Гамамелидтер класс тармақшасы.
Шамшаттар (Fagaceae) тұқымдасының үш туысы бар: шәмшат,
талшын, емен. Шамшаттардың жемісі–толығымен немесе жарым-жартылай ағаштанған табақшадағы, қатты ұрық қапты бір дәнді жаңғақ. Тұқымдары эндоспермсіз. Шамшаттар –жалпақ жапырақты және қылқанды–жалпақ жапырақты ормандарды құрастырушылардың біреуі саналады. Шамшаттар
тұқымдасшаларынын шамшаттың 2 түрі, ал талшындардан – еменнің 15 түрі
және талшынның 1 түрі.
Шамшаттар (Fagus) туысында, Солтүстік жарты шарда өсетін жапырақ түсіретін ағаштардың 9-10 түрі бар. Олардың ішінде шамшаттар формациясын құрайтындарға шығыс шамшаты (F orientalis) және ормандық немесе еуропалық шамшат (F.sylvatica) жатады. Бұлар биіктігі 30-40 (50) м жететін діңнің диаметрі 1,5-2 метр болатын қуатты ағаштар. Қабықтары жұқа, тегіс, ақшыл-сұр. Бөрікбастары сопақ, жарықтануы жақсы ағаштарда төмен иіңкі, тығыз, қою, ал отырғыларда ағаштар тұтасқан бүркеніш құрастырады. Ормандық немесе еуропалық шамшат 1-жапырағы, аналығы және екі аталықты сырғашасы бар бұтақ; 2- аталық гүл, 3- тозаңқап (үстінен,
астынан және көлденең қиығы), 4- аналық гүлдер, 5- дерлік піскен жемісше (ұзынынан және көлденеңінен), 6- жабық орамдағы жемісі (табақшада), 7- ашық орамдағы жеміс, 8- жапырақты бүршігі бар өркеш, 9- гүл сияқты бүршік. Сондықтан шамшат ормандары көлеңкелі және олар топырақ үстілік
өркендер, ірі, алшақ, өткір, көптеген қызыл-қоңыр қауызды ұршық тәрізді ірі бүршіктердің екі қатармен орналасуына байланысты, өзіне тән қатпарлықпен ерекшеленеді. Жапырақтары сағақты, қарапайым, жұмыртқа – элипс тәрізді, ұзындығы 5-15мм, түбі дөңгелектелінген, ұшы үшкірлі.
Достарыңызбен бөлісу: |
