Компьтерге тергенде қателері бар. Тексеріп барып, шығару керек. Махамбет өлеңдеріндегі «Қара нар керек біздің бұл іске»
ƏӘнші-ақындардың өлеңдеріндегі серілік табиғатын талдап жазыңыз
жүктеу/скачать 1,07 Mb. Pdf көрінісі
|
Esse - zharatylystanu ba 1171 yty
| 14.ƏӘнші-ақындардың өлеңдеріндегі серілік табиғатын талдап жазыңыз.
Сал-серілік өнерді жоғары дəәрежеге көтерген əәнші, күйші, суырып салма ақындар серлік үрдісті қатаң сақтап, нағыз бесаспап өнер иісі бола білген. Сонымен қатар олар атақты шерген, сұңқар, лашын ұстаған құсбегі. Аттың өң жүйрігін таңдап мінген атбегі, он саусағынан өнері тамған теңдессіз шебер, керемет зергер де бола білген. Сал-серілерді халық əәрқашан ардақ тұтып, оларды қайда болса да қуанышпен қарсы алып, өнерін аңыз етіп, мақтан тұтқан. Қазақ ұлтының мəәдениеті тарихындағы XIX ғасыр ақын-əәнші, сазгерлердің өзіндік "алтын ғасырына" айналып, қазақтың кəәсіби өнері-əәдебиетінің, поэзиясының, музыкасының шыңына шыққан кезі болды. Сөйтіп, XIXғ екінші жартысы-қазақтың ақындық өнерінің барынша өркендеген кезеңі болды. Осы кезде ақындық өнерге тəән тұрақты жанарлар қалыптасты. Солардың ішінде, əәсіресе, ақындардың өзін- өзі бейкелеуге арналған əәндерін келтіруге болады. Оған мысал ретінде “Біржан сал”, “Ақын ƏӘнші”, “Мұса”, “Мəәди” “Сары”, “ƏӘсет” өлеңдерін атауға болады. Олар мұндай əәндерінде əәрі ақын, бір жағынан өзін тыңдаушыларына таныстырып өткен, екіншіден, туған ел өмірі мен мəәдениетінде алып отырған өз орнын жақсы түсініп, соны əәнге қосады. Менім ойымша əәр əәнші-ақының өзіндік шығармашылық өнері дербес қалыптасады. Мысалы,əәрбір ақындағы шешендіктің, суырып-салма өнердің, актерлік элементтердің болуы, тіпті, киген киімі, жүріс-тұрысы, өнерге деген көз қарасы, əәнші, сал-серілерге ортақ нəәрсе болды. Мұхтар ƏӘуезов ақынның осындай орындаушылық жерлерін сипаттай келіп, оны “жалғыз актердің театры” деп айтқаны кездейсоқтық емес. Сері де – сол атақты əәнші, күйші, ақын өнерпаз. Оның киім киісі сұлу да сыпайы. Осындай жердің сыртында ол сұлу сүйген, жүйрік баптап, құс салатын. ƏӘрі аңшы, саятшы, əәрі мерген, əәрі палуан, шешен, шебер, қысқасы халық сөзімен айтқанда “сегіз қырлы, бір сырлы” аса биік азамат – қазақ əәнші-ақындарының өлеңдеріндегі серілер дəәл осындай. |