Мамасерікова Ш. · М
жүктеу/скачать 1,6 Mb.
|
| (Қалқабаева Қантай Төреқұлқызына)
Қатты батты-ау ажалың, Қайғымды қөайтіп жазамын. Қасында жүріп сезбеппін, Жалғыздықтың азабын. Ойымды айтпай білетін, Үйімнің жарық күні едің. Жетелеп жүріп жеткізіп, Тілеуімді тіледің. Ырысым едің, кие едің, Сүрінсем дәйім сүйедің. Құрбан боп менің жолыма, Өртенсем бірге күйетін. Ертеңге үміт артатын, Сол үшін күшін сарқатын. Иіріп ұршық, ал кейде, Күбірлеп тәспі тартатын. Қамқоршы болған қауымға, Ақылгөй қарт ең ауылда. Дастарханың кең жайып, Дос тұтатын жауын да. Демеймін қайғың жоқ болды-ау, Көйлегің бүтін көк болды-ау. Қуанған шағың аздау боп, Мұңайған кезің көп болды-ау. Қадіріне жеттім бе, Әлде қапа еттім бе. Қызығын көрмей қызыңның, Арманда, бәлкім, кетгін бе?! Мейірім шуақ төгер ең, Батаңмен дәйім көгерем. Әжелеп бүгін іздейді, Артында қалған шөберең. Қара жер боп тұр хабаршың, Сағыныш сазын апарсын. Естісең құлын даусымды, Бір аунап мүмкін жатарсың. Сен барда қайғы жемедім, Мынауың теріс демедің. Әжетай, пәле-жаладан, Рухыңмен қорғап жебегін!.. АНАМНЫҢ ӨСИЕТІ -Тәкаппар болып тасынба, Достарың жүрсін қасында. Жақсылық жаса адамға, - Деп еді анам жасымда. Өссін деп еркін бауырым, Кимеппін көйлек тәуірін. Жеңілді беріп басқаға, Көтердім жүктің ауырын. Адалдық үшін жан салдым, Алғыс пен бата қанша алдым. Қайғырып өзім тұрсам да, Қуантып елге ән салдым. Аларымды әлі алмаппын, Қиындау бір жол тандаппын. Тілеуін тілеп өлеңнің, Өзіме назар салмаппын. Бақтың да оңай қонуы, Гүлдің де тез-ақ солуы, Мақсатым болды - Ұлымның Ұйқысы тыныш болуы. Көтермей дауыс қаттырақ, Еңбекпен жүрмін көпке ұнап. Анамның тілін алғаннан, Қор болған жерім жоқ бірақ. *** Енді ешкім сипамайды бұрымымды, Өзіңсіз өтіп жатыр күнім мұңды. Аяулы асыл анам, кешіре гөр, Жетпеген қадіріңе құлыныңды. Шаттанып құшағында күлуші едім, Медеу ғып көлеңкеңде жүруші едім. Анашым, қуансам да, қайғырсам да, Айтқызбай жан сырымды білуші едің. Жастық қып өстім сенің иығыңды, Тартқыздым талай рет күйігімді. Анашым, көз жұмдың ба армандаумен, Көрсем деп бармақтай бақ биігімді. Қорғаған қарлығаштай балапаның, Жаныма ыстық еді алақаның. Өртеген өзегімді өкініштің, Япырау, қалай жазам жарақатын?! Өшірмей өзің жаққан шырағыңды, Жүректен сағынғанда жыр ағылды. Алдыңнан шығып дәйім жақсылығың, Жұмақтан жазсын тәңір тұрағыңды!.. АНАШЫМ Алабұртқан сезім құйып бойыма, Анашымды түсіретін ойыма. Ауылдағы көзін көрген жандардың, Асылғым кеп тұрады ылғи мойныңа. Жүрегіме бәрі ыстық солардың, Жанарыма сағыныштан толар мұң. Жаны дарқан анашыма ұқсаған, Бақыт тілеп ұясына қонар күн. Өлген адам қайтып келмес десе де, Табаныңның ізі жатыр көшеде. Жөргегімнен тазалыққа баулыған, Сүтпен сіңген ізгі өнегең өше ме?! Жарқын жүзбен кең құшағын ашатын Жанарынан шапағат нұр шашатын. Жарқыратып аспаныма анашым, Жазып кеткен мәңгілікке өз атын. Жүрегімді жұмарласа мұң -қайғы, Ойдың лайы оңайлықпен тұнбайды. Сол мезетте ақ дидарлы анам боп, Алтын бесік ауылым қол бұлғайды... АЛАТАУДЫҢ АҚИЫҒЫ Күшті кісі - құттың көзі емес пе, «Батыр жауда сыналады» демес пе. Аты аңыз боп мәңгілікке жол тартты, Айналғанмен өзі бүгін елеске. Аждаһадай оқ шашқанда Батыстан, Ұлы Отан соғысына қатысқан. Жеңістен соң қара нардай көш бастап, Егін егіп, малға пішен шабысқан. Аскаров - ол! Алғыс алған халықтан, Қолдау тапқан Қонаевтай алыптан. Аман шығып тозағынан түрменің, Әруақты ер екенін танытқан. Дос шаттанып, дұшпан ішін күйгізген, Адасқанға шапағатын тигізген. Адалдығын мойындатып әлемге, Құзар шыңның басын жерге игізген. Желтоқсанның жендеттерін шөгерген, Қаһармансың батаменен көгерген. Қайран ағам! Тірі болсаң қазір де, Қалың елге шуағынды төгер ең. Шан жуытпай耬 шаңырақты құлатпай, -Фатимаң түр мשлдірдгеᐽ бұػақтай. Қиналғанда қолтығыңнан сүйеген, ఔѾстары蒣 жүр 萶арғыраған шырақтай. Айдың нұры, Һүн сәтлесі сөне ме, Асау толқы䒽 арқандауға кө谽е Ҽе. Алатауд䑋ң АқиыЛы Асқаров, Алтో алашқа өмір жолын - өнег5!.. ЁАУЫР萖АННЫҲ( МоНОЛ萞ГЫ ҚұралҰйды көздеп атып құлатқан, Ат ֫стіндеဠкүн кешуді ұнరтқан. аухы биік теԺті ел4ің тұяғы ем, Басту алған ъаза, кӝусар бұлақтан. Бақа/шаян, балық аулап көрмег☵н耬 БабаларыЬ жылан етЖн жемеген. БорДАқылап ту еие耠Լен құ=ин қой Қымыз, сүттен басқаны ас демеген. Шақасынан шынықтырған мұз, қары, Ұя болған қыранға шың-құздары. Содан ба екен тұлпарға ұқсас ұлдары, Қойдан момын қызғалдақтай қыздары. Азаттықты аңсап түскен отқа да, Адамдарға туған жердей жоқ пана. Армандаған еркіндігін ежелден, Арғымақтың сыймас басы ноқтаға. Кулық, сұмдық, жауыздықтан жиренткен, Қас дұшпанның қабырғасын күйреткен. Бабаларым батырлықты, пәктікті, Бесік жырдың әлдиімен үйреткен. Көп болса да көлдің шортан, шабағы, Әр ошаққа тартылар өз табағы. Ұстараның отырғызды жүзіне, Ұлы Отан соғысының сабағы. Даққ түсірмей ата-баба даңқына, Үлес қосқан қаһармандық салтына. Басымды ием Қобыландыдай ұл туған, Жолбарыс көз, жүрек жұтқан халқыма! Ана тілмен қанға сіңген ару ән – Адалдықтың қасиеті дарыған. Ұзағына сүйіндірші, ұрпағым, Ұлтымыздың уызынан жарыған!.. ӘБІШ – АБЫЗ, КЕМЕҢГЕР Сан ғасырдың құрдым шөлін қандырған, Сан ұрпақтың бақ жұлдызын жандырған. Сарқытындай Гомер, Данте, Абайдың Асыл сөзбен алтын сарай салдырған. Ақыл-білім көшеттей боп тамырлап, Даналықтың айдыныңда мамырлап. Әдебиет мәртебесін көтерген, Нұр тұлғасы таңғажайып сабырлы-ақ. Құт көзіндей көрінетін қауымға, Абыз келді, Әбіш келді ауылға! Тәуелсіздік алса екен деп қазағым, Төтеп берген талай боран, дауылға. Қорған болған өзің түгіл көлеңкең, Ауыр еңбек қарымтасы төленген. Үркердей аз Сіз секілді жазушы, Бүкіл әлем құрметіне бөленген. Оңайлықпен иілмейді емендер, Өнегелі өмірді өшер демеңдер Кере қарыс маңдайының ырысы, Қазақ үшін Әбіш - абыз, кемеңгер!.. КЛАРА ЖЕҢЕШЕМЕ Жаралғандай ұлттың уыз салтынан, Қия өтпеген үлкендердің алдынан. Жас келіннің құтты болып аяғы, Алғыс алған ағайыннан, халқынан. Алға сүйреп асыл арман кемесі, Артта қалды сан қиындық белесі. Жас сәбидей жаның салып күткен соң, Жүз жасады Айсәуледей енесі. Қашан көрсең қарапайым, сыпайы, Күлімсіреп сәлем берер ұдайы. Бар әлемді талантына табынтқан, Өзі - ұлы жазушының жұбайы. Әдептілік ұялаған санасын, Басқан жерін пейіш жасар анасың. Тандай білген әдебиет жұлдызын, Өрімдей жас кезіңнен-ақ данасың. Ізгі мінез – махаббаттың тұғыры, Екендігін дәлелдеген ғұмыры. Кларадай жеңешеме әрқашан, Шапағатын төге берсін күн нұры!.. ҚАЙРАТКЕР (К. Аухадиевке) Биік таудың қос шыңынан бата алған, Тегеурінді, білгір басшы атанған. Қайраткерсің қыл көпірлі тар шақта, Шырғалаңнан шығар жолды таба алған. Күрмеуі көп тіршілікпен күресіп, Қыран құстай жүрегінен жыр есіп. Асқаровты құтқардың сен жаладан, Аждаһадай жендеттермен тіресіп. Кеудесіне күннің нұрын жинаған, Қара орманың жат табанға қимаған. Алты алаштың ақиығы Асанбай: «Батырым!» деп, «Бауырым!» деп сыйлаған. Қазағымның жайлау еткен жағасын, Қонаев та берген әділ бағасын. Туған жердің тауқыметін арқалап, Тасын өрге домалатқан данасың. Алматыға арнап жастық жалынды, Қаншама жұрт қара терге малынды. Қысы-жазы тізе бүкпей еңбек қып, Таңғажайып ғимараттар салынды. Етегі гүл, төбесінде мұзы бар, Алатауға бүкіл әлем қызығар. Баурайында бой түзеген үйлерде, Кеңес аға саусағының ізі бар. Қайрат - күшін халқы үшін жұмсаған, Қуанатын ажарланып туса ән. Құдай оңдап бағы жансын жігіттің, Рухы күшті ұстаздарына ұқсаған!.. СЫПАТАЙ БАТЫР ҰРПАҒЫ Өктемдік пенен зұлымдықтарды көргенде, Өкінішке толы өксіген өлең өргенде. Қолынды созып құтқардың, аға, қаншама Төбемнен қасқой қайғының құзы төнгенде. Қайсарлық сіңген қаныңа батыр бабаңнан, Қайырымды жансың титімтай кінә таға алман. Тәкаппар тау кеп алдыңа басын исе де, Алланың сүйген құлысын аспас сабаңнан. Уақыт - қатал, әр күнің жайлы жаз емес, Ауаның өзін демей ме кейде таза емес. Бабаңның даңқын, намысын қорғап жүрсең де, Қиянаттардан қиналған шағың аз емес. Қас қырандардай заңғар көк жырын тыңдаған, Қарт емендердей сан дауылдарда сынбаған. Бар екен Сізде сүйекке сіңген батырлық, Күшті ғып рухты қиындықтарға шыңдаған. Адалдық үшін арыдым демес сөзі шын, Ауырын жүктің көтерген нардың өзісін. Абыройы асып алашқа түгел танылған, Арыстан жүрек, әруақты ердің көзісің. Ұқсайсың бүгін шипалы көлге жағалы, Ұрпаққа үлгі істерін ізгі, бағалы. Абызға балап ардақ тұтады Аспара, Сыпатай батыр ұрпағы Дәбер ағаны. МӘРТТІГІ МЕН ПӘКТІГІНЕ ТАБЫНТҚАН Қуаныш пен қайғы кезек алмасып, Өтті өмірі күн мен түндей жалғасып. Сенуші еді келеріне көктемнің, Жабырқатса жан сарайын қар басып. Ақылды еді ойы дарқан даладай, Адал еді жас нәресте баладай. Қараушы еді шуақ шашып жанары, Құрақ ұшқан қайырымды анадай. «Халқым!» деген нар бәйтерек құлады, Асқар тау да ағыл-тегіл жылады. Аялаған алақаның аңсаған, Аспарамның өксіп ақты бұлағы. Сыпатайдай батыр бабам тұяғы, Сырбаз еді-ау, бекзат еді-ау зиялы. Бар қазақты құшағына сыйғызған, Асыл жанды кім өлімге қияды. Жетімсіреп жүдесе де даламыз, Сағыныштан сарғайса да санамыз. Мәрттігі мен пәктігіне табынтқан, Жақсылардан өнегелі қалады із. Дәбер аға! Сөнгенімен жұлдызың, Көңлімізден кетпес мәңгі нұр жүзің. «Алдың - пейіш, артың-кеніш болса екен!» Деп тілейді ел және жарың, ұл-қызың... жүктеу/скачать 1,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|