Су малекуласының массасы. Жеке малекулалар мен атомдардың массалары өте аз. Мысалы, 1г
суда
22
10
7
,
3
малекула бар. Олай болса, судың (H
2
O) бір малекуласының массасы (1) мынаған тең:
N m m o
(1)
Органикалық заттардың орасан үлкен малекулаларын қоспағанда басқа заттардың малекулаларының
массалары д осы шамалас болады.
Салыстырмалы малекулалық масса. Малекулалардың массалары өте кішкене болғандықтан, есеп-
қисап жасағанда массалардың абсалют мәндерін емес, салыстырмалы мәндерін пайдаланған
ыңғайлы. Халықаралық келсім бойынша ( сендерге VII кластың химия курсынан белгілі )барлық
атомдар мен малекулалардың массаларын ( атомдық массалардың көміртектік шкаласы деп аталатын
)
көміртегі атомы массасының 12
1
- імен салыстырды.
Заттың салыстырмалы малекулалақ ( не атомдың ) массасы
M r (2) дегеніміз
берілген зат малекуласының ( не атомның )
m o массасының көміртегі атомы массасының
12
1
-іне
қатынасы болып табылады.
o c o r m m M 12
1
(2)
Барлық химиялық элементтердің салыстырмалы атомдық массалары өте дәл өлшенген. Заттың
малекулалары құрамына кіретін элементтердің салыстырмалы атомдық массаларын қосып, сол
заттың салыстырмалы малекулалық массасын есептеуге болады. Мысалы, айталық, көмірқышқыл
газы
2
CO -нің салыстырмалы малекулалық массасы шамамен 44-ке тең, өйткені көміртегінің
салыстырмалы атомдық массасы -12-ге, ал оттегінікі шамамен 16-ға тең, сонда
44
16
2
12
.
Зат мөлшері және Авагадро тұрақтысы. Заттың мөлшерін денедегі малекулалар немесе атомдар
санымен өлшеген әлдеқайда табиғи болған болар еді. Алайда кез келген макроскопиялық денедегі
малекулалар саны орасан көп, сондықтан есептеулерде малекулалардың абсалюттік емес,
салыстырмалы санын пайдаланады.
Халықаралық бірліктер жүйесінде заттың мөлшері мольмен өрнектеледі.
