Мазмұны нормативтік сілтемелер
жүктеу/скачать 5,46 Mb. Pdf көрінісі
|
disser (2)
| проблемалық оқытуды
құру және дамытуды қамтамасыз етті. Қазіргі уақытта орындалған эксперименттік жұмыстардың нәтижелері проблемалық оқыту әдістемесі тұлғаның интеллектісін дамыту тұрғысынан өте жоғары тиімділікпен ерекшеленетінін көрсетті [139-143]. Проблемалық оқытудың мәнін зерделеу білім алушылардың білімді, дағдыларды, іскерлікті табысты меңгеруіне және шығармашылық ойлауды қалыптастыруға ықпал ететін сәттерді бөліп көрсетуге мүмкіндік береді. Әсіресе, адамның танымдық қиындықтармен, проблемамен қақтығысы кезінде объективті түрде пайда болатын тұлғаның белсенділігін (зияткерлік, ерік және эмоциялық) дамытудағы проблемалық оқытудың рөлі маңызды. Студенттерді проблемалық оқыту тәжірибесі көрсеткендей, проблемалық мәселелерді шешу кезінде оларда білімді саналы меңгеруді қамтамасыз ететін және таным процесінде тұрақты қызығушылықты дамытатын қанағаттану, эмоционалдық нығайту сезімі пайда болады. Сонымен қатар, проблемалық оқыту психиканың интеллектуалды, эмоционалдық және ерік саласындағы жаттығудың әсерін арттырады. Демек, проблемалық мәселелер мен жағдайларды қою және шешу арқылы проблемалық оқыту шығармашылық сипаттағы зияткерлік процесті модельдейді деп тұжырымдауға болады. Алайда, ойлаудың мотивациялық-энергетикалық деңгейінің механизміне назар аудара отырып, проблемалы оқыту семантикалық-ақпараттық және реттеу деңгейлерін шетке ығыстырады, бұл шығармашылық ойлауды дамыту тұжырымдамасын едәуір жеңілдетеді. Нәтижелі танымдық қызметті белсендіретін проблемалық міндеттер мақсатқа жету жолындағы тиімді басқару, оны ұтымды ұйымдастыру мәселесін әзірге шешпейді. Осылайша, проблемалық оқыту шығармашылық ойлауды ынталандырудың қажетті құралы және студенттердің дайындық сипатын жалпы анықтайтын ұстанымдардың бірі ретінде бағалануы мүмкін . Бірақ бұл ретте ол ынталандыруға да, шығармашылық сипаттағы танымдық процесті басқаруға да бағытталған оқытудың басқа түрлерімен қатар оқытудың жалпы теориясының элементі ғана бола алады [144]. Біздің бақылауымыз, проблемалық оқыту білім алушыларды алдын ала дайындау жағдайына әсер ететінін нақтылайды. Бұл проблемалық принципті толық көлемде білім, дағды, машықты меңгерудің тұтас жолының белгілі бір бөлігінде ғана іске асыруға болатынын білдіреді. 83 Педагогикада оқушылардың шығармашылық ойлауын дамыту мәселесін шешу ақыл-ой әрекеттерін кезең-кезеңмен қалыптастыру теориясы негізінде де жүзеге асырылды. Осы теорияның ұсыныстарына сәйкес әзірленген әдістемелер бойынша оқыту оның барынша жоғары нәтижелілігін көрсетті. Осыған байланысты шығармашылық ойлаудың дамуына әсер ететін факторларға адамның болжамды ойлау қызметінің заңдылықтарын жатқызуға болады. Мұндай бағдарлы негізді құру іскерлігін қалыптастыру, күмәнсіз, дербес шығармашылық ойлаудың маңызды элементі болып табылады. Ойлаудың қатаңдығы, қисындылығы – шығармашылықтың маңызды алғышарттары. Алайда, ақыл-ой әрекеттерін кезең-кезеңмен қалыптастыру теориясы шығармашылық ойлаудың нақты даму кезеңінің алдын ала алатын осындай оқытудың теориялық негізі болып табылатындығын байқамауға болмайды. Қызметтің бағдарлы негізіне (ҚБН) жататын сызбасы және дайын түрде оқытылатыны шығармашылық деп саналмайды, өйткені іздеу процесі, іс- әрекеттердегі қателесуі және т.б. жоққа шығарылады. Сонымен қатар, белгілі бір жағдайларда осы теорияға сәйкес әдістеме шығармашылық ойлаудың дамуын айтарлықтай тежей алады. Шығармашылық үшін нақты кәсіби сипаттағы білім, дағды, білік үшін, шығармашылық ізденістің қандай да бір стратегиясын таңдау мен бағдарлаудың қалыптасқан тәсілдері түріндегі негіз қажет. Онсыз күрделі шығармашылық міндеттерді шешу өнімділігіне сенім арту қиынға соғады Сонымен қатар, оқытудың алдын ала кезеңінде бұл әдістеме үлкен рөл атқаратынын атап өткен жөн, бұны оқу материалының репродуктивті және өнімді игерілуі қажет жалпы логикасын құру кезінде ескеру қажет. Жоғары мектептің педагогикасында әдістемелік әзірлемелерде оқытудың заманауи концепцияларын бір жазықтыққа келтіруге бірнеше рет әрекет жасалды. Көптеген зерттеушілер бұл идеяны іс жүзінде жүзеге асыруға тырысты (В.П.Давыдов, Г.А. Давыдов, Ю.Ф. Худолеев және т.б.). Осы және басқа да зерттеулердің нәтижесінде білім алушылардың шығармашылық ойлауын дамытудың ұтымды тәсілдерін кешенді түрде жүктеу/скачать 5,46 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|