Психодинамикалық теориясы кімнің есімімен байланысты?
Психожыныстық даму стадияларын ата?
Эгоның біртұтастығы мен торығы қандай жас кезеңінде көрініс береді?
Эффект заңы дегеніміз не?
Психологиялық секреция деген ұғымды қалай түсінесің?
Жақынаралық даму зонасы дегенге түсінік бер?
№ 4 дəріс.
Тақырыбы:Адамныңдамып,қалыптасуындатұқымқуалаушылықжəнеортаның əсері Дəріс мазмұны:
Адам дамуына əсер етуші тұқым қуалаушы факторлар.
Генетикалық жəне хромосомалық бұзылыстар
Генетикалық кеңес беру
Адам дамуына ортаның əсері
Мақсаты: адам дамуына əсер ететін қошаған орта, тұқымқуалаушылық, жəне генетикалық ауытқушылықтар туралы түсінік беру.
Адам ағзасында 200 түрлі жасуша бар . Жасуша мембранасы цитоплазмадан , митохондриядан тұрады . Жасуша митохондриясы жасуша энергиясының көзі болып табылады . Сонымен қатар жасушада оның өмір сүруіне қажетті ақуыздар болады . Жасуша ортасында ядро орналасқан . Ядрода ДНК болады . ДНК құрамына РНК кіреді . Адамда 23 жұп хромосом болады . 23-жұбы жыныстық хромосом болып табылады. Əйел жасушасы ХХ , ер адам хромосомасы ХҮ болады . Егер жасуша бөлінуге əзір болса , екі ұзын тізбек құрады . Қалыпты жағдайда митоз процесі жүріп , əрбір жасуша өзінің көшірмесін жасайды . Екі жасуша пайда болған соң мейоз процесі пайда болады . Бөлінген жасушалардың барлығы өміршең бола алмайды . Аз ғана бөлігі ғана тірі қалады . Хромосома арқылы аталық жəне аналық гендер беріледі . Ол доминантты жəне рецессивті болуы мүмкін . 23-ші хромосом жұбы тұқым қуалаушылық белгілерді беруге қызмет етеді .Митоз нəтижесінде екі ұқсас жасуша пайда болады . Ер адамдарда мейоз нəтижесінен төрт спермотозоид жасушасы пайда болады жəне олар генетикалық жағынан бір-бірінен өзгеше болады . Ал əйелдерде бір үлкен жасуша болады .
Адамның кейбір ерекшеліктері ана құрсағында жатқанда пайда болады . Оны тұқымқуалаушылық деп атайды . Яғни ата-анасынан балаға белгілі бір сапалары мен ерекшеліктерінің берілуі . Оның гендер тасымалдайды.
Ағзаға ата-аналарынан берілетін гендер жиынтығынан генотип құрылады . Генотип дегеніміз жүйке қызметінің тумысынан берілетін типі . Қазіргі ғылым ағзаның барлық қасиеттері гендік кодта сақталатындығын дəлелдеді . Генетика ғылымы адам дамуының тұқым қуалаушылық бағдарламасын тапты . Ол тұрақты жəне өзгермелі болып екіге бөлінеді