Статиканың инварианттары.
= - тұрақты болғандықтан статиканың бірінші инварианты деп аталады, себебі бас вектор күштер жүйесін қандай нүктеге жинасақта бір өрнекпен анықталады. Ал бас момент күштер жүйесін жинақтау нүктесіне байланысты өзгеріп отырады (13 – сурет).
13 – суреттен , келтіру нүктесіне байланысты өзгереді.
, сондықтан .
13 – Сурет. 14 – Сурет.
Бұл өрнек, келтіру нүктесі ауысқанда күштер жүйесінің бас моменті бас вектордың жаңа нүктеге қатысты моментіне тең векторлық шамаға өзгеретінін көрсетеді. Бұл өрнектің сол жағын - ге, ал оң жағын - ге көбейтсек, және , болғандықтан тұрақты екенін аламыз. Бұл статиканың екінші инварианты деп аталады.
Кеңістіктегі кез келген бағыттағы күштер жүйесін бір О нүктесіне келтіргенен кейін, - бас вектордың және - бас моменттің бағыттары бір біріне перпендикіляр болмасын дейік (15а – сурет).
а) в) г) д)
О О О О1 О1
15 – Сурет.
бас моментін екі, бір біріне перпендикуляр құраушыларына жіктейік, яғни құраушы векторына перпендикуляр, ал құраушысы оған параллель (15в – сурет).
, .
Мұндағы векторын өзіне параллель О1 нүктесіне ауыстырғандағы ара қашықтық. векторын бастапқы орнынан жаңа орынға көшіру үшін О нүктесіне - ге қарсы шамасы оған тең векторын түсіріп мен теңгереміз, ал О1 нүктесіне = векторын орнатамыз, осындай жылжыту әсерінен моментінің әсері алмастырылады (15г – сурет). Осының нәтижесінде кез келген кеңістік күштер жүйесі бір өстің бойымен бағытталған бас күш векторына = және бас моментке айналады (15д – сурет).
Бір өстің бойына жиналған бас вектор мен бас момент динама деп аталады. Егер бір өстің бойына келтірілген бас вектор мен бас момент әр бағытта бағытталған болса ол кері динама деп аталады.
Бақылау сұрақтары:
Қандай күштер кеңістік күштер жүйесін құрайды?
Кеңістік күштер жүйесін бір нүктеге келтіруге бола ма?
Бас вектор мен бас момент қалай анықталады?
Бас вектор мен бас моменттің бағыттары қалай анықталады?
Статиканың инварианттары дегеніміз не, не себепті олар инварианттар болады?
Димама дегеніміз не?
Кері динама дегеніміз не?
Бас вектор мен бас моменттің бағыттары қалай орналасқанда динама немесе кері динама алуға болады?
Кеңістік теңгерілген күштер жүйесінің тең әсер күші неге тең болады?
Моменттің векторы мен оның бағыты қандай тәртіппен анықталады?
№4. Лекция. Байланыстар байланыс реакцияларын анықтау.
Қарастыратын сұрақтар:
Еркін және қозалысы шектелген денелер ұғымы.
Байланыстар, және олардың түрлері.
Байланыстардың реакциялары, оларды анықтау.
Ферманың өзектеріндегі бойлық күштерді анықтау тәсілдері.
Достарыңызбен бөлісу: |