Микроэкономика
Қысқа мерзімді тепе-теңдік
жүктеу/скачать 3,68 Mb. Pdf көрінісі
|
Koshebaeva (1)
| Қысқа мерзімді тепе-теңдік.
Қысқа мерзімді кезеңде монополиялық бәсекелес фирманың тәртібі кӛбінесе монополияға ұқсас болады. Алайда оның сұранысының қисығы және шекті табысы неғұрлым икемділікті. Нарықта бәсекелестер неғұрлым кӛп болса және ӛнімдерді саралау жоғарырақ, соншалықты сұраныс та және шекті табыс та икемдірек. Ал калған жағдайда - 104 пайданы барынша кӛбейтуші немесе залалдарды барынша азайтушы шығару кӛлемі (MR = МС кезінде) және баға да монополия кезіндегіндей де анықталады. Сұраныстың қисығы D 1 кезінде монополиялық бәсекелестік нарығында жұмыс істеуші фирма ӛзінің ӛнімдеріне деген бағаны Р 1 деңгейіне дейін тӛмендету есебінен 10.1-суретте кӛрсетілген штрихталған тіктӛртбұрыш ауданына тең пайданы алады. 10.1-сурет - Монополиялық бәсекелестік кезіндегі фирманың қысқа мерзімді тепе-теңдігі Мұнда жекелеген ӛндірушінің экономикалық пайдасы нольден жоғары, демек бұл осы салада капиталды қайта үлестіру дегенді білдіреді, ӛйткені қалғандарының бәрі осы фирманың үлгісімен жүреді. Бұл D 1 қисығы D 2 жағдайына орын ауыстырады, себебі аталған тауарға деген сатып алушылардың нарықтық сұранысы фирмалардың үлкен санына қарай таратылады дегенге әкеледі. Әрбір ӛндіруші тиісті түрде пайданы алу шартын қайта қарастырады. Процесс, жекелеген фирма ӛзінің ӛнімдеріне деген бағаны да, шығару кӛлемін де ӛзгертуге бейім болмайтындай позицияға қол жеткізгенге дейін жалғасатын болады. Ұзақ мерзімді тепе-теңдік. Ұзақ мерзімді кезеңде монополистік бәсекелес фирмалар үшін белгілі бір әмбебап ереже 105 жоқ. Олардың тәртібінің сипаты нольдік экономикалық пайданы алуға деген ұмтылысты біріктіреді. Осылайша, ұзақ мерзімді тепе-тендік жағдайында Q 1 ӛндіріс кӛлемі MR = МС ережесіне сәйкес анықталады, ал Р 1 бағасы орташа жалпы шығындарға тең табысты қамтамасыз етеді, бұл қалыпты пайданы алуды білдіреді (10.2-сурет). 10.2-сурет - Монополиялық бәсеке кезіндегі фирманың ұзақ мерзімді тепе-теңдігі Монополиялық бәсеке нарығында үзақ мерзімді тепе-теңдік тӛмендегі ережелерге сүйенеді: 1) егер фирма жетілген бәсекелестік жағдайында жұмыс істесе, онда ол шығындардың барынша азайту ережесіне сәйкес ӛнімдердің ӛндіру кӛлемін кеңейте алар еді. Алайда ол монополистік бәсекелестікте тауардың ӛте үлкен ассортименті кезінде жоғары шығындармен ӛнімдерді шығара отырып, Q 1 ӛндіріс кӛлемін қалдырады. 2) баға ұзақ мерзімді тепе-теңдік кезінде пайданы барынша кӛбейту ережесіне сәйкес таза бәсекелестік моделіне қарағанда, шекті шығындардан асып туседі (Р 1 > МС). Бұл нарық үшін жарнама, сауда брэндтары, нарықтық маркетингтік зерттеулер үлкен рӛл атқарады. |