Математикадан аудандық олимпиада есептерін шешу



бет5/7
Дата08.02.2022
өлшемі131,06 Kb.
#124484
1   2   3   4   5   6   7
Байланысты:
Математикадан аудандық олимпиада есептерін шешу жолдары
1-сабақ, Комбинаторика, Анель Таженова, Дип.-Ароматик-аминдер, ОВБ1
10 сынып математика
І тур

1. Теңдеулер жүйесін шешіңіз: {x+y+xy=19 y+z+yz=11 z+x+zx=14




1-ші шешу әдісі:
{1+x+y+xy=19+1 1+y+z+yz=11+1 1+z+x+zx=14+1 {(1+x)(1+y)=20 (1+y)(1+z)=12 (1+z)(1+x)=15  
Соңғы жүйедегі теңдеулерді өзара көбейтсек:
(1+x)2(1+y)2(1+z)2=20∙12∙15 болып (1+x)(1+y)(1+z)=±60 шығады. Осы теңдеуді соңғы жүйенің бірінші теңдеуіне бөлсек
1+z=±3⇒z1=2; z2=-4. 
Тура осыған ұқсас жолмен x1=4; x2=-6, y1=3; y=-5 шығады.
Жауабы: (4;3;2) және (-6;-5;-4)
2-ші шешу әдісі:
{x+y+xy=19 y+z+yz=11 z+x+zx=14 {x=19-y1+y y=11-z1+z z=14-x1+x
x=19-11-z1+z1+11-z1+z=19+19z-11+z1+z+11-z=20z+812 
x=20z+812=20∙14-x1+x+812 
12x+12x2=280-20x+8+8x  
12x2+24x-288=0 
x2+2x-24=0 теңдеуінің шешімі x1=4; x2=-6.

z=14-x1+x теңдеуіне x-ті қойып, z1=2; z2=-4.


y=11-z1+z теңдеуіне z-ті қойып, y1=3; y=-5.
Жауабы: (4;3;2) және (-6;-5;-4)


2. ABCD шаршысының A төбесі және CD қабырғасының ортасы l түзуіне қарағанда симметриялы. l түзуі ABCD шаршысының бөлген бөліктердің аудандарының қатнасын табыңыз.
Шешуі:
AB=a, BN=x, DM=y деп белгілейміз.
AOM=EOM  болғандықтан MA=ME=a–y


MED тікбұрышты ұшбұрыш сондықтан
ME2=MD2+DE2
(a-y)2=y2+(a2)2
a2-2ay+y2=y2+a24
y=38a
ANO=ENO  болғандықтан AN=EN
ABN тікбұрышты ұшбұрыш сондықтан
AN2=AB2+BN2
ENC тікбұрышты ұшбұрыш сондықтан
EN2=EC2+CN2
AN=EN болғандықтан
AB2+BN2=EC2+CN2
a2+x2=(a-x)2+a42
2ax=a42
x=18a
ABNM  трапецияның ауданы S1=a-y+x2∙a
DMNC  трапецияның ауданы S2=a-x+y2∙a
S1S2=a-y+xa-x+y=a-38a+18aa-18a+38a=610=35
Жауабы: 35.

3. 8n-25n+5 рационал санның кубы болатындай барлық бүтін n санын табыңыз.


Рационал санның кубы болу үшін, алымы бүтін санның кубы, ал бөлімі натурал санның кубы болуы керек.
Шешуі:
8n-25n+5=m3k3 мұндағы m бүтін сан, k натурал сан.
{8n-25=m3 n+5=k3 {8n-25=m3 n+5=k3 {n=m3+258 n=k3-5
k3-5=m3+258
8k3-m3=65
(2k-m)(4k2+2km+m2)=65
65=1∙65=(-1)∙(-65)=5∙13=(-5)∙(-65)
болатындай төрт жағдайын қарастырамыз.
1. {2k-m=1 4k2+2km+m2=65 бұл жүйені шешуде 6k2-3k-32=0 теңдеуін аламыз. D=9+768=777 болып, теңдеу бүтін шешімге ие емес.

2. {2k-m=-1 4k2+2km+m2=-65 бұл жүйені шешуде 6k2+3k+33=0 теңдеуін аламыз. D=9-4∙6∙33<0 шешімі жоқ.


3. {2k-m=5 4k2+2km+m2=13 бұл жүйені шешуде 2k2-5k+2=0 теңдеуін аламыз. D=9


k1=2; k2= 12 осыдан m1=-1; m2= -4 шешімін аламыз.
Шарт бойынша m бүтін сан, k натурал сан. Сондықтан
n=k3-5=23-5=3
4. {2k-m=-5 4k2+2km+m2=-13 бұл жүйені шешуде 6k2+15k+19=0 теңдеуін аламыз. D=225-456<0. Шешімі жоқ.

Жауабы: n=3




ІІ тур

4-есеп. 2015 санын қандай санға көбейткенде, сол санның бөлгіштерінің саны дәл 12-ге ( бір мен сол санның өзін қоса есептегенде) тең болады?


Шешуі:
2015 санын көбейткіштерге жіктейміз. 2015=5∙13∙31
2015-тің бөлгіштері сегіз: 1, 5, 13, 31, 5∙13, 5∙31, 13∙31, 5∙13∙31
Егер 2015 санын оның жай көбейткіштерінен басқа кезкелген бір жай санға көбейтсек, мысалы: 3-ке, 2015∙3=3∙5∙13∙31
2015∙3 санының бөлгіштері:1, 3, 5, 13, 31, 35, 313, 331, 513, 531,
1331, 3513, 3531, 51331, 351331
бөлгіштерінің саны 15-ке тең болады.
Демек өзінің жай көбейткіштерінен басқа келкелген санға көбейткенде оның бөлгіштерінің саны 12-ден артық болады.
Енді 2015 санының жай көбейткіштеріне көбейтсек бөлгіштерінің саны дәл 12-ге тең болады.
2015∙5=5∙5∙13∙31 
2015∙5 санының бөлгіштері: 1, 5, 13, 31, 5∙5, 5∙13, 5∙31, 13∙31, 5∙5∙13, 5∙5∙31, 5∙13∙31, 5∙5∙13∙31 саны 12-ге тең болды.
Демек, 2015 санының жай көбейткіштерінің біріне көбейтсек ол санның бөлгіштері дәл 12-ге тең болады.
Жауабы: 5, 13, 31
5-есеп. f(x)=x4+6x2+1x3+x функциясының (0; +∞) аралығындағы ең кіші мәнін табыңдар.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет