Саясаттың әлеуметтiк тұжырымдау тобы. Саясатты әлеуметтiк тұжырымдаудың мынадай түрлерi бар: экономикалық, стратификациялық, құқықтық.
1. Саясатты экономикалық талдау марксизмде анық байқалады, онда саясатты экономикалық базистiң қондырмасы ретiнде сипаттайды, яғни саясат экономиканың сұранысы мен мүдделерiн жинақтап бейнелеушi. Саясат мұндай жағдайда қоғамдық өмiрдiң арнаулы саласы ретiнде өзiнiң дербестiгiн жояды, тек салыстырмалы шектеулi автономиясын сақтайды. Жалпы ол саяси субьектiлердiң еркiне тәуелдi емес, экономиканың обьективтi заңдарымен анықталынады.
Саясатты экономикалық детерминизм рухында анықтау саясаттың маңызды бiр көздерiн ғана ашып көрсетедi. Ол экономикалық сұраныстардың саясатқа ықпалын анықтап, оның дербестiгiн есепке алмайды. Тарихи тәжiрибе, ең алдымен командалық-әкiмшiлiк социализм 70 жыл бойы саясатқа тек экономика ғана ықпал етiп қоймайтындығын көрсеттi, керiсiнше саясат экономикада үстемдiк жүргiзуi мүмкiн.
Саясат экономикалық заңдарды саналы түрде қолдану формасы болғандықтан саясат экономикаға белсендi ықпал етедi, оны мынадан көруге болады:
1. Саясат экономиканың даму бағытына тура ықпал етуi мүмкiн. Бұл жағдайда халықтың әлеуметтiк-экономикалық жағдайы жақсарып, қоғам прогрессивтi дамуы мүмкiн. Яғни саясат қоғам дамуы мақсатын, оны iске асыру жолдарын анық көрсетедi және оны iске асыру үшiн халықты ұйымдастырады. Экономикалық мәселелерге нақтылы дұрыс саяси мақсаттар мен мiндеттер қойылмайынша бiрде-бiр тап өз билiгiн қолына ала да, ұстап тұра да алмайды, яғни, саясат экономикалық мәселелердi шешудiң құралы болып табылады.
2. Саясат экономикаға керi ықпал етуi мүмкiн. Бұл жағдайда саясат белгiлi бiр дәрежеде, бағытта экономиканың дамуына кедергi жасап отырады. Өйткенi, саясат экономиканың табиғи даму заңдылықтарына қайшы келiп, өндiргiш күштер мен өндiрiстiк қатынастардың арасындағы үйлесiмдiлiк заңын бұзып, олардың арасындағы шиеленiстi күшейте түседi. Мұндай үрдiстер қоғамның экономикалық даму бағытына қарама-қайшы немесе сыңар жақты iстердiң болуына жол бередi, сондай-ақ қоғам дағдарысқа ұшырауы мүмкiн. Оған дәлел бұрынғы Кеңес Одағы тұсындағы дамуымыз. Ол кезде саясаттың экономикаға үстемдiк етуi, оның экономика заңдарымен санаспауы басым болды. Сондықтан көптеген саяси шешiмдер экономикалық жағдайларға қайшы келiп, өз шешiмiн таба алмай жатты. Мысалы, И.Сталиннiң ұжымдастырудағы асығыстығы, Н.Хрущевтың 80 жылдары коммунизмге өту туралы тезистерi, И.Брежневтiң кемелденген социализмдi жариялауы, М.Горбачевтың жеделдету концепциясы т.б. Сонымен өткен тарихи кезеңдерде саясаттың басқа қоғамдық салаларда үстемдiк жүргiзгендiгiн байқадық. Демократиялық қоғамда экономикада нарықтық қатынас үстемдiк етедi. ҚР нарықтық қатынастағы ел болып табылады.
