Мектеп жасына дейінгілерді жазуға дайындау Түсіндірме жазба

-балалардың жаңа жағдайға бейімделуі (мектеп, мұғалімдер, балалар ұжымы);

- баланың әрі қарай дамуына базалық қызмет ететін, белгілі кешенді дағды мен мүмкіндіктерін қалыптастыру (есте сақтау, назар қою, сөйлеу, ойлау, ұсақ моторика).

Өзімнің жұмысымда даярлық тобындағы балаларды мектепке дейінгі жазуды меңгеру үшін маңызды қол қозғалысының ұсақ моторикасын дамыту сұрағын жан-жақты қарағым келеді. Оларда көптеген суреттер, қызықты тапсырмалар, жеке элементтердің жазылуын меңгеру жаттығулары бар. Бірақ менің пікірімше, бір маңызды кемшілік бар: әріп элементтері жолдарын бірқалыппен қайталап жазу. Ал, 5,6 жастағылар үшін оқытудың табыстылығы – бұл еліктіргіштік, қозғалыс, қызықтыру! Міне, сондықтан да, мен балаларды жазуға дайындау үшін өз бағытымды әзірлеуге кірістім.

• 
  сөздік жұмыс;
  
• 
  құрау;
  
• 
  штрихтау.
  

Осы тақырыптар бойынша кішігірім әңгіме өткізіледі, онда әңгіме заты бойынша балалардың білімі нақтыланады, олардың сөздік қорлары кеңейтіледі, жағымды және эстетикалық нормалары қалыптастырылады.

Бұл кезеңде көрнекті құралдарды және әдеби сөздерді қолдану үлкен рөл атқарады. Бұл балаларға айтылғандарды айшықты көз алдарына әкеліп, олардың сипаттық ерекшеліктерін естеріне сақтауға, алған білімдерін пайдаланып, жаңа сөздерді өмірде қолдануларына мүмкіндік береді. Тақырып бойынша әңгіме өткізгенде ойындарды жиі пайдаланамын, балардың қиялдауға бағытталады. Олар өздерін жолаушылар, саяхатшылар болып сезінеді, өз қиялдарындағы әртүрлі суреттерді салып, олар туралы айтады.
Құрау
Келесі кезең – бұл суреттерді құру. Бұл жерде әр бала үшін табысты жағдай жасау өте маңызды! Сондықтан жұмыста әртүрлі трафереттер, әртүрлі трафереттік сызғыштар пайдаланамын. Бұл тек әдемі сурет құруға ғана емес, сонымен қатар, ұсақ моториканы дамытуға әсер ететін, сызғыштарды, трафереттерді пайдалануға үйретеді. Дегенмен, балалар өздерінің мүмкіндіктері және қиялдарымен шектеліп қалмайды. Олар үлгідегідей суретті құрайды, тіпті өздерінің суреттерін ойлап таба алады. Ең бастысы трафереттік сызғыштарды және трафареттерді пайдаланады.
Штрихтау
Жұмыстың қорытынды кезеңі – штрихтау. Штрихтау үшін гельді қаламдар пайдаланылады (түрлі –түсті кәдімгі қаламдар да жарайды). Осылайша, жұмыстар айшықты, әдемі, көңілді болып шығады.

Суретті әріп элементтерімен штрихтаймыз. Бірінші штрих –тік сызық, одан әрі қарай элементтер күрделендіріледі. Жыл ішінде балалар барлық әріптердің элементтерін жазуға үйренеді. Орындау барысында балалар сурет шекарасынан шықпауын, элементтердің дұрыс жазылуын қадағалау керек. Осының нәтижесінде балалар әріп элементтерін бір қайталау емес, бірнеше рет жазады, сонымен қатар оның қызығушылығы азаймайды, ол өзі қалаған суретін салады. Жұмыс соңында «балалар жұмысының галлареясы» көрмесін ұйымдастырамыз, онда әрқайсысы өзінің шығармашылығын көрсетіп, басқалардың жұмыстарын көріп, бағалай алады.

Сабақ жұмасына бір рет, 30 минут өткізіледі. Сабақ өткізу үшін қажет:

• 
  балалар санына арналған сурет альбомдары (А5 форматтағы)
  
• 
  балалар санына гельді қаламдар
  
• 
  балалар санына траферетті сызғыштар
  
• 
  балалар санына трафереттер жинағы
  
• 
  әр тақырып бойынша штрихтауға берілетін суреттердің үлгілері (А3 форматта)
  

бойды дұрыс ұстауға үйренеміз. Трафереттер және трафереттік

сызғыштармен танысу.

Мақсаты: «Іскер қарындаштың мектебі» (штриховка) туралы түсінік беру.

элементінің жазылуын бекіту; балалардың қиялы мен сөйлеуін

дамыту, олардың сөздік қорын байыту; штрихтап жазуға

қызығушылықтарын дамыту.

қаламдар, альбомдар, көрнекі суреттер.

І. Ұйымдастыру кезеңі (амандасу, балалардың сабаққа дайындығын тексеру)

ІІ. Білімді өзектендіру

Саусақ жаттығуынан басталады:

Жалғыз саусақ тіпті де,

Ұсай алмайды жіпті де,

Екі саусақ бірікті,

Ине жіпке ілікті.

Үш саусағым орамды,

Жүгіртеді қаламды...

Өнерлі екен он саусақ!

Қала салсақ, жол салсақ.

ІІІ. Жаңа тақырып

Біздің бұл сиқырлы «Іскер қарындаштың мектебі» атты вариативтік сабағымызда нені үйренеміз? Не қылған бұл сиқырлы әлем екенін танимыз. Мұнда біз:

• 
  сызғыш – трафарет;
  
• 
  әртүрлі түсті қаламдар;
  
• 
  түрлі-түсті қарындаштарды қолданамыз.
  

- Кәнекей көрейік, бұл фигураларды штриховка қалай қолданған?

- Балалар, сопақшада штриховка қалай салынғанына көңіл аударайық. Біз мұндай элементтерді жазу сабағында көргенбіз. Мындай шешімге келуге болады, әртүрлі тәсіл арқылы штрихтауға болады.

Штрихтаудың ережелерін есте сақтайық:

• 
  штрихтағанда контурдан шығуға болмайды;
  
• 
  штрихтағанда аралары бірдей болу керек;
  
• 
  бір бағытта сызықтарды жүргізу;
  
• 
  қолды үзбей сызықты штрихтау .
  

Біз жаздық, біз жаздық.

Қолымыз қатты шаршады.

Енді дем аламыз.

Біраздан соң қайта жазмыз.
Балаларға сызғыш трафаретті қолдана отырып, өздеріне ұнаған суретті салу. (үй, ұшақ, кеме және т.б.) Салынған суретті бояу қажет.

Дұрыс бояудың ережесі:

• 
  бір бағытта бояу;
  
• 
  суреттің сыртына шықпау;
  
• 
  Барлық жерді тұтастай бояу.
  

Қортындылай келе, жақсы жұмыстарды мадақтау, өздеріне баға беру.

және штрихтау элементінің жазылуын бекіту; балалардың қиялы

мен сөйлеуін дамыту, олардың сөздік қорын байыту; штрихтап

жазуға қызығушылықтарын дамыту.

қаламдар, альбомдар, көрнекі суреттер.

І. Ұйымдастыру кезеңі (амандасу, балалардың сабаққа дайындығын тексеру)

ІІ. Білімді өзектендіру

ІІІ. Жаңа тақырып

Мұнда біз:

• 
  сызғыш – трафарет;
  
• 
  әртүрлі түсті қаламдар;
  
• 
  түрлі-түсті қарындаштарды қолданамыз.
  

- Кәнекей көрейік, бұл фигураларды штриховка қалай қолданған?

- Балалар, сопақшада штриховка қалай салынғанына көңіл аударайық. Біз мұндай элементтерді жазу сабағында көргенбіз. Мындай шешімге келуге болады, әртүрлі тәсіл арқылы штрихтауға болады.

Штрихтаудың ережелерін есте сақтайық:

• 
  штрихтағанда контурдан шығуға болмайды;
  
• 
  штрихтағанда аралары бірдей болу керек;
  
• 
  бір бағытта сызықтарды жүргізу;
  
• 
  қолды үзбей сызықты штрихтау .
  

Ақ тауық-ау, ақ тауық,

Ақ тауық неден қақсауық.

Ертеңнен қыт-қыттайды,

Ауламыздан шықпайды.

Шеп-шеп десем келмейді,

Берген жемді жемейді.

Ауруы қандай қауіпті,

Деп аяймын тауықты.

Деп жүрсем тауығым,

Ақ жұмыртқа тауыпты.

Балаларға сызғыш трафаретті қолдана отырып, өздеріне ұнаған суретті салу. (үй, ұшақ, кеме және т.б.) Салынған суретті бояу қажет.

• 
  бір бағытта бояу;
  
• 
  суреттің сыртына шықпау;
  
• 
  Барлық жерді тұтастай бояу.
  

Қортындылай келе, жақсы жұмыстарды мадақтау, өздеріне баға беру.

бекіту, түстерінің сәйкестігін табу, балалардың қиялы

мен сөйлеуін дамыту, олардың сөздік қорын байыту; штрихтап

жазу түріне қызығушылықтарын арттыру.

қаламдар, альбомдар, көрнекі суреттер.

І. Ұйымдастыру кезеңі (амандасу, балалардың сабаққа дайындығын тексеру)

ІІ. Білімді өзектендіру

ІІІ. Жаңа тақырып

Жұмбақ:

Самғап ұшқан биікке,

Қақпайды бір қанатын,

Жүрсе де тым биікке (ұшақ)

Бүгінгі сабағымызда сіздерге мындай жұмысты ұсынғым келіп отыр. Ойын: «Өз түсін тап»

Мындай бағытпен бұл жұмысты орындауға болады. Ортадағы гүлді сары түспен бояуы ұсыну, ал оң жақтағы гүлді қызыл түспен, ал сол жақтағыны көк түспен бояу. Ұшақтың қанаттарын штрихтаумен жалғастыру (нүктелеп қосқаннан кейін) , бірақ жұмыс тәртібінің бағытын басқаша түрге өзгерту. Мысалы: ұшақтың жоғарғы бұрышы –сары, ортаңғысы-қызыл, төменгісі- көк.

-Балалар, енді ұшақты аэропортқа қондыруға көмектесейік.

Тіл ұстарту жаттығу.

ұлт – ұлт – ұлт – жүзеді аспанда бұлт

ют – ют – ют – мен көрдім парашют

ат – ат – ат – ұшақта қанат
Саусақ жаттығуы

Тыңдаңдар, қыздар!

Тыңдаңдар, ұлдар!

Өз қолдарыңды дайындап,

Саусақтарды майыстырып.

Сегіз саусақ ән айтты,

Қатты олар күшенді,

Екі саусақ қосылып,

Бәрін олар жеңіп шықты..
ІV. Сабақ қорытындысы

Қортындылай келе, жақсы жұмыстарды мадақтау, өздеріне баға беру.

элементінің жазылуын бекіту, түстерінің сәйкестігін табу,

балалардың қиялы мен сөйлеуін дамыту, олардың сөздік қорын

байыту; штрихтап жазу түріне қызығушылықтарын арттыру.

қаламдар, альбомдар, көрнекі суреттер.

І. Ұйымдастыру кезеңі (амандасу, балалардың сабаққа дайындығын тексеру)

ІІ. Білімді өзектендіру

ІІІ. Жаңа тақырып

- Суретке назар аударайық. Бұл суреттер не араласып кеткен?

Құс сияқта, құс емес,

Самғап ұшқан биікке,

Қақпайды бір қанатын,

Жүрсе де тым биікке (кеме)

Балалар тапсырманы штрихтап орындаған кезде, «Көгілдір су» әні орындалады.

- Нелерді суда кездестіруге болады? Балықтар қайда жүзеді? Басқа жануарлардан балықтың қандай айырмашылығы бар?

Тіл ұстарту жаттығу.

ок – ок – ок – теңізде жүзді катерок

кен– кен – кен – тербелді желкен

ке – ке – ке – жел соғады бетке

- Суда балықтар қалай жүзеді? Ортадан толқын сызықшалар жүргізу.

Кеме суда жүзгенде,

Кемеріне су келеді.

Балалар, сендермен «Кішкене кеме» әнін тыңдап, «Портта» мультфильмін көрейік .

Қортындылай келе, жақсы жұмыстарды мадақтау, өздеріне баға беру.

қаламдар, альбомдар, көрнекі суреттер.

І. Ұйымдастыру кезеңі (амандасу, балалардың сабаққа дайындығын тексеру)

ІІ. Білімді өзектендіру

ІІІ. Жаңа тақырып

Күз мезгілі, апта, ай аттары туралы шағын әңгіме жүргізу (мезгілге байланысты).

Құрылысшылар үй салып жатқан суретке қарап әңгіме құрау.

— Құрылысшылар не істеп жатыр?

— Үй салып жатыр.

— Қай жыл мезгілінде олар үй салып жатыр...

— Күз.

— Міне олар көп қабатты үйді салып болыпты. Неше қабатты үй, қане, санайықшы.

Қолда темір қалағым,

Саздан сарай саламын.

Алматыдан аумайтын

Әсем қала саламын.