-
тығырықтан шығу мен тиімді шешім қабылдауға дағдылану және
т.б.
Сонымен, менеджер басқару саласындағы нақтылы бір міндеттерді
орындайтын жоғары қабілетті кәсіби маман. Басқару әрекетін жүргізу
басшылықтың білім деңгейі, басқару дағдысы мен тәжірибесіне байланысты.
Осыған орай басқару теориясы мен тәжірибесінде қолданылатын
басқарушылар үлгісін қарастырайық.
Басқарушы үлгілері. Басқарушылар үлгісі дегеніміз қажетті іс қимылды
жүргізуде басшылар
бойында арнаулы білімі, мінез-құлық белгілері,
мақсатқа жету ережелері, адамдармен қарым-қатынас жасау әдістері, билік
пен басқару шеберлігіне байланысты жіктелінуі болуы тиіс.
Басқару
теориясы мен тәжірибесінде осындай төрт үлгі орын алады.
1. Басқарушы жетекші шешімді қабылдауда және оны жүзеге асыруда
кәсіби біліктілігі, қызметкерлермен қарым-қатынас жасауы, жұмыс
аймағында еркін әрекет етуі, ықыластылығы мен әркімнің мүмкіндігін толық
ұғына және бағалай білуі арқылы маңызды орын алады.
2. Басқарушы әкім ұйымның табысқа
жетуіне қатаң бақылау және
жылдық ету арқылы ұйымдастырудағы міндеттер мен жауапкершіліктің
тығыз арақатынасын орнатып, басшылық пен өкілеттілікті бір органға
шоғырландырады.
3. Басқарушы жоспарлаушы нақтылы жағдайды зерттей отырып,
ұйымдағы ресурстар мен мүмкіндіктерді мақсатты орындауға бағыттайды.
Жоспарлаушы қабылдаған
шешімдер көлемді деректерге, осыған дейінгі
орын алған стратегияға және ұйым болашағын дамытуға сүйене отырып
орнықтырылады.
4. Басқарушы кәсіпкер ұйым болашағын жаңа бағытта тәуекелге бел буа
отырып, стандартсыз шешімдер арқылы белгілейді. Кәсіпкерлік басқару
нақтылы мақсатты орындауда басқару саласын арттыруда бірегей іс қимыл
жасауды қызметті ұйымдастыруда ынталандыру жүйесін
қолдануды,
тәуекелдік әрекет пен жаңашылдық қызметті ұсынады. Кәсіпкерлік басқару
дегеніміз – субъектінің шаруашылық әрекет түрін, оны жоспарлау,
қаржыландыру көздері мен ресурстарды табуда ұйымдастыру мен басқару
өнімді өткізуде олардың жиынтық бостандығы және толық құқығының болу
шарты.
Басқарушы кәсіпкер өнім өндірушілерді қолдау мен қызықтыруда
бәсекелестік пен қызметкерлерді тиімді жетілдіруде,
ресурстарын жедел
қозғалысы мен стратегиялық жоспарлауды қамтамасыз етуде маңызды орын
алады.
Менеджменттің функциясын француз ғалымы А. Файол алғашқы болып
анықтады. Қазіргі таңда басқарудың функциясын анықтаудың түрлі
көзқарастарын кездестіруге болады. А.Файолдың анықтауы бойынша
басқарудың функциясы: алдын ала болжау, ұйым, жайғастыру, келісу және
бақылау деп көрсетті. Осы айтылған басқару функциясының негізгі жүзеге
асу процесін менеджмент процесі деп айтамыз. Менеджмент процесі күрделі
және ол
белгілі бір уақытты, материалдық және де басқа да ресурс
шығындарын қажет етеді. Сондықтан да менеджмент процесін бірін-бірін
жалғастыратын іс-әрекеттердің жиынтығы ретінде анықтауға болады. Жалпы
менеджмент процесі төмендегідей етіп көрсетуге болады.
Достарыңызбен бөлісу: