Курсына арналған орта жалпы білім мектебінің

1903 жылы БҚО Қаратөбе өңірінде дүниеге келген. Ақын.жыршы. Руы-он екі ата Байұлы Алаша-Шотқара-Жәрімбет. 1943 жылы Сталинград майданында қаза тапқан. Бекмағанбетов Кенжебайдың жалғыз ұлы Телман қайтыс болғанда Құбайыстың Кенжебайды жұбатып айтқан ән-жыры.

Ал, Құбайыс, мен айтайын сен тыңда,

Ескіше бесі қауыстың

Келтірмей кетті бабымды,

Жүрісім менің жаңылды.

Алып кетті төңкеріп

Жез бұйдалы нарымды.

Өртенгесім өзегім

Сөзіңді сенің сағынды.

Көңілімді көтеріп,

Аяма бұдан барыңды.

Тельманым кетті атттанып,,

Ішіме салып жалынды.

Жадырамайды тоқтатпай

Болсам да қанша сабырлы.

Ұшырып кетті жалғыз оқ

Суда жүзген мамырды.

Мамырымна айырылып,

Жез қанатым қайырылып

Жатырмын көріп зәбірді.

Болыпты қалің осылай,

Кенеттен болсын бұл сөзің

Жүрекке тиді тосын-ай.

Естігесің сөзіңді,

Көңілім қалды шошып-ай .

Ортақтасып бөлуге

Жүгіңді түскен басыңа-ай.

Досқа түссе қиын іс,

Жан тұра ма ашымай.

Олай деп айта тұрғанмен

Болмас іске болат бол,

Өз-өзіңнен жасымай.

Жаңа білдім қаліңді,-

Ішіңе түскен жалынды.

Алып кеткен төңкеріп

Жез бұйдалы нарыңды.

Айырылдым деп нарыңнан,

Қолыңдағы барыңнан,

Сындырма үйтіп сағыңды.

Өнермен шыққан атағың,

Сыйлаған құрбы-қатарың,

Жігіт едің дарынды.

Дүние өткен пендеден,

Ешкімнің тілін алмаған,

Қара жер, сенің түбіңе

Кім қалды, сірә, бармаған?

Өзектегі жұлынын

Кім қияды өлімге?

Жарып шыққан ішіңді,

Алтын еткен мысыңды,

Баланың жолы жеңіл ме?

Сөз сөйлеймін аңғарып.

Істің де басы бісміллә,

Солай болса, жігіттер,

Бисміллә деп басталық.

Айтып бір айтып тасталық.

Қаусырмалы екі жақ

Жәрдемші өзің бола көр.

Қызыл тілді басқарып.

Оралың барда ойнақта,

Қызығың барда қиқу сал,-

Әзірейіл құрық салған күн,

Кетесің бір күн аттанып.

Өзіңнен тумай ұл болмас,

Сатып алмай құл болмас,

Тасбақаның сүйегін

Отқа салмай күл болмас.

Саусаң сауын-бие сау,

Салқын түспей суалмас.

Қас жақсыда кек болмас,

Қас жаманда тек болмас
Толғау мазмұнынан түсінгеніңізді қара сөзбен жазып шығыңыз

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3-тақырып

Мұстажап Қабдолұлы. Қайыржан Ителгіұлы.

Даржан Оңдағанұлы.


Мұстажап Қабдолұлы

БҚО Қаратөбе ауданы Соналы ауылында 1920 жылы дүниеге келген. Жыршы, ақын. Руы-Ысық, Кедейбас. Артында «Соғысқа кетерде шығарғаны» т.б. шығарамалары қалған.Қайтыс болған жылы белгісіз. Соғыстан оралмаған.

Жазуға аздап өлең алдым қалам,

Сөзіме жәрдем бергей хақ тағалам.

Көрмедім бұдан бұрын өлең жазып,

Қатесін түзеп оқып оқыр көрген адам.
Қоырқтым осы соғыс басталғасын,

Алдымен өнері бар жасты алғасын.

Өзім де барарымды білім жүрдім,

Екінші үлкен соғыс басталғасын.

Туысқан үлкен-кіші бауырменен.

Сол түні ерте тұрып кетпек болдық,

Тоқтадық кешке дейін жауынменен.

Ішінде Соны мен Бөлек көлім.

Қоштасып орта жолға бірге келді-

Қандыөзен, Ақсуат пен Қызыл көлім.

Туғанда кіндігімді кескен жерім.

Жас балдар, сіздерге арнап ұран айтам,

Ендігі жау жүрек боп өскен жерім.

Келген соң таныс болдық көп орысқа.

Жолдастар Отан үшін жан қиялық,

Құрталық Гитлерді бұл соғыста.

Әнші. БҚО , Қаратөбе ауданы, Батпақкөл ауылында, қазіргі Қалдығайты совхозында 1925 жылы дүниеге келген.Руы -Он екі ата Байұлы. Алаша-Шотқара. 1988 жылы қайтыс болған. Артында «Майдан жолында» шығармасы қалған.

Сәске түс.Шілде айының аяқ кезі,

Майданға аттануға хабар келді.

Сол бойда бөлімшеге бердім бұйрық,

Тоқтатып жүріп жатқан жаттығуды.
Поезд алға тұлпардай шапқылады,

Зениткамен құзғынды атқылады.

Бір құзғынға зенитка оғы дарып,

Көк түтінге оранып жалындады.

Бұл жеңістің алды деп гуілдесті.

«Жақсы сөз- жарым ырыс» деген бар ғой,

Бір-бірін құшақтап айтсын десті.

Шабуылдың талайынан аман өттік.

Түс ауа үлкен бесін шамасында,

Поездан бір орманға келіп түстік.

Термеші. БҚО Қаратөбе ауданыСаралжын ауыл советінде 1930 жылы дүниеге келген. Руы-Он екі ата Байұлы, Алаша-Барамық-Есенаман. Жеңістің 55 жылдығына және тәуелсіздігіміздің он жылдығына арналған толғаулары бар.

Аттанды ел қорғауға бір топ аға,

Елде қалды жылап-сықтап бала-шаға.

«Құлыным, аман орал еліңе» деп,

Мойнына бұршақ салып тілеп ана.
Қоштасып ағалардан жеңге қалды,

Жас-кәрі жарамдысын түгел алды.

Тәртібі Сталиннің қатты болды,

Кемпір-шал, қыз-келіншек тылда қалды.

Колхозға еңбек етіп күн көргенмін.

Жер жыртып алты өгізбен, сабан айдап,

Есімнен әлі кетпейдісол жүргенім.

Күй тартып Төре Жәлел көңіл ашады.

Күрекпен жер тақырлап қырман жасап,

Ат жегіп тас катокпен тары басады.

Табады шаруа қарттар малдың бабын.

Төлдетіп бота –құлын, бұзау-қозы,

Өсіріп көбейткенбіз малдың санын.

Пендеңе мұқтаждықты бере көрме.

Аштық пен жоқшылықты біздер көрдік,

Молшылық берсін Алла біздің елге.