| Ығысуға және жаншылуға ссептеу
Практикада кездесетің кейбір машина бөлшектерін ығысуға немесе жаншылуға (мыжылуға) беріктікке есептеуге тура келеді. Осындай машина бөлшектеріне заклепка (шеге), бұранда (болт), шпонка, шпилька, штифт, дәнекерленген материалдар жатады. Мысал ретінде заклепкалы (шегеленген) қосылысты қарастырайық ол 44 – суретте кескінделген.
44 – Сурет.
Шеге мен пластиналарда қандай кернеулер туындайтының көру үшін қима тәсілін қолданамыз, ол 45 – суретте кескінделген.
Пластинаның таза (брутто) қимасындағы тік кернеуді мүмкіндік кернеумен шектесек оның созылуға беріктік шартын аламыз, яғни
45 – Сурет.
Бұл жердегі b - пластинаның ені; h - пластинаның қалындығы; d - шегенің диаметрі, F - сыртқы күш.
Шегенің пластина тесігінің бүйір бетіне (шегемен қабысқан бетіне) түсіретін кернеуін жаншу (мыжу) кернеуі деп атаймыз-да, ал оны жаншылуға (мыжылуға) мүмкіндік кернеумен шектесек, онда жаншылуға (мыжылуға) беріктік шартын аламыз:
Бұл жердегі [s]м - жаншылуға мүмкіндік кернеу.
Шегенің қима ауданында туындайтын жанама кернеулердің мәнің шегенің материалының мүмкіндік жанама кернеуімен шектесек, шегенің ығысуға беріктік шартын аламыз:
Бұл жердегі Q = F - шеге қимасындағы көлденең күш; [t] - мүмкіндік жанама кернеу. Егер шеге бірнеше рет қиылатын болса және оның саны (диаметрлері бірдей) бірнешеу болса, онда жоғарыдағы өрнек былай жазылады:
Бүл жердегі n - шегенің киылу саны; m - шегенің саны.
Мысал ретінде Ғ = 40кН, h = 6мм, В = 80мм, m = 1, = 14кН/см2, = 20кН/см2, = 1,5 деп алайық.
Достарыңызбен бөлісу: |
