9
беру), құндылықтардың қоғамдық мәні мен олардың тұлғалық мағынасы
ашылғанда ұғыну арқылы қол жеткізіледі.
Базалық құндылықтардың әрқайсысы педагогикалық тұрғыда сауал
ретінде айқындалып, тәрбиелік міндетке айналады. Оны шешу үшін оқушылар
педагогтермен, ата-аналарымен:
-
жалпы білім беретін пәндерге;
-
өнер туындылары мен киноға;
-
заманауи өмірден хабар беріп отыратын мерзімдік әдебиеттерге,
жарияланымдарға, радио және телебағдарламаларға;
-
Қазақстан халқының рухани мәдениеті мен дәстүрлеріне;
-
өз
Отанының, өз өлкесінің, өз отбасының тарихына, дәстүрлері мен
заманауи өміріне;
-
өз ата-анасы мен ата-бабасының өмірлік тәжірибесіне;
-
педагогикалық тұрғыда ұйымдастырылған әлеуметтік және мәдени
тәжірибелер аясында қоғамдық пайдалы және тұлғалық маңызды әрекеттерге;
-
ақпараттың және ғылыми білімнің басқа да көздеріне,
өмірдің басқа да
мәдени, азаматтық субъектілеріне және оның мазмұнына назар аударады.
Осылайша, балалар мен жасөспірімдер ұйымдарының түрлі әрекеттерінің
мазмұны құндылықтарға қатысты сауалдар мен олардың міндеттері түрінде
қалыптасқан аяда бірігеді. Өз кезегінде, құндылықтар білім беру процесінің
мазмұнында және мектеп өмірінің бүкіл кезеңінде біртіндеп ашыла түседі.
Балалар мен жасөспірімдер ұйымдарының жағдайындағы құндылықты
бағдарлауда педагог рөлі көзқарасының орны бар.
Е.Г.Ожогованың пікірінше тұлғада психикалық шалдығу синдромының
болмауы мұғалім үшін маңызды [11]. Жоғары деңгейі
- педагогтің жұмысқа
деген қызығушылығының болмауы, ал төменгі деңгейі – оның өзін-өзі бағалай
алмайтынын білдіреді. Бұл ретте, оның өзіне тұлғалық ресурстарды
белсендендіру қажет. Керісінше, белсенді педагог өмірлік, әлеуметтік, мәдени,
адамгершілік пәрменінің базасын жасақтайды.
Д.В. Лепешев, А.К. Жұмашев, балалар қозғалысын ғылыми танымның мәні
ретінде зерделеп, бүгінгі уақытта балалар қозғалысын зерттеумен болжам
бойынша балалық шақтың әлеуметтік кинетикасы
деп аталатын жаңа ғылым
айналысатынын атап көрестті [12].
Балалық шақтың әлеуметтік кинетикасы балалар қозғалысын мемлекет пен
қоғамның жүйесінде келесі ретте қарастырады:
1.
Балалар дүниесі мен ересектер дүниесін шынайы байланыстыратын
ерекше әлеуметтік құбылыс.
2.
Балалардың қоғамдық өмірге қатысуының ерекше нұсқасы, ол өз
құрамында баланың әлеуметтік құқықтары мен еркіндіктерін іске асырудың
механизмдерін объективті құрайды.
3.
Жеке тұлғаның әлеуметтенуі барысын
бағыттап отыратын өзіндік
ерекшелігі бар әлеуметтік-тәрбиелік институты.
Зерттеушілермен жаңа ғылым мәні аясындағы зерттеушілермен
(педагогтер, психологтар, әлеуметтанушылар, философтар,
тарихшылар,
10
саясаттанушылар,
мәдениеттанушылар,
дәрігерлер,
құқықтанушылар)
белгіленіп, төмендегідей үш аспектіні:
-
балалар қоғамдық бірлестігі мен ұйымының феноменін;
-
балалар қоғамдық бірлестігінің қызметі, оның қызмет етуі, әлеуметтік
әрекеттесуін;
-
қоғамдық бірлестік пен ұйым қызметінде жеке тұлғаның қалыптасуын
құрайды.
Достарыңызбен бөлісу: