| 4-бөлме ашылды (7-сурет). Бөлменің көлемі 2,75 х 3м, шығыс қабырғасында орналасқан есіктің ені 0,8м, пахсадан тұрғызылған қабырғаларының қалыңдығы 0,5-0,6 м, сақталған биіктігі 0,25-0,5 м.
Қазба жұмыстарын шығысқа қарай кеңейтіп қазу кезінде бірінші бөлменің шығысында орналасқан дәліздің шығыс қабырғасымен ортақ
8-сурет. Қазба-1. 5-бөлме
қабырғасы бар 5-бөлменің наубайы ашылды (8-сурет). Ашылған бөлменің батыс қабырғасының ені 1 м, сақталған оңтүстік қабырғасының ұзындығы 3 м, бөлменің солтүстік, шығыс қабырғаларын су шайып бұзып кеткен.
Кесік. Қаланың орталық бөлігінің қамалымен мәдени қабаттарын анықтау мақсатында (18.08.09 ж.) ең биік репер нүктесінен 35 м солтүстік-батыстан ұзындығы 4 м, тереңдігі 4,5 м болатын кесік қазба салынды. Жүргізілген қазба жұмыстары барысында қала қамалының сақталған биіктігі 1,55 м, қалыңдығы (ені) – 2,5 м және оның пахсадан тұрғызылғаны анықталды. Сонымен қатар, қамалдың сыртында екі еденнен тұратын мәдени қабаттың болғандығы да анықталып, жобалары сызылып, фотоға түсірілді. Жүргізілген қазба жұмыстары кезінде 1-ірі қара малдың, 2-уақ малдың сүйектері мен 1-шағын тұтқалы бүтін құмыра, бояулы кесе сынықтары табылды.
Сонымен қорыта айтқанда, алғашқы жүргізілген археологиялық қазбалар нәтижесінде мынадай мәселелер анықталды:
Үтіртөбе қаласының өмір сүрген уақыты ҮІІІ-ХІІ ғ.ғ. Өңірдің тарихын зерттей отырып қаланың салыну кезеңі оғыз дәуіріне сәйкес келетіні анықталды. Оған қаладан табылған жәдігерлер арқылы көз жеткізуге болады. Үтіртөбе өзінің жобасы жағынан өте ерекше құрылыс. Қала дамуының шарықтау шегі Х-ХІІ ғ.ғ. Бұл кезең бүкіл Орта Азия мен Қазақстан қалаларына тән. Қала басқа қалалармен сауда және экономикалық байланыста болған. Қазбалардан табылған құмыра, металл, зергерлік бұйымдарды салыстыру арқылы басқа қалалардағы жәдігерлерге өте ұқсас екендігі анықталды.
Үтіртөбе қаласы геосаяси жағынан Ұлы жібек жолының Сырдың сол жағалоауындағы тармағында, тоғыз жолдың торабында, қолайлы жерде орналасқан. Қаланың құрылыс жобасы да орта ғасырлық қалалардың жобасыны сәйкес. Сонымен бірге бір ерекшелігі қала сыртында зираттың болғандығы. Ислам діні қала тұрғындары негізгі діні болғандығын көруге болады. Бұл қаланың құрылыстары шикі кірпіш пен қыш кірпіштен салынан. Бұл дәстүрлі құрылыс Сыр қалаларына тән.
Заттай деректерді зерттеу арқылы олардың сырдың төменгі және жоғары ағысындағы қалалардан табылған заттарға ұқсас екендігі анықталды. Бұл қалалар өзара сауда және экономикалық байланыста болғандығы байқалады. Сонымен бірге қалада сырттан келген заттардың (моншақ, шыны т.б.) табылуы оның жібек жолының тармағында жатқандығын дәлел болады.
Сонымен Мырзашөл өңіріне, оның ішінде апатты жағдайдағы Ұтырлы (Үтіртөбе) қаласына «Мәдени мұра» бағдарламасы аясында көңіл бөліп, кешенді түрде археологиялық зерттеулер жүргізуді одан әрі жалғастыру кезек күттірмейтін маңызды мәселе. Біздің ойымызша, бұл игі іске «Сырдария» университетінің «тарих» мамандығының студенттерін де қатыстырып, жылда археологиялық практика жүргізіп отыруды жалғастыру қажет.
Ортағасырлық Ұтырлы (Үтіртөбе) қаласына жүргізілген археологиялық зерттеудің алғашқы нәтижелері біздің кең -байтақ Отанымыздың бір пұшпағы болып табылатын –Мырзашөлдің тарихы кешегі мақта шаруашылығына қатысты оман-арықтардан ғана басталмайтынын, оның тарихы тым ертеден бастау алатынын және қалалық мәдениет гүлденіп дамыған өңір болғанын көрсетеді.
Бақылау сұрақтары:
Үтіртөбенің мақсаты.
Үтіртөбенің орналасуы.
Үтіртөбе қай жерінде орналасқан.
Үтіртөбе қаласының зерттелуі.
Үтіртөбе қаласынан нелер табылған.
7.ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚТЫҢ ЖОСПАРЫ
|
№
|
Сабақтың тақырыбы мен жоспары
|
Сағат саны
|
Бақылау түрі
|
Әдебиеттер
(әдебиет №, реті, тарауы, беті)
|
1
|
Археология және оның ғылым жүйесіндегі орны және зерттеу әдістері.
1. Археология ғылымының дамуы.
2. Қазақстандағы археологиялық ескерткіштерді зерттеу тарихы.
3. Археологиялық қазбалар және қазақ тарихының жаңа беттері.
4. Археологиялық деректер.
5. Археологиялық кезеңі және хронологиясы
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
1,2,3,4
|
2
|
Тас дәуірі
1.Көне тас дәуірі.
2.Маймылдардан дамға өту, оның жолдары.
3.Көне тас құралдары.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
1,2,3,4
|
3
|
Палеолит және мезолит.
1.Арменияның ең көне тұрақтары.
2.Сібір палолитнің өзгешілігі.
3.Орта Азия палеолиті.
4.Садақ пен жебенің шығуы.
5.Майда тас құралдары (Микролиттер)
6.Ірі тас еңбек құралдары (Макролиттер).
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
11,12,13
|
4
|
Неолит және энеолит.
1.Неолит тұрақтары.
2.Қазақстанның көне тас ғасыры.
3.Орта Азия және Қазақстанның жаңа тас дәуірі.
4.Жер өңдеудің мыс құралдары.
5.Энеолит керамикалараның түрлері және әшекейлі кераміка.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
5,6-17
|
5
|
Қола дәуірі.
1.Орал бойының қола дәуірі.
2.Кавказдың қола дәуірі.
3.Азияның қола дәуірі.
4.Адронов мәдениеті.
5.Беғазы-Дәндібай қорығы.
6.Нұра кезеңі.
7.Бұғылы Ақсу-Алы обалары.
8.Тау тары обалары.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
8,9,10
|
6
|
Темір дәуірі және Қазақстан жеріндег темір дәуірі ескерткіштері.
1.Рудадан темір алу әдісі.
2.Темірден жасалған құралсаймандардың ролі.
3.Есік қорғаны.
4.Мұртты қорғандар
5.Шілікті патшалық қорған.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
11,12,13
|
7
|
Сарматтар.
1.Сарматтардың қару-жарақтары.
2.Сарматтардың әшекейленуі.
3.Сарматтардың обалар жерлеу әдісі.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
11,12,14
|
8
|
Үйсіндер археологиясы
1.Қапшағай ІІ, Утеин ІІІ Қызыл ауыз, Қызыл – Қайнар ескерткіштері.
2.Ақтас қонысы.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
14,15,16
|
9
|
Қаңлы археологиясы.
1.Қауыншы мәдениеті.
2.Отырар Қаратау мәдениеті.
3.Жетісар мәдениеті.
4.Шаушықұм, жамал тоғай обалар.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
1,2,3,4
|
10
|
Орта ғасыр қалалар.
1.Антикалық және орта ғасырдағы Кавказ.
2.Орта Азияның орта ғасырлық ескерткіштері.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
17,18,19
|
11
|
Қала және қоныстар. ІХ-ХІІІ ғ.
1.Қаланың тапография типография санының өсуі.
2.Тұрғындардың өсу және демография мәселелері.
3.Қола өнерінің, сауданың, мәдениеттің дамуы.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
17,18,19
|
12
|
Орта ғасыр ескерткіштері. ХІ-ІХ ғ-дағы өшпенділердің ескерткіштері
1.Ислам ізіндегі діни ескерткіштері
2.Әдеби жазба ескерткіштері
3.Қорқыт ата кітабы.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
20-21
|
13
|
XIII ғ- XV ғ-ң І – жартысындағы Қазақстанның қала мәдениеті.
1.Жетісу қалалар санының азаюы, қала мәдениетінің құлауы.
2.Қалалық қоныстар.
3.Жер шауруашылығының құлдырауы.
4.Қала бекіністері.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
22,23,24
|
14
|
XV-XVIII ғ-дың ІІ – жартысындағы қала мәдениеті.
1.Кейінгі орта ғасырдағы қалалардың топография типологиясы және қалалар саны.
2.Сауданың дамуы құрылымы саны.
3.Жер өңдеу шаруашылығы.
4.Қала мәдениетінің даму жолдары.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
22,23,24
|
15
|
Ортағасырлық Үтірлік қаласы.
1.Қаланың зерттелу тарихы.
2.Қалаға жалпы сипаттама.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
22,23,24
|
8. ОҚЫТУШЫНЫҢ БАСШЫЛЫҒЫМЕН СТУДЕНТТІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫС ЖОСПАРЫ
|
№
|
Сабақтың тақырыбы мен жоспары
|
Сағат саны
|
Бақылау түрі
|
Әдебиеттер
(әдебиет №, реті, тарауы, беті)
|
1
|
Кіріспе
1.Археология жөнінлегі анықтама және оның тарих ғылымында алатын орны.
2.Археологиялық ескерткіштерді әуе күші арқылы барлау жасау.
|
1
|
аба лік сауалнама
|
1,2,3,4
|
2
|
Археология ғылымының қалыптасу тарихы және кезеңдері
1.Археология пәні мен әдістері.
2.Археологияны оқытудың өзектілігі және ерекшеліктері
3.Мәдени қабат
4.Археологиялық кезеңдеу және хронология
|
1
|
аба бақылау жұмысы
|
1,2,3,4
|
3
|
Археология ғылымының қалыптасу тарихы және кезеңдері
1.Мәдени қабат
2.Археологиялық кезеңдеу және хронология
|
|
|
|
4
|
Тас дәуірі
1.Неандерталь адамы және оның тас өңдеу техникасы мен шаруашылығы.
2.Мустер дәуірінің мәдениеті.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
11,12,13
|
5
|
Еуразияның көне тас дәуірі
1. Еуразиядағы полеолиттің кезеңделуі
2. Алғашқы қауымдық адамдардың қоныстануы
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
5,6-17
|
6
|
Еуразияның көне тас дәуірі
1. Шығыс Еуразияның жоғарғы тас мәдениеттері
2. Көне тас өнері
|
|
|
|
7
|
Еуразия құрлығының орта тас (мезолит) дәуірі
1. Мезолитте тас еңбек құралдары
2. Мезолиттік ескерткіштер
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
8,9,10
|
8
|
Мезолит дәуірі
1. Орта, Орыс және Қырым мезолитінің ерекшелігі.
2. Балтық бойы мезолиті
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
11,12,13
|
9
|
Мезолит дәуірі
1. Сібір мезолиті
2. Қазақстан жеріндегі мезолит.
|
|
|
|
10
|
Жаңа тас (неолит)
1. Жаңа тас өнері
2. Сльялово мәдениеті
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
11,12,14
|
11
|
Қазақстанның неолит дәуірі.
1.Атбасар мәдениеті.
2.Маханжар мәдениеті.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
14,15,16
|
12
|
Қазақстанның неолит дәуірі.
1.Усть Нарын Жезқазған төңірегіндегі жерлеу орындары.
|
|
|
|
13
|
Энеолит
1.Энеолит терминіне сипаттама
2.Метал өңдеудің шығуы және таралу кезеңдері
3.Түрлі-түсті металлургияның даму кезеңдері
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
1,2,3,4
|
14
|
Энеолит
1.Триполье мәдениетінің шаруашылығы мен хронологиясы.
2. Орта Азия энеолиті.
|
|
|
|
15
|
Шығыс Еуразияның егінші және балықшы тайпаларының энеолиттік мәдениеттер
1. Намазға ІІ
2. Орта Азиядағы Намазға ІІІ
3. Геоксүр,Қаратөбе және Алтынтөбе қоныстары
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
17,18,19
|
16
|
Қола дәуірі.
1. Мысты өңдеу және алу әдісі.
2. Усатов қорғандары
3. Фатьянова обалары.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
17,18,19
|
17
|
Қазақстанның қола дәуірін зерттеу тарихы.
1Тамғалы Қарақұдық обалары.
2.Таутары обалары.
3. Қанай обалары.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
20-21
|
18
|
Қазақстанның қола дәуірін зерттеу тарихы.
1.Тасмола мәдениеті.
2.Ертұрман заттары.
3. Бесшатыр обалары
|
|
|
|
19
|
Темір дәуірінің сипаттамасы
1.Ерте темір дәуірі,темірді игеру.
2. Енесейдегі Тағар қорғандары.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
22,23,24
|
20
|
Темір дәуірінің сипаттамасы
1. Жартастардағы суреттер.
2. Пазырық –Башадар қабырлары.
|
|
|
|
21
|
Сақ тайпаларының ескерткіштері.
1. Тасмола мәдениеті
2. Берел обалары
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
22,23,24
|
22
|
Сақ тайпаларының ескерткіштері.
1. Шілікті обасы
2. Сақтардың шаруашылығы мен тұрмыс тіршілігі
|
|
|
|
23
|
Қырым мен Қара теңіздің солтүстік жағалауындағы скифтер
1. Күл-Оба қорғаны
2. Чертомлык
3. Толстая могила
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
22,23,24
|
24
|
Ежелгі славян археологиясы
1. Лужицк мәдениеті
2. Зарубинец мәдениеті
3. Черняхов Мәдениеті
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
24,25,26
|
25
|
Ғұндар
1. Ғұндар жайлы жазба деректер
2. Ғұндардың негізгі археологиялық ескерткіштері
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
24,25,26
|
26
|
Үйсіндер археологиясы.
1.Қапшағай II Үтеген III Қызыл ауыз, Қызыл –Қайнар ескерткіштері.
2.Ақтас қонысы.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
27,28,29
|
27
|
Қаңлылардың археологиялық мәдениеті.
1.Қауыншы мәдениеті
2.Отырар Қаратау мәдениеті
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
5.8.15.16.
|
28
|
Қаңлылардың археологиялық мәдениеті.
1.Жетіасар мәдениеті.
2.Шаушықұм ,жаман тоғай обалар.
|
|
|
|
29
|
Орталық Азиядағы қалалар
1.Сасаданидтер мемлекеті мен Түркі қағанаты тұсындағы мәдениеттің дамуы.
2.Ислам өркениетінің енуі және әсері.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
5.8.15.16.
|
30
|
Орталық Азиядағы қалалар
1. Самарқанд,Хорезм.Бұхара қалаларының өркендеуі.
|
|
|
|
31
|
Ежелгі Германдықтар
1. Неміс археология ғылымының қалыптасу тарихы
2. Германдықтардың археологиялық деректері
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
5.8.9.1
|
32
|
Славян тайпаларының археологиясы
1.Чернолис мәдениеті. Зарубиенец мәдениеті
2. Пшевор және Оксив мәдениеті
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
5.22.8
|
33
|
Славян тайпаларының археологиясы
1. Псковтың және Смоленскілік ұзын обалар мәдениеті.
2. Прага мәдениеті
|
|
|
|
34
|
Ежелгі Киев
1. ҮІІ ғ. славян тайпаларының бөлінуі
2. Гнездор, Смоленина, Черноговчина Ерослав және Киев маңындағы обалы зираттар.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
1,2,3,8,12
|
35
|
Ежелгі Новгород
1. София соборы
2. Успения шіркеуі
3. Волотов шіркеуі
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
1.2.3.4.8.
|
36
|
Ескі Рязань
1. Археологиялық олжалар
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
8.9.10.
|
37
|
Мәскеудің археологиясы.
1. Кремль
2. Қолөнер өндірісі
3. Аул шаруашылық құрал - саймандары
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
1.2.3.4.8.
|
38
|
Еділ Булғариясы мен Алтын Орда археологиясы
1. Болынетархан және Танкеевка молалары.
2. Болғар Биляр және Сувар қалалары.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
1.2.3.4.8.
|
39
|
Еділ Булғариясы мен Алтын Орда археологиясы
1. Алтын Орда астанасы
|
|
|
|
40
|
Жібек жолы.
1.Жібек жолы сораптары мен сауда саттық және тауарлары.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
1.2.3.4.8.
|
41
|
Жібек жолы.
1.Діни нанымы
|
|
|
|
42
|
Оңтүстік Қазақстан жеріндегі кесенелер
1. Ұзын Ата кесенесі
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
8.9.10.18.
|
43
|
Оңтүстік Қазақстан жеріндегі кесенелер
1. Асық ата кесенесі
|
|
|
|
44
|
Орта ғасырдағы Шыңғыс төбе қаласы
1. Цитодель
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
1.2.3.8.9.
|
45
|
Орта ғасырдағы Шыңғыс төбе қаласы
1. Шахристан
2. Рабат
|
|
|
|
СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫС ЖОСПАРЫ
№
|
СӨЖ тақырыбы
|
Сағат саны
|
Бақылау түрі
|
Әдебиеттер
|
1
|
Археологияның мақсат міндеттері.
1.Археологиялық ескерткіштер.
2.Мәдени қабат. Бір және көп мәдени қабат сақталған ескерткіштер.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
1.2.3.4.8.
|
2
|
Орталық Қазақстанның зерттелуі.
А.Г.Медоев, М.Н. Клапчук, В.С.Волемин зерттеулеріндегі Батпақ Қарабас 3 Мизар тұрақтар. Шульба Қазақ Ресей.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
8.9.10.18.
|
3
|
Орталық Қазақстанның зерттелуі.
1.Қазақстан археологиялық экспедицияларының зерттелуі. А.П. Деревянко, Ж.Қ. Таймағанбетов тарихи еңбегі.
|
|
|
|
4
|
Адамның шығу тегі. (антрогенез)
Маймыл тектес адамдар (австропитиг).
2.Ең көне адамдар (архантроптар).
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
1.2.3.8.9.
|
5
|
Қазақстан жеріндегі палеолит.
1.Төменгі палеолит және Мустер дәуірінің негізгі ескерткіштері.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
5.8.15.16.
|
6
|
Қазақстан жеріндегі палеолит.
1.Бөріқазған, Тәңірқазған, Ақкөл, Кемер, Қошқорған, Мұғалжар, Шүлбі, Қазыбай, Шоқпақата ескерткіштері.
|
|
|
|
7
|
Қазақстан жеріндегі палеолит.
1.Бөріқазған, Тәңірқазған, Ақкөл, Кемер, Қошқорған, Мұғалжар, Шүлбі, Қазыбай, Шоқпақата ескерткіштері.
|
|
|
|
8
|
Мезолит ескерткіштері.
І.Мезолит хронологиясы мен мәдениет ескерткіштері..
2.Мезолиті дәуіріндегі тайпалардың діни нанымдары.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
5.22.8
|
9
| Неолит. 1.Жейтун мәдениеті.
2.Денепро-дондық мәдениеті.
3.Шығыс Европаның мәдениеттері
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
1,2,3,8,12
|
10
|
Неолиттік тас құралдар.
1. Жоғарғы Ертіс өңірінің қоныстары.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
1.2.3.4.8.
|
11
|
Неолиттік тас құралдар.
1. Қаратау жотасының ескерткіштері.
2. Арал маңынан табылған заттар.
|
|
|
|
12
|
Полеметалл дәуірі.
1. Шығыс Европаның отырықшы егіншілері мен малшыларының энеолиттік мәдениеті, триполье мәдениеті.
2. Орта Азия энеолиті.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
8.9.10.
|
13
|
Қазақстан аумағындағы энеолит ескерткіштері.
1. Ботай мәдениеті.
2. Терсек мәдениеті.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
1,2,3,4
|
14
|
Қазақстан аумағындағы энеолит ескерткіштері.
1. Энолит дәуіріндегі өнер және діни түсініктер.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
17,18,19
|
15
|
Қола дәуірі.
1. Қола дәуірін кезеңдерге бөлу проблемасы
2. Намазға және Анау топырақ қабаттары.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
17,18,19
|
16
|
Қола дәуірі.
1. Катакомбы және қима мәдениеті.
2. Намазға төрт, алты
3. Қарасұқ
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
17,18,19
|
17
|
Қазақстанның қола дәуірі.
1. Қола дәуірінің кезеңінде метал өндіріс орындарының ашылуы.
2. Бейғазы –Дәндібай қорымы
3. Шығыс Қазақстан жеріндегі Қанай обалары.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
17,18,19
|
18
|
Қазақстанның қола дәуірі.
1. Шығыс Қазақстан жеріндегі Қанай обалары.
2. Ертіс бойындағы қола дәуірі кезіндегі орындарының ашылуы.
3. Шілдертті өзеннің бойындағы Нұрмағамбет обасы
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
17,18,19
|
19
|
Орта Азияның ерте темір дәуірі
1. Соғдының көне қалалары
2. Массагеттер ескертікшері
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
20-21
|
20
|
Орта Азияның ерте темір дәуірі
1. Амудария көмбесі
2. Грек Бактрия аңшылары
3. Афрасиаб көне қаласы.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
17,18,19
|
21
|
Қазақстан жеріндегі ерте темір дәуірі.
1. Оңтүстік Қазақстан Жетісу жеріндегі Сақтар ескерткіштері.
2. Түгіскен және Ұйғарақ қорымдары.
3. Есік қорғаны
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
27,28,29
|
22
|
Солтүстік Қара теңіз және Кавказдың ежелгі қалалары.
1. Құл иеленуші Урарту мемлекеті.
2. Қаратеңіздің солтүстік жағалуындағы ежелгі қалалар.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
5.8.15.16.
|
23
|
Солтүстік Қара теңіз және Кавказдың ежелгі қалалары.
1. Ольвия
2. Херсонис
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
17,18,19
|
24
|
Орталық Азиядағы ежелгі мемлекеттер.
1. Орта Азияның құл иеленуші және феодалдық қоғамдарының археологиялық ескерткіштері.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
1,2,3,4
|
25
|
Орталық Азиядағы ежелгі мемлекеттер.
1.Орта Азияның Ортағасырлық егіншілік аудандарының археологиясы.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
17,18,19
|
26
|
Ғұндар археологиясы.
1. Мекен жайлары
2. Аталық рулық қатынастар.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
1,2,3,4
|
27
|
Ғұндар археологиясы.
1. Тайпалардың жылжуы.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
17,18,19
|
28
|
Үйсіндер мәдениеті.
1. Үйсіндердің территориясы жайлы деректер.
2. Сәндік бұйымдар
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
11,12,13
|
29
|
Қаңлы
1. Шәужі құм, Жаман тоғай, Төре Байтұмсық обалары.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
5,6-17
|
30
|
Қаңлы
1. Ақтөбе қонысы, Билеуші сарайы
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
17,18,19
|
31
|
Орта Азияның Орта ғасырлық ескерткіштері.
Бұқар –Худаттар сарайы
Қала махаллалары мен архитектурасы
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
8,9,10
|
32
|
Ежелгі Германдықтар
Герман тайпаларына қатысты Рим терминалогиясы.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
11,12,13
|
33
|
Ежелгі Германдықтар
1.Германдықтардың археологиялық деректер негізіндегі шаруашылығы мен өмір мен тұрмысы.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
17,18,19
|
34
|
Шығыс Европаның археологиялық
мәдениеті.
Көне дәуіріндегі Славяндар
Дондық және Днепрлік Славяндар.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
11,12,14
|
35
|
Шығыс Европаның археологиялық
мәдениеті.
1.Салтовск обасы.
2.Балтық бойы обалары.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
17,18,19
|
36
|
Славян тайпаларының археологиясы
1. Прага мәдениеті
2. ҮІІ ғ. славян тайпаларының бөлінуі
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
14,15,16
|
37
|
Славян тайпаларының археологиясы
1. Гнездор, Смоленина, Черноговчина Ерослав және Киев маңындағы обалы зираттар.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
17,18,19
|
38
|
Ежелгі орыс қалалары
1. Ежелгі орыс қалаларының археологиялық тұрғыда зерттеу
2. Қолөнер өндірісі. Сауда Жерлеу ғұрыпы
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
17,18,19
|
39
|
Ежелгі Рязань
1. Қалалықтардың тұрғын жайы.
2. Бөренелі құрылыс.
3. Спаск соборының жобасы
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
17,18,19
|
40
|
Мәскеудің археологиясы.
1. Қорғаныс дуалдар
2. Тұрмысқа қажетті заттар.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
17,18,19
|
41
|
Еділ Болгарлар мен Алтын Орда археологиясы.
1. Сувар қалалары. 2. Қалары мен өнері.
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
20-21
|
42
|
Жібек жолы және орта ғасырлық қалалар.
1. Керуен жолдарының пайда болуы.
2. Қазақ жеріндегі негізгі зерттелген қалалар орны.
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
22,23,24
|
43
|
Жібек жолы және орта ғасырлық қалалар.
1.Құлан қалаларының зерттелуі
|
|
|
|
44
|
Қазақстан жеріндегі кесенелер.
І.Жошы хан кесенесі
2 Айша Бибі.
3 Арыстан баб
|
1
|
Тестілік сауалнама
|
22,23,24
|
45
|
Ортағасырлық Үтіртөбе қаласы
1.Қалаға жалпы сипаттама.
2.Зерттелуі
|
1
|
Жазба бақылау жұмысы
|
22,23,24
|
|
Барлығы
|
45
|
|
|
13. ПАЙДАЛАНАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР МЕН WEB САЙТТАР ТІЗІМІ
Негізгі :
1.Алпысбаев Х.А.Первая многослостная стоянка в Каратау.ВАН Каз.ССР.1960
2.Алпысбаев Х.А.Открытие памятников древного и позднего палеолита в Казахстане.С.А,1961
3.История Казахстана,т.1.Алматы,1996
Қосымша:
4.Лидаев А.Г.Ареалы палеотических культур Сары-Арка.Алма-Ата.1970
5.Формозова А.А.Древности Усть-Арта.1947
6.Чалая Л.А.Озерная стоянки Павлодарской области.Пеньки 1,2сб.:Поиски и раскопки в Казахстане,Алма-Ата.1972
7.Авдусин Д.А.Археология ССР.М.1977
8.Авдусин Д.А.Основы археологии.М.1989
9.Акишев К.А.Курган Ыссык.М.1978
10.Акишев К.А.Кушаев Г.А.Древная культура саков и уисуней долины реки Или.Алма-Ата,1963
11.Акишев К.А.Байлаков К.М.Вопросы архелогии Казахстана.Алма-Ата,1979
12.Алпысбаев Х.А.Памятники нижнего палеолита Южного Казахстана.Алматы,1993
13.Байпаков К.М.,Таймаганбетов Ж.К.Археология Казахстана.Алматы,1993
14.Байпаков К.М..Средневековая городская культура на Великом Шелковом пути.Алматы,1998
16. Массон В.М. Первые цивилизаций Л.,1989, стр-5-12
17.Қозыбаев М.Қ. Өркениет және ұлт.А, 2001. 26 – бет.
18.Археологическая открытия.Москва, Наука, 1972 г.
19.Мырзантай Жақып. Мырзашөлім - мырза елім. Алматы, 1988 ж.
20.Махмуд Қашқари. Диуани Лұғат ат-түрік, І-том, 47-бет.
21.Материалы по истории туркмен и Түркмении. Т.І. М-Л, с-178.
22.Смағұлов Е., Тұяқбаев М. Түркістанның орта ғасырлық тарихы. Түркістан,1998 ж.
23.Буряков Ю.Ф., Ростовцев О.М. Работы в Ташкентсой области // Археологические открытия 1971 года. – М., 1972. С523-524.
24.Буряков Ю.Ф. Историческая топография древних городов Ташкенсткого оазиса (историко-археологический очерк Чача и Илака). – Ташкент: издательство «ФАН» Узбекской ССР, 1975. С.51.
25.Сырдария археологиялық экспедициясының 2004 жылғы Мақтаарал ауданындағы Үтіртөбе қаласында жүргізген ғылыми-зерттеу жұмысы туралы есебі. – Жетісай, 2005. -------- // Сырдария университетінің архиві
14 .ҚОРЫТЫНДЫ БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ
ЖАЗБАША БАҚЫЛАУ/ ТЕСТ СҰРАҚТАРЫ
Бақылау сұрақтары
Археология пәнінін мақсаты мен міндеттері
Археология ғылым жүйесіндегі орны
Археолгияның басқа ғылымдармен байланысы
Археолгия пәнің кезеңдері
Археологияның негізгі кезеңдерінің сипаттамасы
Ғылымның дамуындағы Э.Маргуланның үлесі
Орталық Қазақстандағы Бернтам жетекшілігімен жүргізілген экспедиция
Ақышев экспедициялық жұмыстары
Ғылымның дамуындағы К.Ақышевтың үлесі
Орталық Қазақстанның экспедициялық жұмыстары
1957 бастап іле экспедициялары
1969 жылдардағы Отырара экспедициялық істер.
1966ж Шу экспедициясы
Батыс Қазақтандағы археолгиялық экспедиция
Қазақстан археолгтарының соңғы зерттеу жұмыстары.
Ертедегі полеолит
Кейінгі палеолит
Палеолит ескерткіштері
Орта палеолит ескерткіштер
Жоғары палеолит ескерткіштері
Мезолит мәдениті
Мезолиттің еңбек құралдары
Келтімінар мәдениеті
Сақ мәдениеті
Оңтүстік Қазақстандағы неолит тұрақ жайлары
Орталық Қазақстандағы неолит тұрақ жайлары
Ақсуат,жаркоп тұрақ жайлары
Неолит дәуіріндегі қорымдар және одан шыққан бұйымдар
Неолит дәуірінің керамикасы
Энеолит тас құралдары
Энеолит пен неолит ескерткіштерінің ұқсастығы мен айырмашылығы
1 Петрдің көне мұралар жайлы жарлығы
Академиялық экспедициясы 1708-1774ж.ж.
Лерхтың Түркістан өлкесін жасау
Нергедовтың қазба жұмыстары 1884ж.
Верещинаның қазба жұмыстары 1867-1870 ж.ж.
Бартольдтың экспедициялық зертеулері1893-1894 жылдардағы
Қазақстан археолгиялық ескерткіштерін зерттеуде В.В.Бартольдың үлесі
Мүзей ісі және ескерткіштерді қорғау жөніндегі Түркістан комитетінің құрылуы
Археолгтардың 20 жылдардағы зерттеу жұмыстары
30 жылдардағы зерттеу жұмыстары
30 жылдары жүргізілген қазба жұмыстары
Соғыс алдындағы зерттеу істері
Қазақстандағы зерттеу жұмыстарының жаңа кезеңдері 1946 жылдардағы
А.Х. Марғұланның археолгиялық экспедициясы
Ғылымның дамуындағы Э.Маргуланның үлесі
Орталық Қазақстандағы Бернтам жетекшілігімен жүргізілген экспедиция
Ақышев экспедициялық жұмыстары
Ғылымның дамуындағы К.Ақышевтың үлесі
Орталық Қазақстанның экспедициялық жұмыстары
1957 бастап іле экспедициялары
1969 жылдардағы Отырара экспедициялық істер.
1966ж Шу экспедициясы
Батыс Қазақтандағы археолгиялық экспедиция
Қазақстан археолгтарының соңғы зерттеу жұмыстары.
Қолөнер бұйымдары
Қылыш жасау өнер
Тараз қаласының қазба қалдықтары
Тараз қаласының саз балшығ
Испиджабтың қазба қалдықтары
Отырардағы қазба қалдықтары
Түркістан
Баба-ата
Қоялық
Айша-бибі
Ахмет Яссауи кесенесі
1 Петрдің көне мұралар жайлы жарлығы
Академиялық экспедициясы 1708-1774ж.ж.
Лерхтың Түркістан өлкесін жасау
Нергедовтың қазба жұмыстары 1884ж.
Верещинаның қазба жұмыстары 1867-1870 ж.ж.
Бартольдтың экспедициялық зертеулері1893-1894 жылдардағы
Қазақстан археолгиялық ескерткіштерін зерттеуде В.В.Бартольдың үлесі
Мүзей ісі және ескерткіштерді қорғау жөніндегі Түркістан комитетінің құрылуы
Археолгтардың 20 жылдардағы зерттеу жұмыстары
30 жылдардағы зерттеу жұмыстары
30 жылдары жүргізілген қазба жұмыстары
Соғыс алдындағы зерттеу істері
Қазақстандағы зерттеу жұмыстарының жаңа кезеңдері 1946 жылдардағы
А.Х. Марғұланның археолгиялық экспедициясы
Ғылымның дамуындағы Э.Маргуланның үлесі
Орталық Қазақстандағы Бернтам жетекшілігімен жүргізілген экспедиция
Ақышев экспедициялық жұмыстары
Ғылымның дамуындағы К.Ақышевтың үлесі
Орталық Қазақстанның экспедициялық жұмыстары
1957 бастап іле экспедициялары
1969 жылдардағы Отырара экспедициялық істер.
1966ж Шу экспедициясы
Батыс Қазақтандағы археолгиялық экспедиция
Қазақстан археолгтарының соңғы зерттеу жұмыстары.
15. СТУДЕНТТЕРДІҢ АКАДЕМИЯЛЫҚ БІЛІМІН
РЕЙТИНГТІК БАҒАЛАУ ЖҮЙЕСІ
Білім беру ісіндегі басты приоритет – студенттердің жеке шығармашылық мүмкіндіктерін дамыту, оларды дара тұлға етіп әзірлеу. Оқу үрдісінде басымдылық рөл оқытушыға емес, студентке берілуі тиіс, студент белсенділік көрсетуі тиіс, оны оқытпай, ол өздігінен оқуы керек. Оқытудың негізгі мақсаты - өз бетінше дами алатын жеке адамды қалыптастыру болғандықтан, оқытудың негізгі формасы – студенттермен жұмыс істеу, дифференциялау.
Әрбір студент басқа студент пен салыстырылмайды, керісінше өзімен - өзі салыстырылады. Студенттер өз нәтижелерін бағалай білуге үйренуі аса маңызды.
Студенттердің білімін бағалау – оның жіберген қатесіне жазалау емес, жетістігін мадақтау, көтермелеу құралына айналуы тиіс.
Студенттердің білімін бағалау кредиттік оқыту жүйесінің міндетті элементі болып кіреді.
Қорытынды бақылау-емтихан студенттің академиялық уақыт ішіндегі кәсіптік білім бағдарламасын меңгеру дәрежесін анықтау үшін өткізіледі.
Емтихан компьютерлі, жазбаша тестермен немесе ауызша, жазбаша түрде өтеді. Емтиханның өту формасын оқу-әдістемелік кеңес тағайындайды.
Студенттің білімін бағалау рейтингтік балл екі бөліктен тұрады: біріншісі – рейтинг балының 40% құрайды, оны студент күнделікті бақылау (ОБСӨЖ), СӨЖ тапсырмаларын орындағаны үшін жинақтайды. (А1;А2-жетінші және он төртінші апталарда өткізілетін аттестаттау балдары), екіншісі – рейтинг балының 60% құрайды, ол қорытынды бақылау – емтиханның нәтижесі осы балдардың қосындысы студенттің білімінің рейтингтік көрсеткіші:
R=(А1+А2)x0,6 + Э x0,4
Рейтингтің жоғарғы мәні – 100 балл
Студенттің оқу жылындағы академиялық үлгерімі GPA мәні былайша есептеледі:
GPA =
И1 , И2 ,..., ИП – студенттің қорытынды балының сандық баламасы.
К1 , К2 ,..., КП – студенттің оқыған пәндер кредиті
1 курс студенті келесі курсқа көшу үшін GPA мәні «+Д» – 1,33 (55-59%) балдан кем болмауы керек, 2 курс студенті үшін – «+С» – 2,33 (70-74%), 3 курс студенті үшін «В-» – 2,67 (75-79%) кем болмауы керек.
Әр деңгейдің ұпай саны студенттердің білімін бақылаудың үлгілері мен кіріспе, ағымдағы және аралық бақылаулармен жиналады. Төменде студенттердің баллмен есептегенде білім градациясының кестесін беріп отырмыз:
Бағалаудың әріптік жүйесі
|
Баллдары
|
Бағалаудың %-тік мазмұны
|
Бағалаудың дәстүрлі жүйесі
|
А
|
4.0
|
100
|
Өте жақсы
|
А-
|
3.67
|
90-94
|
В+
|
3.33
|
85-89
|
Жақсы
|
В
|
3.0
|
80-84
|
В-
|
2.67
|
75-79
|
С+
|
2.33
|
70-74
|
Қанағаттанарлық
|
С
|
2.0
|
65-69
|
С-
|
1.67
|
60-64
|
D+
|
1.33
|
55-59
|
D
|
1.0
|
50-54
|
F
|
0
|
0-49
|
Қанағаттанғысыз
|
Пәннен F – деген баға алған студент жазғы семестрде оны қайта тапсыру керек
Достарыңызбен бөлісу: |
