Компьтерге тергенде қателері бар. Тексеріп барып, шығару керек. Махамбет өлеңдеріндегі «Қара нар керек біздің бұл іске»
Сал-серілердің тағдырына əәсер еткен əәлеуметтік мəәселелерді талдап жазыңыз
жүктеу/скачать 1,07 Mb. Pdf көрінісі
|
Esse - zharatylystanu ba 1171 yty
| 15.Сал-серілердің тағдырына əәсер еткен əәлеуметтік мəәселелерді талдап жазыңыз.
Қазақ əәдебиеті мен мəәдениетінің алтын қорына өз туындыларын қалдырған əәрі ақын,əәрі сазгер-сал- серілер тобы.Елдің еркесі ен өнердің серкесі болған сал мен сері кім еді?Олардың қалдырған туындыларының өзектілігі мен өміршеңдігі неде?Бұл сауалдарға жауап ала отырып,сал-серілер шығармашылығы тікелей өз шығармашылығымен байланысты екендігін көреміз.Олардың мұраларының өміршеңдігі осында жатыр деп ойлаймын. Сал-серілер- айналасына өнер шамын жағып жүрсе де,өздері өмір сүрген ортада əәділетсіздікті ең көп көрген адамдар.Біріншіден,сал-серілердің тағдырына əәсер еткен ел ішіндегі күштілердің жасаған қиянаттары деп ойлаймын.Мысалы,күллі қазақ жұртына атағы жайылған Ақан серінің өмірінің трагедиямен өткенін бəәріміз білеміз.Ақан серінің өмірінің соңында елден оқшауланып,жеке өмір сүруіне не себеп болды?Бұған сол кездегі ел ішіндегі күштілердің жасаған зұлымдығы кіəәлі еді. «Қас қылған жануарым Құлагерге,Жауызға бар тілегім өлең берсін...»деп жырлауының мəәнісі осында жатыр.Мұсаны жаяу аттандырған,Біржанға қамшы тигізге,аяқ-қолын шынжырлатқан да сол замандағы əәділетсіздіктің көрінісін байқатады.Жаяу Мұсаның «Жаныма батқандықтан ашынамын,Мен неге жаяумын деп басыламын», - деуі зорлық-зомбылыққа қарсы өмшіл үнін көрсетпеуі емес пе? Сал-серілердің тағдырына əәсер еткен екінші бір əәлеуметтік мəәселенің бірі-олардың көбінің қуғын- сүргінге ұшырауы.Бүкіл қазақ даласын шарпыған дүрбелең сал-серілер тағдырына да əәсер етеді.Мысалы,атақты арындаған əәнші ƏӘсет сол дүрбелеңнің кесірінен Қытай жеріне көшуге мəәжбүр болады.Ақын: «Жылап жүріп осы күнде елсағынып...»деген жолдардан шалғайда жүрген бүкіл қандастары атынан сөйлейді.Атақты Сегіз серінің «Қашқын келбеті» өлеңінің тууы да тікелей,қуғын-сүргінге байланысты.Патшаға қызмет етуден бас тартқан өнер иесі өмірін қашқындықпен өткізеді.Өзінің өлеңінде: «Қазақты патша ағзам сатпақ болды,Исатай,Махамбетті атпақ болды»,деп Шомбал биге жауап беруі ел ішіндегі келеңсіз əәлеуметтік жағдайға қарсы үн көтеруі еді. Ойымды қорытындылай келе,сал-секрілер тағдырына əәсер еткен əәлеуметтік мəәселелер көп екеніне көзіміз жетеді. «Қолда барда алтынның қадірі жоқ» деп дана халқымыз айтқандай,дер кезінде сол асылдарымызды бағалай алшмағанымызға жаным ауырады.Десе де,ақындарымыз өздерінің қиянатқа ұшыраған тағдырларына қарсы тұрып,артқы ұрпаққа өшпес мұраларын қалдыра білді.Олардың мұралары ғасырдан-ғасырға жалғасып,жасай береді деп ойлаймын. |