. Оқу мақсаттарының таксономиясы
1-кесте – Блум бойынша ойлау дағдылары деңгейінің таксономиясы
|
Ойлау дағдыларының деңгейі
|
Ойлау дағдылары деңгейіне сәйкес келетін етістіктердің тізбесі
|
Деңгейлерге сәйкес жаттығуларды құрастыруға қажетті етістіктер
|
|
Білу
|
Атап өту, есте сақтау, атау, көрсету, аяқтау, қайталау, елестету, әңгімелеу, еске түсіру және т.б.
|
Хабарлама жасаңдар
Атап өтіңдер
Сипаттаңдар
Жаңадан өндіріңдер
Анықтаңдар, бұл не, әлдеқайда, және т.б.
Тұжырымдаңдар
Біліңдер
Есте сақтаңдар
Әңгімелеп беріңдер
Фактілерді баяндаңдар
Қайталаңдар
Анықтаңдар және т.б.
|
|
Түсіну
|
Талқылау, анықтау, әңгімелеу, сұрау, түсіндіру, тұжырымдау, түрлендіру, көрсету және т.б.
|
Өзгертіңдер
Айналдырыңдар
Жаңадан тұжырымдаңдар
Өзгертіп айтыңдар
Сипаттаңдар
Түсіндіріңдер
Жалпы шолу жасаңдар
Рецензия жасаңдар
Әңгімелеп беріңдер
Жинақтап қорытыңдар
Жалпы санын шығарыңдар
Біріктіріп байланыстырыңдар
Жаңаша түсіндіріп беріңдер
Өз сөздеріңмен түсінік беріңдер
Тұжырымдама, қорытынды шығарыңдар
Негізгі идеяны тұжырымдаңдар және т.б.
|
|
Қолдану
|
Қолдану, есептеу, өзгерту, таңдау, жіктеу, аяқтау, көрсету, табу, сахналау, қатыстыру, зерттеу, эксперимент өткізу, суреттермен суреттеу, түсіндіру, сүйену, жаттықтыру, ара қатынасын белгілеу, жоспарлау, көрсету, нобай жасау, шығару, пайдалану және т.б.
|
Қолданыңдар
Тәжірибе жүзінде қолданыңдар
Пайдаға асырыңдар
Қолданыңдар
Ұйғарыңдар
Дәлелдеңдер
Демонстрация көрсетіңдер Суреттеп сипаттаңдар
Көрсетіңдер
Есеп беріңдер және т.б.
|
|
Талдау
|
Талдау, топтастыру, есептеу, санаттау, жіктеу, салыстыру, байланыстыру, қарама-қарсы қою, талқылау, саралау, ажырату, бөлу, зерттеу, эксперимент жасау, түсіндіру, қорытынды шығару, реттеу, күдіктену, ара қатынасын белгілеу, таңдау, бөлу, тексеру және т.б.
|
Талдап беріңдер
Бөлшектерге бөліңдер
Сын көзбен қараңдар
Іздеп табыңдар
Тауып алыңдар
Анықтаңдар
Ажыратыңдар
Тексеріңдер
Салыстырыңдар
Шолып қараңдар
Қадағалап қараңдар
Зерттеу жүргізіңдер
Қарап шығыңдар
Зерделеңдер
Бөліп алыңдар
Бөліктерге бөліңдер
Категорияларға бөліп беріңдер Классификациялаңдар және т.б
|
|
Жинақтау
|
Топтастыру, жинау, араластыру, құрастыру, жасау, әзірлеу, тұжырымдау, жинақтау, біріктіру, ойластыру, түрлендіру, ұйымдастыру, жоспарлау, дайындау, ұсыну, қайта топтастыру, көшіру, белгілеу, алмастыру, қайта анықтау және т.б.
|
Жаратыңдар
Ойлап табыңдар
Ойлап шығарыңдар
Құрастырыңдар
Алдын ала айтыңдар
Ұйымдастырыңдар
Жоспарлаңдар
Нысанаға келтіріңдер
Түрлендіріңдер
Өзгертіңдер
Елестетіңдер
Болжамдаңдар
Не болады, егерде ...
Жақсартыңдар
Теория құрыңдар
Ұсыныс жасаңдар
|
|
Бағалау
|
Дәлелдеу, таңдау, салыстыру, қорытынды жасау, сендіру, дәлел келтіру, шығару, негіздеу, түсіндіру, өлшеу, болжау, ұсыну, белгілеу, жинақтау, қолдау, тексеру, бағалау, кеңес беру, эксперименттеу, рецензиялау, зерттеу, шығару
|
Пікірге келіңдер Қорытындыға келіңдер
Іріктеп алыңдар
Таңдап алыңдар
Шешім қабылдаңдар
Бағалаңдар
Сыни талдаңдар
Негіздеңдер
Түсіндіріңдер
Талқылаңдар
Тексеріңдер
Тексеріп отырыңдар
Дәйектеңдер
Ұсыныс жасаңдар
|
Оқу мақсаттары оқушылардың ілгерілеуін көрсету үшін тиімді пайдаланылуы мүмкін. Критериалды бағалау жүйесінде оқу мақсаттары ерекше маңызды, олар критерийлерді анық, жеңіл, түсінікті формада құрастыруға мүмкіндік береді. Әр оқу бағдарламасында оқу мақсаттары оқушылардың пәнді меңгеруін дамытуы қажет білімі мен дағдыларын анықтайды. Оқу бағдарламасындағы күтілетін нәтижелерді анықтау, осы дамытуды ақпараттандыру үшін оқу бағдарламасындағы негізгі бағыт болып табылатын Б.Блумның (1956) таксономиясы қолданылады. Оқу мақсаттарының таксономиясы (Блум, Кратволь, 1956) ойлау дағдыларының алты деңгейін болжайды:
Достарыңызбен бөлісу: |
