Керегіңді ал білгенінді қос, дейді. Данышпандар дариясының солмайтынын, шынайы шындықтың тозбайтынын паш етіп, ұсынады


Ұлы жүз: Үйсін (Дулат, Албан, Суан, Сары Үйсін, Шапырашты, Ошақты, ЬІсты, Сіргелі), Жалайыр, Қаңлы, Шанышқылы. Орта жүз



бет36/110
Дата06.02.2022
өлшемі392,72 Kb.
#48663
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   110
Ұлы жүз: Үйсін (Дулат, Албан, Суан, Сары Үйсін, Шапырашты, Ошақты, ЬІсты, Сіргелі), Жалайыр, Қаңлы, Шанышқылы.
Орта жүз: аспандай Арғын - Тарақты, Қыпшақ, Найман,Қоңырат, Уақ, Керей
Кіші жүз: үш топ Алшын. Байұлы. (Адай, Беріш, Алтын Жаппас, Есентемір, Таз, Байбақты, Тана, Масқары, Алаша, Қызылқұрт, Тама, Жағалбайлы, Тілеу, Керделі, Керейт, Рамазан).
Алаша һанға Майқы би жіберген үш жігіттен үш жүз таралған деседі. һан соғысқа аттанғанда қосынды үш бөліктен жасаған. Бір бөлігін «кезуші» деп, оқшау ұстаса; бір бөлігін «тосқауылшы» деп, енді бірін «салықшы» деп, сақтықта қосымша ұстап отырған.
Бастапқы келген жүз жігітті, қолбасы мырзасы Үйсінді (Майқы би ұлы) «Ұлы жүз Үйсін» деп атады. Түп қазық «салықшы» болсын, жауға бұлар шаппай, тас-түйін боп тұрсын,-десті.
Ортаншы келген жүз жігіт, қолбасы мырзасы Болатқожа (Қотанұлы, «қожа» сөзі дінмен айналысатынын көрсетіп тұр), бұл жүз жігіт «тосқауылшы» боп орта буында жүрсін, һанның кеңесші, бақылаушысы есебінде болсын деп, оны «Орта жүз Ақжол» атады.
Соңғы келген жүз жігіт қолбасы мырзасы Алшынды (Қоғам ұлы) беті қайтпаған жаужүрек, жан қадірін білмейтін «кезуші» деп, алдында жүріп, жауға шабатұғын осылар деп, «Кіші жүз Алшын» деп ат қояды. (М.Ж Көпеев, 2т. 63 бет)
Ұлы жүз туарда анасы қой етіне, Орта жүз туарда балға, Кіші жүзде бөрінің жүрек етіне жерік болған екен. Қой - момындықтың белгісі; бал - шешендік, білімділік белгісі, бөрі-ержүрек, батырлық белгісі болып келеді.
Үш жүздің сыны.
Ұлы жүзді - қауға беріп малға қой, ұлы жүз шаруаға мығым;
Кіші жүзді - жауынгер, бес қаруын сайлап, жауға қой,
Орта жүзді - қамшы беріп дауға қой, деудің мәнісі бұрынғы күндерде дауласып, биге келген екі адамның келісімімен би қамшысын алады екен, одан соң олар басқа биге бітімге баруына болмайды. Ал алдына барып, қамшыңды берсең, орта жүздің биі бітірмей жібермейді деген сөз бар екен (міндетті түрде әділетті орынатады екен).


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   110




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет