Мазмұны нормативтік сілтемелер
жүктеу/скачать 5,46 Mb. Pdf көрінісі
|
disser (2)
| жаңашылдықтардың
қалыптасуымен анықталады. Бұл процесс психикадағы бұрын пайда болған байланыстардың үзілуі (объектіні өшіру) және оларды сапалы жаңа байланыстарға түрлендіру (объектіні қосу), яғни диссоциация және ассоциация ретінде жүзеге асырылады. Шығармашылық процесті қамтамасыз ететін негізгі психологиялық механизм ретінде синтез арқылы талдау қабылданады. Бұл туралы С.Л.Рубинштейн былай деп жазды [95,с. 98-99]: «Қысқаша және жалпы айтқанда, бұл талдаудың негізгі нысаны, ойлау процесінің негізі мыналардан тұрады: ойлау процесінде объект барлық жаңа байланыстарға қосылады және осыған байланысты жаңа ұғымдарда тіркелетін барлық жаңа қасиеттерге ие болады; объектідегі барлық жаңа мазмұндар таусылады; ол әр жолы өзінің басқа жағына бұрылады, онда барлық жаңа қасиеттер анықталады». Басқаша айтқанда, шығармашылық ойлауды дамыту міндетін шешу ассоциативтік қордың жинақталуымен, оның жүйелігімен, шығармашылық ізденістердің мақсаттылығымен, түсініктердің тиісті жүйесіндегі құбылыстарды салыстырумен және жаңа синтез жасау жолымен осы жүйеге шығумен, жалпыланған сипатқа ие ақыл-ой қызметінің тәсілдерін меңгерумен, зияткерлік қасиеттердің дамуымен байланысты. Оқыту заттар мен құбылыстарды сезімтал қабылдаудан басталатыны белгілі, содан кейін ұғыну кезеңі жүреді, соның нәтижесінде есте сақтау жүзеге асырылады. Практика танымның бастапқы пункті, кері байланыс пен нығайтудың тұрақты көзі, ал қорытынды кезең – бағдарламалық материалды меңгеру сапасының қатаң «емтихан алушы» кезеңі болады. Зерттеушілер атап өткендей [136-138], білім алушылардың танымдық іс- әрекетін басқару екі негізгі арна бойынша жүзеге асырылады. Олардың біріншісі – оқу іс-әрекетіне белсенді, саналы қарым-қатынасты , тұрақты танымдық қажеттілікті қалыптастыру. Оқу материалы жүйесі мен аналитикалық- синтетикалық операциялар жүйесінің күрделенуі білім алушылардың танымдық іс-әрекетін басқарудың екінші маңызды бағытын білдіреді. Ол: а) алдыңғы өмірлік тәжірибеге сүйенуді; б) білім алушылардың әлеуетті мүмкіндіктерін ескере отырып, оқу материалын біртіндеп күрделендіруді және білімді жүйелендіруді жүзеге асыруды; в) талдаудың, синтездің, абстрагирлеудің және қорытудың әртүрлі тәсілдерін саналы меңгеруді және қолдануды; г) 82 құбылыстардың елеулі белгілерін анықтау және елеусіз абстрагирлеу мақсатында тапсырма жағдайларымен тұрақты түрде түрленуді; д) іс-әрекеттің стандартты тәсілін талап ететін тапсырмалардан, білім берудің көптеген белгілерін ескеруді талап ететін тапсырмаларға біртіндеп өтуді; е) білім алушылардың алдына оқу-танымдық міндеттер қою, пайда болатын диалектикалық қайшылықтарды шешуді талап ететін проблемалық жағдай жасауды болжайды. Қарама-қайшы проблемалық жағдайларды шешу арқылы шығармашылық ойлауды дамытудың психологиялық механизмін анықтау және негіздеу отандық педагогикада өзіндік ғылыми бағыт – жүктеу/скачать 5,46 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|