97 Құқықтағы қарама - қайшылықтың түсінігі мен себептері
Құқықтық қарама - қайшылықтар – бұл бірдей және ұқсас қоғамдық қатынастарды реттейтін жекелеген нормативтік құқықтық актілер арасындағы келіспеушіліктер немесе қарама – қайшылықтар, сондай-ақ құқық қолдану үрдісінде және құзіретті органдар мен лауазымды тұлғалардың өз өкілеттіктерін жүзеге асыру барысында пайда болған қарама – қайшылықтарды айтамыз.
Қарама – қайшылықты жою үшін құқықты талқылаушы және құқықты қолданушы тұлғаның жоғары кәсібилігін, істің мәнін дәл талдауды ең орынды шешімді таңдауды қажет етеді.
Әрине, қарама – қайшылықты жаңа нормаларды, яғни коллизиялық нормаларды қабылдау мен жоюға болады. Кей авторлардың айтуынша, бұл «төреші» нормалар, олар қарама – қайшылық құқығын қалыптастырады. Оларды жеке құқық саласы ретінде бөліп, шығаруға болады. Өйткені, қарама – қайшылық құқығын қалыптастыру үшін, жағдайлар бар, яғни өзінің пәні (қоғамдық қатынастардың ерекше саласы) және құқықтық реттеу әдісі. Бұл екі негіз кез – келген құқық саласын бөліп, шығаруға негіз болады.
Заңи қарама – қайшылық құқық жүйесінің қызметін кедергі жасайды, адамның құқықтарын шектейді, заңдылық құқықтық тәртіпке, қоғамның құқықтық мәдениетіне құқықтық санасына әсер етеді. Егер бірдей жағдайды екі, үш және одан да көп бір – біріне қайшы келетін актілер реттесе, орындаушы біреуінде орындамауға мүмкіндік алады. Бұларды шешу заң ғылымы мен практикасының міндетті.
Құқық нормалардың қарама – қайшылығынан бәсекелес нормаларда айыра білу керек, бәсекелес нормалар бір – біріне қарама – қайшы емес, екі, үш нормалар бірдей қоғамдық қатынастарды реттейді. Әдетте, бұндай нормалардың заңи күші, деңгейі әр түрлі болады. Осы жағдайда нормалар бір – біріне бәсекелес болады.
Заңнаманың қарама – қайшылығы елде КСРО, Қаз ССР, ҚР заңдарының бірдей қолданылуымен байланысты. Одақтың заңдар толығымен жойылған жоқ, ал жаңа заңдар толық көлемде қабылданған жоқұқық
Құқықтық қарама – қайшылықтардың себептері объективті және субъективті мағынада болады.
Достарыңызбен бөлісу: |