«Қазақстанның қазіргі заманғы тарихы»

ерекшелігі, атамекені, сондай-ақ, ортақ мүддесі бар халқын «қазақ» деген атау-
мен қалыптасудың алғашқы сатысы еді. 
Қазақ хандығының құрамына енген ру-тайпалардың өзара экономикалық, 
мәдениет және қоғамдық-саяси байланыстарының нығая түсуі, этностық 
аумағының анықталуы, осының негізінде ортақ жалпы ұлттық мүдденің 
калыптасуы және оны сырттан төнген қауіптен ұйымдасқан түрде қорғау 
қажеттігі белгілі дәрежеде орталықтандырылған басқарушы билік жүйесінің 
пайда болып, оның ширай түсуіне алып келді. Қазақ хандығының жүйесіндегі 
тағы бір ерекшелік, елдің билеушісі хан болса, оның жанында билер мен 
батырлар тұрды. 
Бұл тұлғалар, ұлттың өзін өзі тануы, басқа этностармен қатынаста өз 
мүддесін түсінуі нәтижесінде өмірге келсе, өз ретінде олар ұлттық ұйысудың 
тезірек жүруіне, ұлттық құндылықтардың пісіп-жетілуіне пәрменді ықпал 
жасады. Осылайша, Қазақ хандығы біріншіден, қазақ даласында өмір сүрген 
қағанаттар мен мемлекеттердің заңды мұрагері болса, екіншіден, қазіргі 
тәуелсіз Қазақстан Республикасының құрылуына тарихи сабақтастық ретінде 
идеологиялық тұрғыдан бірден-бір негіз қалады. 
Мемлекет басшысы өткен жылы Ұлытау төрінде берген сұхбатында: 
«Қазақ жұртының арғы түбі ғұндардан басталатынын, ғұндардан кейін көк 
түріктерге жалғасатынын, одан кейін Алтын Орда орнығып, әрі қарай хандық 
дәуірге ұласатынын және біртіндеп бүгінгі Тәуелсіздікке келіп тірелетінін» атап 
өтті. Қазақ хандығы өзінің дамыған мемлекеттік басқару жүйесімен, құқықтық 
ережелерімен және сол замандағы өңірдегі ірі геосаяси ойыншылар – Ресей 
және Цин империяларымен орнықты әлеуметтік-экономикалық байланыстар 
жасау, сауда және дипломатиялық қарым-қатынастар жасаумен ерекшеленгені 
белгілі деп бекерден-бекер ерекше атамаса керек. 
Қазақ хандығының тарихындағы маңызды және күрделі, әрі аса қызықты 
мәселенің бірі – хандықтың құрылуы мен Шығыс Дешті Қыпшақ аумағындағы 
2,5 мың жылдай уақытқа созылған этнопроцесс өзінің мәресіне жетіп, ұлттық 
сипатқа ие болып, қазақ халқының қалыптасуымен бір кезеңде жүзеге асты. 
Қазақ 
хандығының 
құрылуын, 
мемлекеттіліктің 
дамуы 
тұрғысынан 
қарастырсақ, онда ол жалпылама түрде Қазақстанның ежелгі тарихындағы сақ, 
ғұн, үйсін, қаңлы, ерте орта ғасырлардағы Түрік, Батыс Түрік, Түргеш, Қарлұқ, 
Оғыз, Қимақ, Қыпшақ, Қарахан, одан кейінгі Алтын Орда және Ақ Орда 
тарихымен тікелей байланысты. 
Бұл құрылымдардың атаулары әртүрлі болғанымен оларға ортақ тән 
нәрсе бір аймақ пен сол жерде өмір сүрген ру-тайпалар мен тайпалық 
бірлестіктердің тегі мен тілі, шаруашылығы мен мәдениеті, діни-рухани 
жағынан ортақтығы жатты. Бұлардың атауы бұрын билеуші әулеттерді 
шығарып отырған тайпалар атауларымен байланысты болып келсе, Қазақ 
хандығы алғаш рет қазақ халқының құрамына енген тайпалардың бірінің емес, 
барлық тайпаларға ортақ атпен атала бастайды. Бұл дегеніміз - Қазақ хандығын 
бір тайпаға емес, елдік бірігуінің нәтижесі болатын. 
Бұнымен қатар, бұл жаңа этноқауымдастық немесе жаңа этнос атауына 
қатысты екендігін көрсетеді. Сондай-ақ, Қазақ хандығының құрылуы саяси 

жағынан алғанда ХІV-ХV ғасырларда қазақ даласы мен оған көршілес 
аумақтарда өмір сүрген Әбілқайыр хандығы, Ноғай Ордасы, Моғолстан және 
Мауереннахрдағы Темір әулеті билеген кездердегі саяси қарым-қатынастардың 
дамуының заңды қорытындысы болып табылады. Қазақ хандығы құрылуының 
маңызы осындай этникалық саяси дамулармен тығыз байланыста ерекшеленеді. 
Алайда, Қазақ хандығының құрылуы мәселесі ғылыми жағынан маңызды, 
өзекті мәселелердің бірі болса да, тәуелсіздік алғанға дейін кеңестік биліктен 
қаймыққан отандық тарихшылар тарапынан жете көңіл бөлінбегені рас. 
Тек Қазақ елі егемендік алғаннан соң ғана зерттеушілер басқа да 
мәселелермен бірге Қазақ хандығының құрылуы тарихына қызығушылықтар 
таныта бастады. Нәтижесінде Қазақ хандығының тарихы жас мемлекетіміздің 
идеологиясын қалыптастыруға септігін тигізді. Оған бірнеше дәйек келтіруге 
болады. 
Біріншіден, 1991 жылы өзінің саяси дербестігін жариялаған Қазақстан 
Республикасы мен ХV ғасырдың ортасында өз туын тіккен Қазақ хандығы 
арасындағы тарихи сабақтастық, жалғастық, үндестік және идеологиялық 
өлшемдердің 
болғандығын 
сезіну, 
соларды 
дәлелдеуге 
бағытталған 
талпыныстар; 
Екіншіден, Қазақ хандығының тарихы арқылы қазақ халқының шығу 
тегін білуге деген қызығушылықтар; үшіншіден, қазақ халқының ХV-ХVІІІ 
ғасырлар және ХХ ғасырдың соңындағы мемлекеттілігі атауларының негізінде 
«Қазақ» сөзі тұрғандықтан, екі тарихи кезең арасындағы байланысты бағамдау; 
Үшіншіден, қазақ хандығының тарихы негізінде қоғамды мемлекетшілдік 
идеяға жұмылдыру, жас буынды өз мемлекетін сүюге, патриотизмге 
тәрбиелеуге шыңдау, т.б. Жалпы алғанда, Қазақ хандығының тарихын қоғамға 
паш ету ғылыми жағынан ғана емес, бүгінгі күннің идеологиялық талаптарынан 
туындап жатқан құбылысқа айналуы тиіс. 
Яғни, ХV-ХІХ ғасырлар арасын қамтыған Қазақ хандығы Қазақстан 
тарихында ерекше орын алып қана қоймай, осы кезеңде қалыптасқан ұлттық 
сана мен халықтың өзіне тән ерекшеліктері қазіргі біздің қоғаммен тікелей 
ұштасып жатыр. Сонымен қатар, сол кезде өмір сүрген хандар мен сұлтандар, 
батырлар мен билер, бектер мен әмірлер, ақындар мен жыраулар, ишандар мен 
абыздардың жүріп өткен іздері және ерлік пен елдікті дәріптеген небір айтулы 
тарихи қызметтері қазіргі таңдағы жас ұрпақ үшін өшпейтін үлгіге айналып 
отыр. 
Тіпті, ХХ ғасырдың бас кезіндегі Алаш қозғалысының негізгі 
мақсаттарының бірі де - қазақ халқының мүддесіне сай қызмет ететін, ұлттық 
мемлекеттілікті қалыптастыру жоспары да Қазақ хандығымен байланыста 
дамыған. Алайда, тарих үрдісі көрсеткендей ол жүзеге аспай қалды. Ал кеңестік 
негізде құрылған Қазақ АКСР-ы, одан кейінгі Қазақ КСР-да қағаз жүзінде 
егеменді деп аталғанымен, іс жүзінде орталықтың толық бақылауында болып, 
ұлттық мүддеден гөрі орталықтың мүддесіне сай саясат жүргізілді. 
Сөйтіп, қазақтардың санасына мемлекетсіздік идеясы бірте-бірте 
сіңіріліп, мемлекеттілікті Ресейдің әкелгендігі сияқты қасаң қағида бірте-бірте 
қалыптаса бастады. 

Тіпті, өткен ғасырдың 90-жылдарының басында Ресейдің орталық мерзімді 
басылымдарында «Қазақстан Республикасы ұзақ өмір сүре алмайды. Өйткені, 
тарихта қазақтардың өз мемлекеті болмаған, оларға мемлекеттілік идеясы жат», 
деген пиғылдағы ойлардың белең алғаны бәрімізге белгілі. Мұндай пікірлер әлі 
де толық өшпей жатқаны шындық. Сондықтан, осындай теріс пиғылдағы 
көзқарастарға тек тарихшылар тарапынан жүргізілген ғылыми негіздегі 
объективті зерттеулер ғана тосқауыл бола алады. 
Осылайша, жоғарыда айтылған ойларымыздың бәрін қорытындылай келе, 
Қазақ хандығының құрылуы - Қазақстан тарихындағы аса маңызды 
оқиғалардың бірі деп есептеліп, сол кезде басталған этникалық дамуларды 
қазіргі уақытта ұлттық деңгейге жеткізіп, Қазақ халқының ұлт болып 
қалыптасуына ықпалын тигізіп, Қазақстан Республикасы деп аталатын жаңа 
мемлекеттің құрылуына негіз қалап, идеологияның тарихи өлшеміне айналды. 
3.
 
Тарихты оқытудың қалыптасқан жүйесі және негізгі қағидалары 
Қазақстанның қазіргі заманғы тарихы пәнін оқыту барысында да қолданылады. 
Қоғамдық-гуманитарлық 
салалардағы 
зерттеулер 
мен 
оқулықтарда 
пайдаланылатын бірнеше ұстанымдар бұл пәнде де өзекті болып табылады. 
Олар: 
- объективтілік (шынайылық) - бүгінгі күрделі әлемде адам қабілетіне, 
ұлт жігеріне бағынбайтын заңдылықтар бар. Қазіргі заман ақпараттар заманы, 
адамзат баласы бір ақпараттық кеңістікте, бір-бірімен тығыз байланыста өмір 
сүруде. Бұл мәселе - Қазақстанның қазіргі заманғы тарихын оқып түсінудің 
басты шарттарының бірі; 
- субъективтілік (жеке көзқарас) - тарихи үдерістердегі тұлғаның орнын 
көрсету осы ұстанымның негізгі мақсаты. Сонымен бірге, Қазақстан 
Республикасының басынан кешкен күрделі кезеңге қатысты жеке тұлғалардың, 
қайраткерлердің еңбектерін пайдалану бұл тақырыпты ашып көрсетудің қайнар 
көздерінің бірі; 
- тарихилық - Қазақстанның қазіргі заманғы тарихы дүниежүзілік 
тарихтың заңдылықтарына бағынышты, дегенмен ұлы далада бірнеше 
мыңдаған жылдар бойы өмір сүрген және өмір сүре беретін қағидалар бар. 
Тарихилық ұстанымы Қазақстанның қазіргі заманғы тарихының әлемдік 
тарихтың заңдылықтарымен және ұлы дала тарихының қағидаларымен 
байланысты екенін көрсетеді; 
- сабақтастық - бұл ұстанымның негізі Қазақстан халқының этникалық 
және мәдени-рухани тамырының көне және бұрынғы заман үлгілерге барып 
ұштасатынын дәлелдеу. Сонымен бірге, Қазақстанның қазіргі заманғы тарихы 
өзіне дейінгі ірі тарихи кезеңдермен, мемлекеттермен және өркениеттермен 
сабақтас құбылыс; 
- өркениеттік - қазіргі заман адамзат баласының дамуын постмодернистік, 
техногендік өркениетке бастайды. XIX-XX ғасырлардан басталған бұл құбылыс 
бізге де өз әсерін тигізуде. Әлемдік өркениет факторын есепке алмай Тәуелсіз 
Қазақстанның толыққанды тарихын жазу мүмкін емес; 

- жүйелілік - адамзат қоғамы тұтас жүйе. Қазақстанның қазіргі заманғы 
тарихы осы жүйенің құрамдас бөлігі. Сондықтан ұлттық-мемлекеттік тарихты 
оқытуда жүйелі-құрылымдық ұстанымды пайдалану қажет. 
Тарихтың фактісіз жазылмайтындығы белгілі. Тарих ғылымының 
дәстүрлі деректемелік негізі әр қырлы археологиялық, этнологиялық, 
фольклорлық және өзге де материалдардан тұрады. Тарихшылар кітапхана 
қорлары мен мұрағаттарда сақталған көптеген деректерді қолданады. 
Тәуелсіздікке дейінгі Қазақстан тарихының деректемелік негізін археологиялық 
қазба жұмыстарының материалдары, антикалық, ортағасырлық - батыс, парсы, 
араб, орыс, қытай, моңғол және өзге де тарихшы-жылнамашылардың еңбектері, 
мұрағат құжаттары құрайды. Қазақстан тарихына кеңестік кезеңдегі түрлі 
құжаттық деректер де өзіндік үлесін қосады. Алайда, сол он жылдықтардың 
идеологиялық ізін де ескерген орынды. 
Қазіргі тәуелсіз Қазақстан тарихын зерттеуде қоғамдағы саяси, 
әлеуметтік-экономикалық және рухани өзгерістерді бейнелейтін негізі 
деректер, құжаттар мен материалдар: 
-
Республиканың басым бағыттары мен даму нәтижесін, мақсат-
міндеттерін айқындайтын мемлекет басшысының жарғылары, жолдаулары, 
баяндамалары, сөйлеген сөздері; 
-
Парламент тарапынан қабылданған заңнамалық құжаттар; 
-
Еліміздің ішкі және сыртқы дамуын, Қазақстан дамуының саяси-өңірлік, 
әлеуметтік-экономикалық қырларын нақтылайтын үкіметтік қаулылар мен 
құжаттар; 
-
Атқарушы биліктің орталық және өңірлік органдарының құжаттары, 
түрлі деңгейдегі мәжілістер материалдары; 
-
Азаматтық қоғам институттарын, саяси партиялардың, шетел 
сарапшыларының ұстанымдарын бейнелейтін материалдар; 
-
Тәуелсіз Қазақстанды құруға ат салысқан тұлғалардың естеліктері; 
-
Әлеуметтанулық 
сауалнамалар 
материалдары 
мен 
статистика 
мәліметтері; 
-
Қазақстанның қазіргі заман тарихы бойынша қазақстандық және шетел 
ғалымдарының тұжырымдамалық және іргелі еңбектері; 
-
Мерзімді басылым материалдары; 
-
Өзекті мәселе бойынша интернет-қорлары. 
Тәуелсіз Қазақстан тарихын жазуға негіз болатын құжаттық негізін 
заңнамалық актілер мен стратегиялық құжаттар құрайды. Бірінші кезекте 
«Қазақстан Республикасының Мемлекеттік тәуелсіздігі туралы Заңы» (1991 
жыл), 1995 жылғы «Қазақстан Республикасының Конституциясы», ҚР 
Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы «Қазақстан - 2030: 
барлық қазақстандықтардың гүлденуі, қауіпсіздігі және әл-ауқатының артуы» 
(Алматы, 1997) және Елбасының басқа да Жолдауларын атаймыз. Заңнамалық 
актілер мен стратегиялық құжаттар Тәуелсіз Қазақстанның негізін салып, оның 
болашақ даму қырларын анықтап,елдегі іргелі өзгерістерге жол ашты. 
Мемлекеттік стратегияны талдауда Қазақстан Республикасының 
Президенті Н.Ә. Назарбаевтың еңбектері маңызды болып табылады. Өйткені, 

Елбасы еңбектерінде мемлекет пен азаматтық қоғамның дамуы, ішкі және 
сыртқы саяси жағдайлар туралы, тәуелсіздіктің қалыптасу үрдісіндегі 
мәселелер, табыстар мен қиыншылықтар туралы толық ақпарат беріледі. 
Президент еңбектерінің өзектілігі, оның тарихи үрдістің қарапайым ғана 
қатысушы емес, КСРО-ның ыдырауы және тәуелсіздіктің қалыптасуы кезінде, 
қазіргі уақытта да маңызды шешім қабылдаған саясаткер екендігімен 
түйінделеді. Елбасы еңбектері тарихи фактілерге толы ғана емес, сонымен бірге 
талдау негізінде әрі жан-жақты сипатта жазылған. Оларда 1980 жылдардағы 
кеңестік қоғамның дағдарысы, Қазақстан Республикасының тәуелсіздік алу 
үрдісі, экономикалық реформалардың жүргізілуі мен мемлекеттік-саяси 
жүйенің дамуы зерделенеді.
Қазақстан экономикасын жаңғырту (модернизация) бойынша берілген 
деректер ішінен заң күші бар және экономикалық дамуды жандандырған 
Елбасының жарғылары, Қазақстан халқына Жолдауы және мемлекет 
басшысының ірі халықаралық форумдар мен кеңестерде сөйлеген сөздерін 
атауымыз қажет. Сонымен бірге Республикада мемлекет иелігінен алу және 
жекешелендіру сияқты аса күрделі, қарама – қайшылығы мол мәселеге қатысты 
кейбір оқиғалар мен үрдістер құжаттық деректерде жеткіліксіз берілген, 
сонымен қатар аналитикалық материалдар мен публицистикалық мақалалар 
саны да мардымсыз. Осыдан келіп реформалар барысын, елдің әлеуметтік-
экономикалық даму көрсеткіші ретіндегі статистикалық мәліметтерді 
талдаудың маңыздылығын айта кетуіміз де керек.
Қазақстан тарихын зерттеудің бай дәстүрі бар. М.Х.Дулати, Қ.Жалайыр, 
Қ.Халиди, Ш.Уәлиханов, Г.Потанин, Ә.Бөкейханов және т.б. ғалымдар мен 
ойшылдар Отан тарихының күрделі мәселелерін шешуге сүбелі үлес қосты. 
Кеңестік жылдарда ұлттық тарихнама С.Асфендиаровтың, М.Тынышбаевтың, 
Х.Досмұхамедовтың, Е.Бекмахановтың, Ә.Марғұланның, Г.Дахшлейгердің, 
Р.Сүлейменовтың қаламынан шыққан толымды еңбектермен байыды. Ел 
тарихының жарқын беттері тәуелсіздік тұсында жазылғаны күмәнсіз. 
М.Қозыбаевтың, 
М.Асылбековтың, 
К.Нұрпейістің, 
К.Байпақовтың, 
В.Ф.Зайберттің, 
З.Самашевтің, 
Ж.Таймағамбетовтың, 
Т.Омарбековтың, 
М.Қойгелдінің, 
Ә.Төлеубаевтың, 
Қ.Атабаевтың 
және 
т.б. 
танымал 
ғалымдардың ізденістері арқасында ұлттық тарихтың ақтаңдақтары жойыла 
бастады. 
1980 жылдардың екінші жартысы мен 2000 жылдардағы оқиғалардың 
куәсі болған мемлекеттік және саяси қайраткерлердің мемуарлары деректемелік 
негізді толықтырып, жүріп өткен жолымыздың қиыншылықтары мен 
жетістіктерін тереңірек ұғынуға мүмкіндік береді. Жаңа жүйеге, жаңа 
құндылықтарға өту оңайға түспеді. Бодандықтан мойны босап, тәуелсіз 
мемлекетін жаңғырту үшін күрескен қазақ елінің ішкі рухында, жан дүниесінде 
күрделі өзгерістер болды. Естеліктерден тарихи дәуірдің ерекшеліктерін, 
әсіресе сол бір уақыт ауыртпалығын арқалаған адамдардың әлеуметтік 
сезімдерін толық зерделеуге мүмкіндік аламыз. 
Шет ел саясаттанушыларының, тәуелсіз сарапшылардың талдауға 
негізделген материалдары да белгілі дәрежеде маңызды. Олардың талдаулары 

негізінде қоғамның барлық саласындағы үрдістерді: барлық деңгейдегі 
сайлаулар, саяси көшбасшылар мен партиялар қызметін бағалау, елді 
экономикалық реформалау мазмұнын терең әрі жан-жақты ашуға мүмкіндік 
береді. Алайда, осы тектес материалдарды зерделеу барысында авторлардың 
ұстанымын ескеру қажет.
Қазіргі Қазақстан тарихын зерттеу енді-енді өріс ала бастады. Сондықтан 
деректердің бар жиынтығы негізінде жан-жақты талдап, Қазақстанның жүріп 
өткен жолын саяси, экономикалық, әлеуметтік-мәдени, халықаралық, демек 
барлық қырынан зерттейтін толыққанды, көп жоспарлы ғылыми тарихнаманы 
жасау - тарих ғылымының өзекті міндеті болып табылады. Өткен жылдар 
тарихынан сыр шертетін еңбектер жарық көргенімен, әлі де қомақты зерттеу 
жұмыстарын жүргізу қажеттілігі туындап отырғандығы шындық. Тәуелсіз 
Қазақстан тарихының зерттелу жағдайының ерекшеліктері ескеріле отырып, 
қолдарыңыздағы оқулықта пайдаланылған деректер мен әдебиеттер тізімі 
берілді. 
Осылайша, қазіргі Қазақстан тарихын бүгінгі күні тарихшылармен қатар 
әлеуметтанушылар мен саясаттанушылардың да ғылыми ізденістерінің басым 
бағыттары болып отыр. Дегенмен, тәуелсіздік тарихы тек қана саяси және 
әлеуметтік-экономикалық саладағы өзгерістермен шектеліп қалмайды. 
Әлеуметтік өзгерістер мен саяси іс-шаралар теңіздің бетіндегі көзге көрініп 
тұрған толқын болса, тарихи үдеріс - теңіздің түбіндегі қозғалыстар. Өз 
заманында Асан Қайғы «Таза мінсіз асыл тас, су түбінде жатады, таза мінсіз 
асыл сөз ой түбінде жатады», - деген еді. Ой түбінде жатқан сөзді оқырманға 
жеткізу тарихшылардың міндеті. Өкінішке орай, тәуелсіздік кезеңінің тарихы 
бойынша зерттеу жұмыстары жеткіліксіз және жаңа мемлекет құрылысының 
көптеген қырлары тыңғылықты зерттеуді талап етеді. 
Тарихнаманың маңызды арқауы Қазақстан республикасының Тұңғыш 
Президентінің мемлекеттік қызметі, әсіресе жаңа Қазақстанның жаңа астанасы 
Астананы салдыруы болып табылады. Қазақстанның жаңа астанасы туралы 
Елбасының «Еуразия жүрегінде» (Алматы, 2005) еңбегінде астананы 
ауыстырудың негіздері, мемлекеттің дамуындағы ел астанасының мәні терең 
ашылып көрсетіледі. Осы орайда ғылыми, публицистикалық және құжаттық 
шығармалар қатарындағы төмендегідей кітаптарды айтуға болады: Н. 
Ә.Назарбаевтың «Халыққа арнау» (2007), «Ел басы мәртебесі - ел 
мәртебесі»(2007), «Қазақстан. Жаңа асулар жылы 2002» (2003), М. Касымбеков 
«Становление института президентства в Республике Казахстан» (2000), «Елін 
сүйген, елі сүйген Елбасы» (2005), Ж. Сааданбеков «Нурсултан Назарбаев. 
Законы лидерства» (2005), «Қазақстан. Тәуелсіздіктің 15 жылы»(2006), 
«Қазақстан әлемнің тоғызыншы мекені»(2007), О.Видова «Нурсултан 
Назарбаев: портрет человека и политика» (1998), «Бәйтерек» (2003), А. 
Джаксыбеков «Так начиналась Астана» (2008) т.б. 
Халықаралық 
қатынастар 
тарихнамасында 
Қ.Тоқаевтың«Беласу. 
Дипломатиялық очерктер» (2003), «Под стягом независимости. Очерки о 
внешней политике» (1997); «Дипломатия Республики Казахстан» (2002), «Нұр 
мен көлеңке» (2008), Т.Мансұровтың «Казахстанско-российские отношения в 

эпоху перемен» (2001) зерттеулері ерекше орынды иеленеді. Саяси тарих 
бойынша әдебиеттер қатарынан - К.Бұрхановтың, Б.Сұлтановтың, Б.Аяғанның 
«Современная политическая история Казахстана 1985-2006 гг.» (2006) 
еңбектерін атауға болады.
Қазіргі Қазақстан тарихын түсінуде төмендегідей нақтылы - тарихы мәні 
зор еңбектер де бар:М.Қозыбаев «Ұлт және өркениет» (2001), К.Султанов 
«Время перемен» (2005); М.Жолдасбеков «Ел тағдыры - ер тағдыры» (1997); Ғ. 
Есім «Саяси философия» (2006), Х.Әбжанов «Қазақстан: тарих, тұлға, теория» 
(2006), Р.Калиева «Республика Казахстан и современный мир» (2000), 
Т.Омарбеков «Қазақстан тарихының ХХ ғасырдағы өзекті мәселелері.» (2003), 
И.Агеев және т.б. «Стратегическая матрица» (2006), Р.Медведев «Нурсултан 
Назарбаев. Казахстанский прорыв и евразийский проект» (2008), А.С.Гурский 
«Твердая поступь страны» (2007), «Путь к лидерству: социально-
экономические и политические реформы в Казахстане» (2007) және өзге де 
еңбектерде саяси-экономикалық, социомәдени, этникалық, өңірлік және 
ғаламдық мәселелер қарастырылады. 
Байқап отырғанымыздай, тәуелсіз Қазақстан тарихы тарихнамасын 
қорытындылауға әлі ерте. Қазіргі уақытта аталған тақырып төңірегінде 
салмақты және іргелі зерттеулер қолға алынуда.

жүктеу/скачать 343,07 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: