Мұғалімге арналған ескертпелер (оқыту әдістемесі бойынша)
Оқыту ресурстары
өнімділік, жұмыс уақыты, бүкіл жұмыс көлемі;
бір ыдыстың сыйымдылығы, ыдыс саны, жалпы сыйымдылық;
тікбұрыштың ұзындығы, ені, ауданы. Оқушыларға иллюстрацияларды, кәсіпорын жұмысында белгілі шамалардың үлкеюімен байланысты мүмкін болатын жағдайларды (кейстер) ұсыныңыз.
Оқушылар жұмыс нәтижесі бойынша шамалар тәуелділігі көрініс табатын кестені толтырады, бір шаманың екінші шамаға нақты бір тәуелділігі туралы тұжырымға келеді.
(Ұ) Бірлесіп, таныс шамалардың тізімін құрастырыңыз. Жетуге қажетті оқу мақсаттары мен сабақ құрамын анықтаңыз.
Оқушылардың есепте қолдануға болатын шамалар туралы түсінігін кеңейтіңіз.
Оқушылар тәуелділікті уғынулары үшін мұғалім келесідей сұрақтарды қоя алады:
Егер зат бағасы жоғарырақ болса, олар көбірек ақша төлейді ме, әлде керісінше аз төлейді ме?
Егер баға өзгермей, бірақ 3, 4, 5 зат сатып алса, қай жағдайда олар көбірек ақша жұмсайды?
Егер заттар саны 2 есе үлкейсе, құны қанша есе үлкейеді?
Пропорциона лды шамаларға қатысты есептерді шығару. https://infourok .ru/proporcional-bluge-berilgen-esepter-tairibindai-saba-zhospari-774223.html
Өлшем
Өлшем саны
Жалпы
Бір стақан тосапқа
кететін қант
Стақандар саны
Жалпы қант
көлемі
Бір порциядағы
құймақ саны
Порция саны
Жалпы құйм
Бір терезеге әйнек
саны
Терезе саны
Жалпы әйне
саны
Бір топтамадағы
парақ саны
Топтамалар саны
Жалпы пара
саны
Бір адам бір үстел
алдында отырады
Үстел саны
Жалпы адам
саны
Әр сәлемдемеде
кітап саны
Сәлемдеме саны
Жалпы кітап
саны
Бір бумадағы кітап
саны
Бума саны
Жалпы кітап
саны
Оқу бағдарла масына сілтеме
Оқу мақсаттары
Ұсынылған оқыту іс-әрекеттері
Мұғалімге арналған ескертпелер (оқыту әдістемесі бойынша)
Оқыту ресурстары
Әр топ әзірлеген ойыншық саны
Топтардың саны
Жалпы ойыншық са
ны
Әр бумадағы ашық хат саны
Бума саны
Жалпы ашы хат саны
қ
Әр топтағы адам саны
Топтардың саны
Жалпы адам саны
Бір қорап ішіндегі
зат саны
Қорап саны
Жалпы зат
саны
Бір қатардағы
ағаш саны
Қатар саны
Жалпы ағаш
саны
Кестені талдаңыз:
Бірінші бағанда қандай байланыс бар? Екінші бағанда ше? Үшінші бағанда ше?
Өлшем нені көрсетеді? Өлшем саны ше? Жалпы?
Шамаларды кестеде жазу реті қандай? Қорытынды шығарылады: есепте шамалардың үштігі белгіленген - өлшем, өлшем саны, жалпы саны.
Оқушылармен шама үштіктерін мәтіннен шығару
; сызба не кесте түрінде есептерді модельдеу; есеп шығару тәсілін іздеу қабілеттерін меңгеріп алыңыз.
(Тқ) «Күнтізбе парақтары» ойыны
Бүкіл ойнаушылардың төсіне күнтізбе парағын жабыстырады, парақтарда шама үштігінен бір шама жазылған. Оқушылар үштіктер болып жиналулары тиіс.
(Тқ) «Бұғаттаушы» ойыны
Топқа есеп беріледі. Оны сызба түрінде
Өлшем Өлшем Жалп
саны ы
Оқу бағдарла масына сілтеме
Оқу мақсаттары
Ұсынылған оқыту іс-әрекеттері
Мұғалімге арналған ескертпелер (оқыту әдістемесі бойынша)
Оқыту ресурстары
беретіндей етіп, «шифрлау» керек. Кейін топтар есептермен алмасып, қайтадан «шифрлайды». Кейін қайтадан ауысады, осылай бүкіл есептер сызба түрінде берілмейінше жалғасады. Жұмыс аяқталған кезде, сызба есептер өз топтарына оралады. Әр есеппен бірінші болып істеген топтар сызбаларды талдап, ең нақтысын таңдайды.
(Жқ) Жұптарға кез келген ә шамаға қатысты қарапайым есептердің мәтінін құрастыруды ұсыныңыз. Кейін өз шамалармен үшінші есепті құрастырсын.
Жұптар есеп мәтіндерімен алмасып, есеп сызбаларын жасайды, оларды бағалайды да, критерийлер бойынша кері байланыс береді:
(Ұ) Құрастырылған есептер мен олардың шешімінің негізінде екі белгілі арқылы белгісіз шаманы табуға негізделген есептерді шешу ережелерін шығарыңыз:
Өлшемді табу үшін, жалпы санды өлшемдер санына бөлу керек.
Өлшемдер санын табу үшін, жалпы санды өлшемге бөлу керек.
Жалпы санды табу үшін, өлшемді өлшемдер санына көбейту керек.
Бір шаманың өзгерген кездегі басқа шаманың өзгеру үдерісіне қайтадан бақылауды ұйымдастырыңыз. Сұрақтар бойынша талдау жасаңыз.
Есепті шығарудың алгоритмін анықтаңыз:
1. Шамаларды белгілеймін.
Мұғалімге арналған ескертпелер (оқыту әдістемесі бойынша)
Оқыту ресурстары
2. Сызбаны саламын немесе кесте толтырамын.
oportsional-
Есепті шығару жоспарын құрастырамын.
Есепті шығарамын.
Жауапты жазамын.
bolughie- bierilghien-iesieptier
(Ұ) Пропорционалды бөлу мен белгісіз шаманы
екі айырым арқылы табу есебін бастамас бұрын
дайындық ретінде төртінші пропорционалды
шаманы табуға қатысты есепті қарастырыңыз:
«Тігінші мектеп би тобына 2 көйлекті тігу үшін 4
м матаны жұмсады. 24 м матадан қанша көйлек
тігуге болады?»
Есепті шешкеннен соң табылған мәнді кестеге
енгізіп, оқушыларды 3-бағанның мәндер сомасын
табуды сұраңыз. - Пропорционалды бөлуге
катысты жаңа тапсырманы құрастырыңыз :
«Тігінші мектеп би тобына 2 қызыл және дәл
сондай 12 көк түсті көйлекті тікті. Бүкіл көйлекке
28 м мата жұмсалды. Қызыл және көк түсті
көйлектерге қанша мата жұмсалды?»
(Т) Оқушыларға алгоритм мен сұрақтарға сүйене
отырып, есепті шығаруды ұсыныңыз:
- Есепте қандай шамалар берілген? Бізге не
белгілі? Нені табу қажет?
- Есеп сұрағына бірден жауап беруге бола ма?
- Неліктен?
- Біз жалпы қанша көйлек тіккенін бірден біле
аламыз ба?
- Ең бірінші амалмен біз нені табамыз? Екінші?
Үшінші? Төртінші?
(Ұ) Төртінші пропорционалдыға қатысты есеп
кестесіне қайта оралып, оқушыларды 3-бағанның
мәндер айырымын табуды сұраңыз. Жаңа есепті
Оқу бағдарла масына сілтеме
Оқу мақсаттары
Ұсынылған оқыту іс-әрекеттері
Мұғалімге арналған ескертпелер (оқыту әдістемесі бойынша)
Оқыту ресурстары
құрастырыңыз - екі айырым бойынша белгісізді табу есебін: «Тігінші мектеп би тобына 2 қызыл және дәл сондай 12 көк түсті көйлекті тікті. Қызыл көйлектерге көк көйлектерге қарағанда 20 м кем мата жұмсалса, көк және қызыл түсті көйлектерге қанша мата жұмсалды?
(Т) Оқушыларға алгоритм мен сұрақтарға сүйене отырып, есепті шығаруды ұсыныңыз:
Есепте қандай шамалар берілген? Бізге не белгілі? Нені табу қажет?
Есеп сұрағына бірден жауап беруге бола ма?
Неліктен?
Қызыл түсті көйлектерге неліктен аз мата жұмсалды?
Көк түсті көйлектерді қызылдардан қаншаға артық тікті?
Сол көк көйлектерге қанша мата жұмсалды (айырымы)?
Бізге қаншалықты көп тіккенін және қаншалықты көп матаны жұмсағанын білсек, біз нені таба аламыз?
Егер біз бір затқа кететін шығынды және зат санын білсек, біз нені таба аламыз?
(Ұ) Үш түрлі есептің шешімін, сызбалары мен кестелерін салыстырыңыз. Басқа есептерді де
салыстырыңыз.
5.1
Есептер мен математи
калық
4.5.1.9 ** бір
– біріне
кездесу және қарама-қарсы
бағыттағы
