Көрсеткiштердiң туындыларының оның негiзiнде табылу мүмкiн
жүктеу/скачать 8,98 Mb.
|
экологиялық мониторинг каз (2)
- Бұл бет үшін навигация:
- Көрсеткіш 2000 ж. 2001 ж. 2002 ж.
- 19124 19481,2 19829,4 Соның ішінде
- Анықталған және залалсыздандырылған, % 78 76 75
Қалдықтар барлық табиғи ортаның ластануына алып келеді. 20 жылдық тәжірибесі бар мониторинг көрсеткендей, аса дамыған экономикалық өңірлерде экологиялық жағдай нашар, ал табиғи ортаның ластануы жоғары болып отыр. Мемлекет қиын кездерді бастан кешіруде. 2000-жылға дейін өнеркәсіптік өндірістердің төмендеуі жүрді. Ол стационарлық көздерден техногенді қалдықтардың төмендеуінен байқалған, бірақ соның өзінде қоршаған табиғи ортаның жақсаруы аса байқалмады. Кейін өнеркәсіптердің көбеюімен қалдықтардың мөлшері де көбейді, мысалы, жылына қалдықтар 2%-ға өсіп отырады. Атмосфераның ластануы аса қауіпті. РФ-да атмосфераға стационарлық көздерден лас заттардың шығарылуы экономикалық сала бойынша былай болады: өнеркәсіп-80%, транспорт (құбыр жүргізу) -11%, тұрғын үй шаруашылығы -5%, ауыл шаруашылығы-0,6%, экономиканың басқа да салалары-3%. РФ-ның 2000-2003 жылдар аралығандағы лас заттардың шығарылуы 15.2. кестесінде келтірілген.стационарлық көздерден шыққан зиян заттардың орташа денгейі 14%, көбінесе қатты заттар (95%-ға жуығы) залалсыздандырылады. Сұйық және газ тәрізді токсинді заттардың 24%-ы ғана, азот оксиді-10%, көмірсу-13%, күкірт диоксиді-19%, ұшатын органикалық байланыстар-20%. Кесте 15.2 Ресей Федерациясының атмосферасына ластағыш заттардың шығарылуының көрсеткіштері, млн т
Атмосфераны ластау тенденциясы анықталды. 2000-2004 жылдар аралығында жылына орташа есеппен ауаға өлшенген заттардың, күкірт диоксидінің, көміртек оксиді және азот диоксиді біршамма төмендеді (3,5-11%), фенол және формальдегид шоғырлануы тұрақтанды. Бірақ аса қауіпті бенз(а)пирен токсиканттардың ауадағы орташа шоғырлануы 87%-ға өсті. Стационарлық және жылжымалы көздерден зиян заттардың атмосфералық ауаға шығарылуының көпжылдық динамикасы 15.1-15.3. суреттерінде көрсетілген. 15.1-шi сурет. Ресей Федерациясында станционарды көздерден атмосфераны ластаушы заттарды шығару мөлшерінің динамикасы, млн мЗ 1 5.2-шi сурет. Ресей Федерациясында жылжымалы көздерден атмосфераны ластаушы заттарды шығару мөлшерінің динамикасы, млн мЗ 15.3-шi сурет Ресей Федерациясының су нысандарында ағынды су төгінділерінің мөлшерінің динамикасы, млн мЗ Атмосфераны белсенді түрде әсіресе Свердлов, Челябинск, Орынбор, Кемеров, Липец, Вологод аудандарында, Таймырс және Ханмың автономды аймағы, Приморск өлкесі ластанады. Жылжымалы көздерден тастандылармен ластануы жоғары. 2003 жылы жылжымалы көздерден ластаушы зат тастандылары 1,3 % көтерілді және 15,5 млн. т құрады. Ресейде орта есеппен атмосфералық ауаны ластауда транспортың үлесі 40 – 45, ал ірі қалаларда - 90 % дейін. Транспорт түтінімен ауаның ластануы нәтижесінде адамдардың денсаулығының нашарлауы 15 млн кем емес. Ресейде экологиялық көрсеткіштерден отандық автотранспорт құралдары мен қозғалтқыш жанар-жағар май көрсеткіш деңгейі төмен, сонымен қатар көш-жол жүйелерінің дамуы және техникалық жағдайы арта қалған автомобил паріктері өсуде. Жол бойларында ұзақ уақыт қозғалтқыштардың жұмыс істеуі және жол кептеліс орындары бар, автомобилдерде пайдаланып болған газды залалсыздандыру құралдары. Сонғы жылдары қалаларда экологиялық таза транспорттар – трамвай мен троллейбустар азайған. Қалаларда топырақтың ластануы жоғарлаған. Топырақтың ауыр металдармен қауіпті деңгейгі 1990 – 2003 жылы тексерілген халық б % жатқызылған, мысалы, Белов, Кировоград, Мончегорск, Реж, Рудалы Пристань, Свирск қалаларында тексерілгендерде 10 % анықталған. Қалған 84 % елді мекенде (орта есеппен) топырақтың ауыр металдармен ластануы рұқсатты деңгейіне жатады, дегенмен жекелеген қала жер телімдерінде топырақтың ластану деңгейі жоғары болуы мүмкін. Қандай да бір қосылыстың орташа шоғырлануы ШРК жоғары қала саны, соңғы бес жылда тәжірибе жүзінде өзгерген жоқ. Бірақ приоритеті қала тізімдеріне қосылатын қалаларда, атмосфераның ластану деңгейі (АЛИ) жоғары және өте жоғары бағаланады, бес жыл ішінде 49 % көтерілді, бенз(а)пирен шоғырлануы көптеген қалаларда көтерілген (табл. 15.3). Ресейдің ірі қалаларда атмосфераның ластану (АЛИ көрсеткіші бойынша) деңгейінің жоғарлауы 30 % жоғары. Кесте 15.3 2004 жылғы ауаны ластау деңгейі жоғары қалалардың приоритеті тізімі
жүктеу/скачать 8,98 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|