әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті Химия және химиялық технология факультеті Физикалық химия, катализ және мұнайхимиясы кафедрасы
3 дәріс. Химия-технологиялық процестеріндегі негізгі заңдылықтары. Технологиялық процестерідегі тепе-теңдік. Тепе-теңдік константасы және оны анықтау әдістері. Бакалавриат, 3 курс; мамандығы – 050720 – “Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы”, қ/б; көктемгі семестр, 3 кредит
Лектор: х.ғ.к., доцент Жакирова Н.К. Алматы 2015
Химиялық технологияның негізгі заңдылықтары
Химия-технологиялық процесс 3 сатыдан тұрады:
Шикізат дайындау және оны өңдеу
Химиялық өзгеріс:
Реагенттерді реакция аймағына жеткізу молекулалардың диффузиялануы немесе конвексиялануы арқылы іске асады. Көп фазалық жүйелерде реагенттерді реакция аймағына жеткізу,
- газдарды адсорбциялау немесе
- десорбциялау арқылы
- буды конденсациялау арқылы
- қатты затты еріту
- сұйықтарды буға айналдыру арқылы іске асады.
Химиялық реакция химия-технологиялық процестің екінші және негізгі сатысы
Өндірілген өнімді реакция аймағынан шығару
- молекулаларды диффузиялау
- конвенциялау арқылы
- заттарды бір фазадан екінші фазаға аудару арқылы жүзеге асады
3. Мақсатты өнім алу.
Егер технологиялық процесс жылдамдығы реакция жылдамдығымен шектелсе, яғни химиялық реакцияның өзі өте жай жүретін болса, онда процесс кинетикалық аймақта жүреді.
Мұндай технологиялық процестердің жылдамдығын арттыру үшін:
2. Егер технологиялық процесстің жалпы жылдамдығы реакцияласушы реагенттерді реакция аймағына жеткізу жылдамдығымен немесе өнген өнімдерді реакция аймағынан шығару жылдамдығымен шектелінсе – процесс диффиязиялық аймақта жүреді.
Мұндай процестерді жылдамдату үшін диффузия жылдамдығын арттыру керек. Ол үшін:
Араластыру процесін жеделдету;
Ұсақтау;
Концентрацияны жоғарылату;
Системаны гомогендеу керек.
3. Егер технологиялық процестің барлық сатыларының жылдамдығы шамалас болса, процесс өтпелі аймақта жүреді.
Мұндай процестің жылдамдығын арттыру үшін диффузияға және химиялық реакцияның жылдамдығына әсер ететін факторларды өзгерту керек.
