Композиция орталығы

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушылардың орталықтуралы білімдерін кеңейту. Оқушыларды сауатты сурет салуға үйрету. Сурет салудың заңдылықтарына баулу, акварель бояуымен дұрыс жұмыс істеуге үйрету.

Дамытушылық: Өнерге, елге, жерге деген патриоттық сезімдерін ояту. Оқушының ой-өрісін дамыту, пәнге деген қызығушылығын арттыру. Бояулардың әр алуан қолдану әдіс-тәсілдерін меңгерту.

Тәрбиелік: Оқушыларды достыққа, адамгершілікке, саналылыққа, елінің мұрасын жалғастырушы азамат болуға, ұқыпты сурет салуға тәрбиелеу.

Көрнекіліктер: Интерактивті тақта, суретшілер шығармалары, Астана көрінісі, сәйкестендіру тесті, СКТ

Сабақ түрі: Аралас сабақ.

Сабақ типі: Жаңа білімді меңгерту.

Сабақ әдісі: Қызығушылығын ояту, сұрақ-жауап, топтық жұмыс,

Пәннаралық байланыс: тарих, география

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі: Сыныптың сабаққа дайындықтарын, сынып тазалығын қадағалау. Оқушылармен сәлемдесу.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Ұлттық натюрморт салу.(Сурет дәптерлерін тексеріп шығу)

ІІІ. Өтілген тақырыпты қайталау. Ой қозғау стратегиясы.

(Өтілген сабақтан сұрақтар қою арқылы жаңа сабақтың тақырыбын ашу.)

1. Ертегілердің, шығармалардың мазмұнын ашатын сурет қалай аталады?

Жансыз заттардан құралған шығарма?

Ұлттық бұйымдардан құралған суретті не дейміз?

Табиғатты бейнелейтін шығарма?

Қазақ суретшілерінің атасы?

Суда тез еритін бояу?

Айналамыздағы қоршаған заттардың бізден алыстаған сайын кішірейуін не дейміз?

Қағаз немесе картон бетіне қарындаш, қаламұш, қылқаламмен салынатын шығарма?

Қымыз құятын ыдыс?

Ұлттық ыдыс-аяқтарды жасайтын адам қалай аталады?

IV. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

Суреші шығармасында айтпақ ойы әсерлі болу үшін бейнелейтін заттар мен адамдарды қоршаған нәрселерді белгілі тәртіп , үйлесімділік заңдылығы бойынша орналасуға көп көңіл бөледі. Бұл деген- компазиция. Композиция латын сөзі, «ойлап шығару» , «құрастыру» деген ұғымды білдіреді. Композицияның қазақша атауы «үйлестіру» деп атайды. Салынған суретте болып жаткан оқиғаның өзегі немесе басты кейіпкерлері орналасқан белгілі бір орталығы болады. Оны үйлестіру орталығы деп атайды. Туынды жан-жағынан ешқандай нәрсемен қоршалмаған, адамның көзі ешқандай нәрсеге тоқталмайтын суретті ашық композиция деп атайды. Ал егерде салынған суретте кеңістік жоқ болса жан- жағы қоршалған болса оны тұйық немесе жабық композиция деп атайды

Әдетте шығармада оқиғаның негізі өтетін және басты кейіпкерлер араласатын белгілі бір орталық болады. Әсіресе қайта өрлеу дәуірінің шеберлері өз шығармаларында басты кейіпкерлерін қақ ортаға орналастырған және ол негізгі рөл атқарған.

Композция шығарманың құрылымы тұрғысынан мазмұнның неғұрлымайқын, нанымды, әсерлі шығуына жағдай жасайды. Яғни ол-шығарманың құрлысы, оның негізгі бөлшектерінің орналасуы, оқиғалардың баяндау реті. Қарапайым сөзбен айтқанда, көркем шығарманың ішкі құрлысы толып жаткан бөлшектерден тұрса, үйлесімділік (композиция) сол бөлшектерд өзара құрастырып, біртұтас етеді.

Бұл тақырып бойынша сурет салу өзіңді қоршаған ортадағы айшықты, әсерлі сәттерді көре және айқындай білуге, есте сақтау қабілетін, қиялдау мен аңғарымпаздықты дамытуды көп қажет етеді. Сонымен қатар бояуларды бір – бірімен үйлестіру оңайға соқпайды, себебі акварель немесе карандашпен бояғандағыдай тәсілдерді бұл жерде қолдану біраз қиынырақ болады.

Композиция – салынатын суреттегі барлық бөліктерді бір-бірімен өзара байланысып, орынды құрастыру. Сурет мазмұнын ашу, пішімді нақты табу, шығарма көлемін табу, т.б шешімдерді дұрыс беру композициялық құрылым элементтеріне байланысты.

V. Бейне ролик.

Бейне ролик арқылы Қазақстанның көрнекті жерлері, табиғаты, асқар-ала тауларын, сарқырап аққан өзен-суларын тамашалау.

VІ. Сарамандық жұмыс.

Енді балалар көзімізді жұмып осы бейне роликтен көргенімізді елестету арқылы туған өлкеміздің табиғатын, өзен-көлдерін әсем ғимараттарын қағаз бетіне түсірейік.

“Менің Қазақстаным” тақыбында акварельмен сурет сал

Пейзаж. Қыс көрінісі

Сабақтың барысы: I Ұйымдастыру кезеңі

I Ұйымдастыру кезеңі Оқушылармен амандасу, оқушыларды түгелдеу, құрал жабдықтарын тексеру, назарларын сабаққа аудару.

III Жаңа сабақ

Пейзаж жанры. (оқушыларға слайдтағы сурет бойынша көрсетіп түсіндіреді.) Живопись өнерінің пейзаж жанрына тоқталамыз.

«Перспектива» латынның тасадан көру деген сөзінен шыққан. Қазақша ұғымы «көрініс» дегенге келеді. «Перспектива» ұғымын дұрыс білмесек, алыстағы, жақындағы заттар бірдей салынған болып шығады.

1 - кезең - Ең әуелі көкжиек сызығын көлденең жүргізген соң төменгі бөлігі жер беті болып есептеледі. 1 - ші тауларды, тау етегіндегі ағаштарды қарындашпен салу керек. 2 - ші ағаштарды, өзенді, көпірді саламыз. Ал өзен төмендеген сайын кеңейте түсеміз. Жақын тұрған ағашты, шыршаны, қояндарды көрсетеміз. Екі қоян салынған кеңістікте салыстырмалы түрде бері орналасқан анық, көлемі үлкен болып саналады.

2 - кезең - Тау, ағаш, шырша, өзен, көпірдің көлеңкелерін де кеңістікте бейнелеп көрсету керек. Алыстағы көріністердің бояулары, сұйық және көмескілеу, кейбір жерлері қоюлау болып боялады. 

3 кезең - Қалған боялмаған көріністерді толығымен бояп, пейзаждың толық көрінісін аяқтаймыз.

IV. Оқушылармен өзіндік жұмыс: Кескіндеме пәні сабағына байланысты тест алынады. Тест үлгілері: 1. Балама жауаптары бар тест 2. Таңдамалы тест 3. Толықтыруды қажет ететін тест.
Тест үлгілері:
I Балама жауаптары бар тест.
1 Негізгі түстер - үшеу
а) иә б) жоқ
2. Акварель - суда еритін мөлдір бояу
а) иә б) жоқ
3. Белгілі көңіл күйді беретін бірнеше түстер жиынтығы түстер гаммасы
а) иә б) жоқ

II Таңдамалы тест

III Толықтыруды қажет ететін тест

V Сабақты қорыту: Жаңа сабақты қорыта келе біз Пейзаж. Қыс көрінісі туралы және салыну жолдарымен таныстық. Өтілген сабаққа қорытынды INSEPT әдісі және сұрақ жауап арқылы жүргізіледі.