Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті
Пәннің оқу-әдістемелік кешені
Басылым:
алтыншы
ЕҰУ Ф 703-08-16. Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Алтыншы басылым
Барлық сандық құрылғылар логикалық микросхемалардан құралады, олардың
әрқайсысыміндетті түрде келесі тұжырымдамаларға ие:
•Қоректену тұжырымы: ортақ (немесе «жер») және қоректену кернеуі( көп жағдайда
+5В немесе +3,3В), әдетте сұлбаларда көбінде көрінбейді;
• Кіріс сигналдары үшін
тұжырымдамалар, оларға ішкі сандық сигналдар келіп түседі;
• Шығыс сигналдары үшін тұжырымдамалар, оларға
микросхеманың өзінен сандық
сигналдар беріледі
Сандық микросхеманың кіріс және шығыстарының сипаттамалары мен параметрлері ең
алдымен олардың ішкі құрылымының технологиясы мен сұлбатехникасымен анықталады.
Бірақ сандық құрылғыларды дайындайтындарға кез келген микросхема ішін білу міндетті емес
болып табылатын «қара жәшік» қана. Оған ең бастысы осы не басқа микросхема нақты қосқан
кезде қалай болады, одан талап етілген фунцияны дұрыс орындайтындығын
нақты көрсету
керек.
4
Дәріс. Дешифратор мен шифратор және мультиплексор мен демультиплексор
Дешифратор деп - екілік кодты унитарлыға түрлендіргішті айтады. Мысалға 3-разрядты
санның екілік унитарлы коды сегіз разрядты болып табылады, оның ішінде біреуі активті
деңгейлі болады. Екі кірісінде толық дешифраторда (сур.5.1) адресі А және В кірісінің екілік
сигнал теріміне сәйкес келетін шығысында логикалық бірлік түзіледі. Бұндай дешифратордың
унитарлы кодының “төрттен бірі” деген атауы бар. Мультиплексор және демультиплексор
Мультиплексор (сандық коммутатор немесе электрондық ажыратып қосқыш) әрбір
берілген кіпісіндегі сигналды (немесе кодты) тағайындалған тәртіп бойынша шығысына береді,
басқаша
айтқанда, кірістеріне параллель келіп түскен кодтарды тізбектелген кодтарға
түрлендіреді.
Стробталатын (басқарылатын) мультиплексорда мұндай микрооперация талғау кірісінде
(С) бірлік сигнал болған кезде (С=1) ғана орындалады. Бұл элементтің
төрт бір разрядты
сигналды мультиплекстеуін 11-кесте түсіндіреді. х0 – х3 кірістері информациялық, а1 мен а2 –
адрестік деп аталады. Адрестік кірістер Z шығысына беруге қажетті кіріс сигналының номерін
анықтайды. Жалпы айтқанда, информациялық кірістер саны n мен
адрестік кірістер саны m
мынадай байланыста болады: n – 2.
Берілген мысалы үшін (n = 4, m =2) мультиплексордың сұлбасы 13, а-суретте көрсетілген. Ол
төрт кірісті дешифратордан мен 2 ЖӘНЕ – 4 НЕМЕСЕ – ЕМЕС логикалық элементінен тұрады.
Демультиплексор. Демультиплексор – мультиплексор функциясына кері функцияларды
орындайтын схема, яғни, бір ақпараттық кіруі (
1
x
), n ақпараттық шығуы (
n
F
F
−
1
) және k
басқарушы кіруі (
1
ϑ
ϑ
−
k
) бар комбинациялық схема.
Мультиплексор және демультиплексорды бірге қолдану параллель кодты тізбектіге жіне
тізбектіні параллельге түрлендіріп ақпараттың тізбектей берілуін қамтамасыз етеді. Осындай
қолданыста басқарушы сигналдар ретінде екілік санауыш шығулары қолданылады.
Достарыңызбен бөлісу: