МәШҺҮР – ЖҮсіптің лингвистикалық КӨЗҚарастары оқу құралы Павлодар Кереку
жүктеу/скачать 14,12 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Оќы! Сондай жаратќан Раббыњныњ атымен оќы! Ол Адам баласын ±йыѓан ќаннан жаратќан! Оќы! Ол Раббыњ аса ардаќты.»
- «Ќ±дай Таѓаланыњ барлыѓына дєлеліњ бар ма»
- Алла
| АҚШАМ НАМАЗЫ مغرب қ. «Намаз».
АЛЛАЋ الله – б‰кіл єлемді жаратушы, ризыќтандырушы, µз ќалауымен к‰ллі жаратылысты игеруші тєњір. М±сылман елініњ сиынатын жєне барлыќ ќ±лшылыѓын тек соѓан ѓана арнайтын ќ±дай. ¦ѓымы: «ќ±лшылыќ ќылуѓа лайыќ зат». Т‰рікше: «Тєњір», парсыша: «Хюда», ќазаќша: «Ќ±дай» немесе «Алла», немісше: «Готт», аѓылшынша: «Год», арабша: «Раб», «Илєћ» жєне «Аллаћ». Араб елдері жаћилет яѓни ќарањѓылыќ дєуірінде Аллаћты «Аллаћ» деп атап, п±ттарды «Илєћ» деп, Аллаћќа даттарымызды жалѓастырады деген сеніммен соларѓа сиынып, Аллаћќа ортаќ ќосатын еді. Ал, М±хаммедке (с.а.с.) Ислам дінін тарату маќсатымен ќасиетті Ќ±ранныњ 96 - Ѓалаќ-с‰ресініњ 1-3 – аяттары ењ алѓаш т‰скен аяттар болатын: » [Иќраа′ бисми раббикал-лєзии халєќа. Халєќал-инсаана мин ″алєќ. Иќраа′ ує раббукєл – єкраам. .... ] Маѓынасы: «Оќы! Сондай жаратќан Раббыњныњ атымен оќы! Ол Адам баласын ±йыѓан ќаннан жаратќан! Оќы! Ол Раббыњ аса ардаќты.» (Ќ±ран-Кєрім, Х.Алтай ауд., 1991ж. бет – 597) келгенде б‰кіл єлемніњ хаќ жаратушысы, жер мен кµкті бар еткен жєне ќаласа оларды жоќ ете алатын асќан к‰штіњ иесі жалѓыз ѓана Аллаћќа ќ±лшылыќ етілсін деп келген. Аллаћтыњ µзіне тєн сипаттары бар. Мєшћ‰р – Ж‰сіп Кµпей±лы б±л туралы µзініњ ќолжазбалар ішінде «Ќ±дай Таѓаланыњ барлыѓына дєлеліњ бар ма?» атты жазбасында: «Бар екеу, бірі - наќыл, бірі - ѓаќыл. Наќыл болѓан дєлелім: [Ќул ћуа Аллаћу ахад. Аллаћус – самєд. Лєм иєлид ує лєм иулєд. Ує лєм иєкул – лєћу куфуєн ахад.] «Айт: Аллаћ біреу-аќ! Аллаћ м±њсыз. Ол тумады да туылмады да. Єрі оѓан ешкім тењ емес.» Ѓаќыл болѓан дєлелім: Бір Аллаћтан басќа Аллаћ жоќ. Егер екі Аллаћ болса дєлел жер мен кµк б±зылар еді, бір ќалыпты болмас еді» - деген. Мєшћ‰р – Ж‰сіп Кµпей±лы Аллаћ Таѓаланыњ сипаттарын 2-ге бµліп зерттеген «Ќ±дай Тєбєрєк ує Таѓаланыњ Субути сифатлары» дегенде «Ќ±дай Тєбєрєк ує Таѓаланыњ Субути сифатлары сегіз-д‰р. Єууєл – Хайат. Екінші – ѓылым. ‡шінші – ќ±дірет. Тµртінші – самиѓ. Бесінші ираде. Алтыншы – басар. Жетінші – кєлєм. Сегізінші – тєкуин. حيات хайат – Ќ±дай Тєбєрєк ує Таѓаланыњ тірі болуы. [адамзатќа, б‰кіл єлемге µмір беру ќ±діреті.] علم ѓылым - Ќ±дай Тєбєрєк ує Таѓаланыњ білуші болуы. قدرةќ±дірет Аллаћ Таѓаланыњ єр іске к‰ші жетуші болуы. سمعсамиѓ Аллаћ Таѓаланыњ естуші болуы. Лєкин естуі біздікі сияќты ќ±лаќпен емес, біз біле алмайтын ќ±дірет. إراد ираде Аллаћ Таѓаланыњ тілеуі, ќалауы болуы. بصرбасар. Аллаћ Таѓаланыњ кµруі. كلم кєлєм Аллаћ Таѓаланыњ сµзід‰р. Лєкин сµйлеуі біздікі сияќты тіл арќылы емес, біз оны біле алмаймыз تكوينтєкуин Ќ±дай Тєбєрєк ує Таѓаланыњ жоќтан бар ќылушы. «Аллаћ Таѓаланыњ зати сипаттары алтыд‰р» атты ќолжазбасында «Єууєл – ужуд, екінші – ќидам, ‰шінші – баќи, тµртінші – уахданият , бесінші – мухалафати-лилхауадис, алтыншы – ќиям бинафси. وخودУжуд – Аллаћ Таѓаланыњ бар болуы.» قدامќидам – барлыѓыныњ єууалі жоќ болуы єуелден бар болу. بقيбаќи – барлыѓыныњ аќыры жоќ. وحدنياتуахданият – Оныњ затында, сыфатында ћєм фиѓлында шарики ує назары жоќ. محلفت اللحوادثмухалафати-лилхауадис - Аллаћ Таѓала маќл±ќатларыныњ еш бірісіне ±ќсамауы ћєм маќл±ќатлар Оѓан ±ќсамайды. قيام ب نفسه ќиям бинафси – ешбір істе ешбір маќл±ќќа м±ќтаж болмауы.» - деп сипаттайды. Ќ±діреті к‰шті Аллаћ Таѓала ењ кµркем 99 есімге ие. Аќын Мєшћ‰р – Ж‰сіп б±л жайында былай деген: «Єсмєул – хусна деген не? «Єсмє» араб тілінде «есім» сµзініњ кµпше т‰рде, «Есімдер» маѓынасына келеді. «Хусна» болса, ол да араб тілінде «ењ кµркем» деген маѓынаѓа келеді. Б±ѓан ќарай Єсмєул хусна сµйлем маѓынасы бойынша «Ењ кµркем есімдер» деген маѓынада. Ењ кµркем есімдер Аллаћќа тєн ¤йткені Ол – барлыќ сµздіњ иесі. Єсмєул – хуснадаѓы б‰кіл есімдер Аллаћ Таѓалаѓа тєн ќасиетті сµздер. - деп Аллаћтыњ кµркем болѓан 99 есімін береді. Сонымен ќатар, аќын µз жазбасында М±хаммед пайѓамбардыњ хадисімен «Алланыњ елшісі М±хаммед (ѓ.с) хадисінде: «Аллаћтыњ 99 кµркем есімі бар Кім оны ж‰рекпен айтып жатќа білсе, сол єлбетте жєннатќа барады» делінген». Жаратушы Хақтың сипаттарын ақын Мәшһүр-Жүсіп өзге де өлеңдерінде былайша сипаттаған: Бір Алла – серігі жоќ, жалѓыз µзі, Оныњ жоќ ата-ана, ±ѓлы-ќызы. Тумайды, µзі ешкімнен туылмады, Осылай «Ќул ћуа Алла» – Ќ±ран сµзі Ол Алла жасим жаућар – ѓариз емес, Боларѓа басќа-басќа бµлектенбес. жүктеу/скачать 14,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|