарық Satis – жеткілікті, тоқтықты Satisdatio – шарт, гарантия, кепіл Satisfactio – қанағат, қанағаттану Scelis, sceris– қылмыс, оңбағандық Scientia – білім Scire – білу Scribе, scribere – 1) жазу 2) шарт жазуға көмектесу Scriptor – жазушы, тырысушы Scriptio, scriptura –хат, жазба, кітап Scrinium – кітап саќтайтын әбдіре Secundus – екінші, ендігі Secures – айбалта, балта Securitas – қауіпсіздік Sed – бірақ Sedeo, sedi, sessum – отыру Sessio – отырыс Seditio – бөліну, бөлектену, жарылу Senior – аға Sentire, sensus – сезу, сезім Sententio – ой, пікір Separatio – бөліп алу Septem – жетінші, жеті September – жетінші ай, қыркүйек айы Sepultura – жабдық, қабырға салу Sequi, secutus – ізбен жүру, із басу Sequester – делдалдыќ, секвестр Serius – салмақты, байсалды, қатаң Servilis – құлдық Servitutes – уақытша пайдалану құқықтары Servus – құл Sex – алты, алтыншы Signum – таңба, ту, белгі Simplex – жай, әдеттегі Sine manu – бағынасыз неке жағдайы Singularis – бөлек, жеке, оңаша Socialis – қоғамдық Societus – жолдастық, серіктестік, бірлестік Socius – жолдас, серік Sol, solis – күн, күннің көзі Solum – жер, топырақ Solus – біреу, жалғыз Solvere, solvo, solvi – шешу, босату Somnus – түс көру Soror – апа, қарындас, сіңлі Spadones – беду, ұрықсыз Species – сыртқы түрі Specio – көру, байқау Speculatio – қарауыл, күзет Spero – үміттену Spes – үміт Spiritus – 1) жан, аруақ 2) дем алу, дем тарту Spondere – салтанатты ант беру Statuo, stituere – 1) тұрғызу, орнату 2) шешу, қаулы шығару Status – жағдай, тұратын орын Stipendia – төлеу ақы Stipendiorius – ақы үшін қызмет атқарушы Stipulatio – шарт бекіту тәртібі Striсtus, stricti – қатал, топас, өтпес, ойсыз Studens – ынталы оқушы, тырысқан оқушы, студент Studio – оқу орны Studium – ынталы оқу, тырысып оқу Stuprum – абыройсыз Sublocatio – қайта жалдау Sabseciva – қалдық, кесінді Subsidio – көмек, қор Subspecio, suspicio – күдік Substantia – маңыз, мән Suffragii – сайланған, қуатталған Suffragari – қолдау беру, сайлау Sui, suas - өзінікі Suicidium - өзін-өзі өлтірушілік Super – сыртынан, үстінен, тыс, артық, ең, өте Superficies – 1) жер үсті 2) пайдалану құқығының бір түрі Superflus– артық Superus – үстемдік, үстем, аспан тұрғыны Supplicium – жаза Surdi - саңырау Synallagma – (грек тілі) Міндеттілік шарт Syngrafa – ( грек тілі) жазба құжат T Tabella, tabula – жазуға арналған тақта, жазба Tacitus – сөзсіз, үндемес Tagere – Үндемеу, сөйлемеу Talio – осындай, дәл Talio princepsus – талион принципі (көзге көз, тіске тіс) Taxatio – баға беру Taurus – бұқа Telum – қару, қару-жарақ Tempero – сақтау, аяушылық ету Tempus – уақыт, мезгіл, мерзім Tenere – иелену, ие болу Tendere – беттеу, қарату Tendentio – бет алыс Tenuis – кедей Terra – жер, жер беті Tera incognita – белгісіз жер Testamentum - өсиет Testis – делдал, таласта үшінші кісі Textura – мата, кездеме Thesaurus – театр Tignum – құрылыс арқасы, арқалық құқық Titulus – жазба, қол жазба Toga – көйлек, рум ұлттық киім Tollere – көтеру, тарту Tormentum – қинау, азаптау Tractare – сүйреу, сүйрету Tractor – сүйрейтін Traditio – сатып алу әдеті Trans – арқылы Transcriptio – қайта жазу Translatio – аударып жазу, айту Transfert – ақшаны көшіру Transire - өту, өтіп шығу (арқылы) Tres – үш, үшінші Triba – тайпа, рум халқы, үш тайпаға бөлінді (трибага) Tribunus – сайланған тайпа басы Tributum – салық Tueri – меңгеру, басқару Titela – күзет Turpis, – арам, масқара, turpido, turples - сұмдық Tyrannus – заңсыз патша, қатал, мейірімсіз патша, басқарушы U Ubi – қайда, қашан Ultimatum – ең ақырғы Ultra – тыс, артық, ең, өте Uncia – унция, салмақ белгісі Unia – бірлестік, одақ Unde – қайдан Unicum – бір ғана Unus – бір, біреу, жалғыз Universitas - әлем дүниесі, жиһан Urna - өлген адамның күл сақтайтын ыдыс Uti – пайдалану, ұстау, ұстап алу Utilis – 1) пайдалы 2) дәл осындай аналогия Usus – пайдаланатын, пайдалану құқығының бір түрі Usufructus – жеміспен, төлеммен пайдалану құқығы Usurpatio – қолдану, іске асыру, бір қолға алу Uxor – зайып, әйел Uxus – бұзылған шырын, бұзылған шарап V Vacatio – бостандыққа шығу, босату Vacantio – бос орын Vacare – бос болу Vagina – бос орын, әйелдердің мүшесі Vale – сау бол Valeo – 1) саулық 2) тұрмын Valere – сау болу, аман болу Vallum – қорған Valuta – ақша Varius - әртүрлі Vectigalis – жалдау төлемі, салық Velocis, velos– жылдам, ұшқыр Venatio – аңшылық Venditio – сатып беру Venditor – сатып беруші Veniа – кешірім, мейрімдік Verto – айналдыру Veni – келдім Venter – іш, қарын Verba – сөз Verbal – ауыз сөз Versio – түрін өзгерту, бұру, версия Verus – шың Vestita – киінген Vestis – киім, көйлек Vetare – тыйым салу Veto – тыйым саламын Veteres – ежелгі, көне Vetus – ескі Via – жол Vici – жеңдім Vicus – ауыл Vidio – көрдім Vigilans – ұйықтамайтын Vindex – қорғаушы Vindiciae – таласқа берілген зат Vindicatio – сотты талас Vir – ер адам Virga – шыбық, бұтақ Virgo – қыз Virginis – қыздық сақтаған Virtus – ерлік, батырлық Vis, vires, virium –1) күш, қуат билік 2) зорлық, шабуыл Vita - өмір Voluntаs – жігер, қайрат, ерік Voluntare - өз қайратын өткізу, өз ерігін жасау Votum – намыс, ықылас Vox – дауыс Vocal – дауысты Vulgus – жай халық Vulgaris – кәдімгі Y, X, Z – осы әрптер К сияқты грек тілінен латын тіліне кірді, сондықтан тек қана грек сөздеріне пайдаланады. 3. Рум құқығынан шыққан қанатты сөйлемдер.
жүктеу/скачать 2,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|