Сабақтың тақырыбы: «Балалар денсаулығындағы вакцинопрофликатика. Қазақстан Республикасының екпе алу күнтізбесі. Вакцина кабинетіндегі мейіргердің атқаратын міндеті».
ЖОСПАР:
Ауруды құрайтын микроорганизмдер (бактериялар мен вирустар) зиянсыз шығарылады және ағзада аурудан қорғайтын антидене өндірісін қамтамасыз ету үшін қолданылады, вакцинация деп аталады.
Біздің елімізде жыл сайын шамамен 12000 сәби вакцинамен жұқтыруға болатын аурулардың салдарынан қайтыс болатындығын ескере отырып, вакцинацияның және қайталануы қажет вакциналардың маңыздылығы арта түседі.
Вакциналар иммундық жүйені құрамындағы әлсіз және / немесе өлі микроорганизмдермен немесе олардың деминерализацияланған өнімдерімен иммунитетті ынталандыру арқылы жасушалық немесе гуморальды иммундық жауап береді. Осылайша, организмде аурудың пайда болуына дейін ауруға қарсы тұрақтылық қалыптасады. Ешбір вакцина (белсенді иммунизация) осы ауруды (табиғи иммунизацияны) алған сияқты тиімді иммундық жауап бере алмайтындығын ұмытпаған жөн.
1) Вакцинацияның негізгі принциптері:
• Егер бала вакцинация кезінде орташа немесе қатты ауырса, вакцинация кейінге қалдырылады.
• Жалпы жағдайы жақсы нәрестелерде температурасы 38,2ºС-тан төмен болса, мысалы, жеңіл диарея немесе жоғарғы респираторлық инфекция сияқты вакцинациялауға болады.
• шала туылған нәрестелерде қаншалықты ерте болса да; тиісті айларда вакцинациялау қажет емес, себебі туған күні туылған нәрестелерде вакцинацияның дозасын азайту қажет емес (В гепатитіне қарсы вакцина үшін 2 кг, көкжөтел мен туберкулезге қарсы вакциналар үшін 3 кг).
• Ананың немесе отбасындағы кез-келген адамның жүктілігі вакцинацияға кедергі келтірмейді; тірі вакциналарды (мысалы, ауызша полиомиелитті) онкологиялық аурумен немесе қоршаған ортадағы басқа да аурулармен байланысты иммундық жүйенің аурулары бар немесе иммунды қысылған адамдар болған жағдайда ғана ұсынылмайды.
• Балада немесе жақын туыстарда белгісіз себептермен аллергия тарихы вакцинацияға кедергі келтірмейді.
Көкжөтел мен қызылшаға қарсы вакцинацияны қажет ететін балаларды, егер олардың отбасыларының анықтамалық тарихы болса, вакцинациялауға да болады.
• Бірнеше вакцинацияны бір уақытта 2 см аралықта жүргізуге болады, жанама әсерлердің қаупін арттырмай.
• Егер тиісті иммунитетті қамтамасыз ету үшін белгілі бір кезеңдерде (аралас, полиомиелит, пневмония) бірнеше рет қайталануы қажет вакциналар кешіктірілсе, вакцина қайта басталады.
• Вакцинация мәртебесі белгісіз балалар ешқашан егілмеген болып саналады. Қызылшаға, қызамыққа, паротитке және полиомиелитке қарсы вакциналарды қазірдің өзінде егілгендерге ешқандай зиян келтірмейді.
• Емшекпен емізу вакцинацияға кедергі келтірмейді.
• Вакциналар антибиотикалық ем қабылдаған немесе ауруы жақсарған сәбилерге берілуі мүмкін.
• Бүйрек, жүрек, қант, жүйке жүйесі, қатерлі ісік және қан аурулары, иммундық жүйе аурулары бар емделушілер үнемі егу үшін маманнан кеңес алу керек.
Жүктілік кезінде:
а) зиянсыз вакциналар: сіреспе, тұмау, өлі полиомиелит (IPV), тырысқақ, гепатит
б) қажет болған жағдайда вакциналар: ТБ (БЦЖ), көкжөтел, дифтерия, қызамық, менингококк, пневмококк, құтыру және паротитке қарсы вакциналар.
в) берілмейтін вакциналар: тірі полиомиелит (OPV) және қызамыққа қарсы вакциналар.
Достарыңызбен бөлісу: |