2.1 Егіс алқаптарын жүйектерге бөлу
Жүйек - көкөніс дақылдарын өсіру үшін арнайы қолдан жасалған топырақ жоталары. Жүйектің биіктігі 15 – 70 см, ені 90 – 105 см, ұзындығы әр түрлі болады. Оны арнаулы құралдармен немесе күрекпен жасайды. Жүйек жасағанда аралықтарында ені 35 – 50 см ор түзіледі. Ордан ығыстырылған топырақтан Жүйекте құнарлы, тез жылынатын қопсыңқы қабат пайда болады. Жүйек көбіне жер асты суы топырақтың беткі қабатына жақын, өте ылғалды, сунашар сіңетін топырақтарда қолданылады. Жүйек топырақтың шектен тыс ылғалдылығының зиянды әсерін кемітіп, ауа, жылу алмасуын жақсартады.
Егістік тәжірибе программасын және тәжірибе схемасын дайындаған соң оның әдісінің негізгі элементтерін: мөлдектің көлемі мен пішінін, тәжірибе нәтижесінің дәлдігін арттыру үшін керекті қайталаулары, учаскеге мөлдектер мен қайталауларды орналастыру әдістерін анықтайды. Ол үшін егістік журнал күнделігіне схеманың тәжірибелік жоспары құрастырылады, мөлдектің ені мен ұзындығын, қорғау алқаптарын, көршілес шөлдер және т.б. құрылыстардың қашықтығы учаскедегі варианттар мен қайталаулар орналастыру белгілері көрсетіледі.
Егістік алқапқа орналастыруда тексерілетін дақылдың агротехникалық ерекшелігін есепке алады.
3 Бескөл «АБД – Орманы» ЖШС-де өтілген тәжірибе
«АБД - Орманы» ЖШС Солтүстік Қазақстан облысының Қызылжар ауданы, Бескөл ауылында орналасқан және 14,3 мың га орманы бар мекеме болып табылады. Ағаштарды өңдей отырып, ол бірден бірнеше өнім түрлерін шығарумен айналысады: кесуге арналған бөрене, дөңбектер, құрылыстық ағаш. Сондай-ақ, ЖШС-де құрылатын халық тұтынатын тауарлар қатарында-кесілген ағаш, брус, штакетник, қалемшелер, балталар, арқандар отыны бар.
2017 жылы «АБД - Орманы» ЖШС идеясы ғылыми және ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға арналған конкурс нәтижелері бойынша үздік болды. Жобаларды қарауды ұйымдастырушы «Ғылым қоры» акционерлік қоғамы болды. Идеяның мәні қарапайым: жапырақты орман шатырының астына қарағай инелерін отырғызу арқылы орман шаруашылығының тиімділігін арттыру: балқарағай мен қарағай. Ашық жерлерде бұл ағаштар өте жақсы тамыр алмайды, ал орман шаруашылығы аумағында өмір сүру деңгейі жүз пайызға жуық. Яғни, жақын арада ағаш кесуге баратын жерде жаңасы пайда болады. Технология өте экологиялық таза, бірақ қымбат — жас көшеттер кесілген ағаштардың астына түсіп кетпеуі үшін мамандандырылған техника қажет. Бұл жерде жеңіс үшін алынған ақша пайдалы болды.
«Орман ресурстары және орман шаруашылығы» білім беру бағдарламасы бойынша Агротехнологиялық факультетінің студенттері «АБД-Орманы» ЖШС-де өндірістік тәжірибеден өтті. Студенттер тәжірибе барысында балқарағай, қарағай, шырша, сильфия перфоратын отырғызумен айналысты. Отырғызудан кейін екпелер кеуіп кетуден және мүк пайда болуынан күріш қабығымен мөлшерлеу (жабындау) жұмыстары жүргізілді. Күріш қабығын сулау арқылы бактофитпен алдын ала өңдеген. Сонымен қатар жүйектер құрып, қайың ағаштары отырғызылып, доғалар қойды.
Балқарағайдың тұқыммен таралуы.
Көптеген бағбандар жиналған тұқымдардан балқарағайды қалай өсіру керек деп ойлайды. Көбеюдің бүкіл процесі, әрине, уақытты қажет етеді, бірақ нәтиже таңғажайып қылқан жапырақты сұлулықтың жас өскіндерін қуантады. Сонымен, бүршіктерден балқарағай өсіру үшін жұмыс үшін қажетті материалды – бүршіктің өзін жинау керек.
Тұқым отырғызу үшін жинау және дайындау.
Тұқымнан балқарағайды қалай өсіру керектігі туралы ойланғанда, бастапқыда балқарағайдың тұқымдармен басынан аяғына дейін көбеюінің бүкіл процесін зерттеу керек. Мәңгі жасыл сұлулық ағашын өз бетінше отырғызу үшін оның бүршіктерінен тұқым алу керек. Іріктеуден тек қабыршақтары бір-біріне мықтап басылған бүршіктер өтеді. Бүршіктер оларды толығымен ашу үшін жылы жерге орналастырылады. Тұқымдар таразылардан алынғаннан кейін стратификация кезегі келеді. Кепілдендірілген өну және тез өну оны өткізгеннен кейін ғана мүмкін болады.
Питомниктердегі тәжірибе болашақ мамандарға үлкен тәжірибе береді.
Достарыңызбен бөлісу: |