Консолидация нормативтік-құқықтық актілерді жүйелеудің бір түрі ретінде

Жүйелеудiң келесі түрi – консолидация (топтастыру), яғни қалыпты актiлердiң көптiгiн бiр iрiлендiрiлген актiге бiрiктiру. Жаңа iрiленген акт оған енген қалыпты актiлердi ауыстырады, өйткенi, құқық шығарушы орган оны жаңадан қабылдап отыр және өзiнiң ресми деректерi: атауы, қабылданған күнi, нөмiрi әрi лауазымды адамның қолы бар. Былайша айтқанда, топтастыру мемлекеттiк органдардың құқық шығару қызметiнiң бiр түрiн бiлдiредi.

Соған қарамастан, бұл құқық шығарудың өзгеше тәсiлi. Оның басты ерекшелiгi – топтастыру кезiнде қоғамдық қатынастарды құқықтық реттеудiң мазмұны өзгермейдi. Бұрын қабылданған актiлердiң қалыпты нұсқаулары жаңа актiге өзгерiссiз бiрiктiрiледi. Олар ең әрi кеткенде редакциялық жөндеуге түседi: қарама-қайшылықтары, қайталанулар, өздiк-создықтығы жойылады, мазмұны ұқсас қалыпты нұсқаулар және т.б. бiр тармаққа жинақталады.

Топтастыру шаруашылықты басқару, салық салу, әкiмшiлiк жауапкершiлiк мәселелерi бойынша қалыпты актiлердi тәртiпке келтiру мақсатында, бiр сөзбен айтқанда, ондаған, жүздеген шашыраңқы қалыпты нұсқауларды олардың мазмұнын өзгертпей бiрiктiруге болатын жердiң бәрiнде құқық шығару қызметiнде пайдаланады.

Консолидацияның ерекшелiгi, ол өзiне кодификацияның және инкорпорацияның кейбiр жақтарын сіңiрген. Консолидация актiлерi қалыпты құқықтық актiлердiң жиынтығы – бұл оны кодификациямен формалды түрде жақындастырады, ал сол факт, шын мәнiсiнде қоғамдық қатынастарды реттеуге ештеңе қоспайды, сондықтан оны инкорпорациямен жақындатады. Қалыпты құқықтық актiлердiң жүйелеу нысаны мен консолидация, көбiнесе жүйелеу инкорпорациясына жақын. Ол кодификацияның мүмкiншiлiгi жоқ жерде пайдаланылады. Мұндай жағдайда, консолидация бiржақты қалыпты материалдарды бiрiктiруге, актiлердiң санын қысқартуға және құқықтық реттеу нысандарын жақсартуға тиiмдi құрал ретiнде көрiнедi.