Мінездемелейтін

138
генератор
əдісі
қолданылады
, 
егер
де
қаралатын
тармақтың
сол
тізбек
бөлігінде
индуктивті
байланысы
болмаса
, 
активті
екұшты
құрамына
кіреді
. 
Кедергі
үшбұрышын
эквивалентті
жұлдызға
немесе
керісінше
өзгертуді
пайдалануға
болмайды
. 
Түйіннің
əлеует
əдісін
бұл
жағдайда
пайдалануға
болмайды
, 
себебі
тармақтағы
тоқтар
түйіншек
арасындағы
кернеуге
бағышты
, 
бұнда
осы
тармақтар
қосылған
, 
басқа
тармақтар
да
тоқпен
қосылған
.
Олармен
өзара
индуктивтілік
арқылы
қосылған
. 
Есептеу
əдісін
таңдауда
, 
тізбектің
есептелетін
сұлбасында
индуктивті
байланысты
алып
тастау
керек
.
2.6.7. 
Индуктивті
 
байланысты
 
эквивалентті
 
ауыстыру
 
Электр
тізбегінің
есебін
электр
байланысы
бар
сұлба
бөлігін
, 
индуктивті
байланысы
жоқ
эквивалентті
сұлбамен
алмастырсақ
жеңілдетуге
болады
. 
Бұл
тəсілді
эквивалентті
алмастыру
немесе
индуктивті
байланыс
шешімі
дейді
. 
Индуктивті
байланысы
жоқ
сұлбаны
қарастырайық
,
мен
тізбектің
екі
индуктивті
байланысты
элементтеріне
эквивалентті
, 
ортақ
түйіншікке
с
қосылған
(2.44 
а
, 
б
-
сурет
). 
Екі
жағдайды
қарастырайық
, 
түйіншек
С
тізбек
элементтері
аттас
(2.44 
а
-
сурет
) 
жəне
түрлі
атты
қысқыштармен
(2.44 
б
-
сурет
) 
қосылған
. 
а
) 
б
) 
в
) 
2.44-
сурет
a
Z
b
Z

139
Тізбектің
индуктивті
элементінің
кернеуі
: 
. 
Кирхгоф
теңдеуін
0 
пайдалана
отырып
, 
бірінші
теңдеуден
тоғын
, 
ал
екінші
теңдеуден
тоғын
алып
тастаймыз
: 
. 
Бұл
теңдеу
, 
эквивалентті
сұлбаның
индуктивті
байланысы
жоғын
ауыстыруын
қанағаттандырады
(2.44 
в
-
сурет
).
«
Минус
» 
белгісі
кедергінің
біратты
қысқышы
бар
тармақтармен
қосылғанына
сəйкес
(2.44 
в
-
сурет
) 
с
түйіншек
нүктесі
с
1
нүктеге
ауысты
дейік
. 
Екі
нүкте
арасында
қосымша
кедергі

бар
.
Мысал
: (2.45 
а
-
суретте
) 
тізбектің
кірме
кедергісін
табу
керек
, 
= 10 
Ом
,
= 
5 
Ом
, 
= 5 
Ом
, 
= 10 
Ом
. 
Есептелуі
: (2.45 
б
-
сурет
) 
Аттас
қысқыштардың
бір
түйіншеке
қосылғанын
ескере
отыра
индуктивті
байланыстан
босаймыз
. 
Тізбектің
кірме
кедергісі
кешенін
анықтаймыз
(2.45 
б
-
сурет
): 
вх
5
5
а
) 
б
) 
2.45-
сурет
2.6.8. 
Ауа
 
трансформаторы
. 
Трансформатор
дегеніміз
– 
электромагнитті
статистикалық
құрылғы
, 
екі
немесе
одан
да
көп
индуктивті
байланысты
M
a
b
b
bc
M
b
a
a
ac
Z
I
Z
I
U
Z
I
Z
I
U




;



c
b
a
I
I
I
b
I
a
I




M
c
b
M
b
bc
c
M
a
M
a
ac
Z
I
I
Z
Z
U
I
Z
I
Z
Z
U






;
M
Z
M
Z
1
L
X
2
L
X
M
X
C
X

140
орамалары
бар
, 
электромагнит
индукциясы
арқылы
бір
немесе
бірнеше
басқа
айнымалы
тоқ
тізбегінде
түрлендіріледі
. 
Екі
орамды
ферромагнитті
өзекшесі
жоқ
трансформаторды
қарастырайық
. 
Мұндай
трансформаторды
ауалы
немесе
сызықты
деп
атайды
. 
Олар
жоғарғы
сапалы
қондырғыларда
, 
төменгі
жиілікпен
жұмыс
жасайтын
жəне
өлшейтін
құрылғыларда
қолданылады
. 
Тоқтың
көрек
көзіне
қосылған
трансформатор
орамасын
, 
бірінші
реттік
аталады
немесе
жоғарғы
кернеу
орамы
, 
ал
жүктемеге
қосылған
орамасы
екінші
реттік
немесе
төменгі
кернеу
орамасы
немесе
жоғарғы
кернеу
орамы
деп
аталады
, 
ол
жүктемеге
қосылған
.
Немесе
төменгі
кернеу
орамасы
, 
деп
аталады
(2.46 
а
-
сурет
). 
Кернеу
мен
тоқ
осы
орама
қысқышындағы
бірінші
реттік
немесе
екінші
реттік
деп
аталады
. 
2.46-
сурет
Трансформатордың
жұмыс
жасау
қағидаты
өзара
индукция
құбылысына
негізделген
. 
Егер
де
бірінші
орамаға
параметрлері
бар
, 
синусоидалды
кернеу
салынса
, 
орамадан
өтетін
тоғы
айнымалы
магнитті
ағым
пайда
болуына
əсер
етті
, 
екінші
орамға
параметрлері
өзара
индукция
ЭҚК
(
келтіреді
) 
бағытталады
. 
Осы
ЭҚК
əсерімен
жүктемеден
қарсы
тоғы
өтеді
. 
Осылайша
, 
энергия
бірінші
контурдан
екіншісіне
контурлар
арасындағы
электрлік
байланыссыз
беріледі
. 
II 
Кирхгоф
заңы
бойынша
трансформатордың
бірінші
жəне
екінші
тізбектеріне
теңдеулер
құрамыз
1
1
,
L
R
1
u
1
i
2
2
,
L
R
2
i

141
(2.126) 
. (2.127) 
Осы
теңдеулерді
жəне
теңдеуін
жəне
токтарын
есептеуге
болады
. 
Жүктеме
0 
индуктивті
мінездемеден
вектор
динамикасы
тұрғызылған
. 
-
трансформатордың
екінші
орамының
тоғын
,
бастапқы
деп
алып
оны
оның
осімен
бағыттаймыз
(2.47-
сурет
)
2.47-
сурет
Жүктеме
кернеуі
векторы
тоқ
күші
векторын

н
бұрышына
озады
. 
Векторлы
диаграмманы
əрі
қарай
салу
үшін
(2.127) 
теңдеуге
сəйкестендіреді
.
вектор
аяғынан
, 
вектор
жүргіземіз
тоқ
векторына
қатар
. 
Кернеу
векторы
екінші
реттік
орамадағы
, 
тоқ
векторы
90° 
озады
. 
(2.127) 
теңдеумен
вектор
солай
жүргізу
керек
, 
екінші
тізбектің
кернеуінің
геометриялық
сомасының
құлауы
нөлге
тең
болуы
тиіс
. 
Тоқ
векторы
вектор
90
˚
озады
. 
кернеуі
,
тоғынан
90
˚
озады
, (2.126) 
теңдеудің
сол
жағының
қосындысы
кірме
кернеу
векторын
көрсетеді
. 
Трансформатор
жұмысының
талдауын
эквивалентті
сұлбада
жүргізеді
, 
онда
индуктивті
байланыс
жоқ
болу
керек
. 
(2.126, 2.127) 
теңдеулерді
өзгертеміз
. (2.126) 
теңдеу
сол
жағына
қосамыз
жəне
аламыз
комплексін
, 
ал
(2.127) 
;
1
2
1
1
1
1
U
I
M
j
I
L
j
I
R





0
1
2
2
2
2
2






I
M
j
I
L
j
I
R
U
н
2
2
Z
I
U

1
U
1
I
2
I






í
í
í
í
í
;
Í
j
e
Z
jX
R
Z
2
I
2
I
2
U
2
I
2
U
2
2
R
I
2
I
2
2
I
L
j

2
I
1
I
M
j

1
I
1
I
M
j

2
I
M
j

2
I
1
I
M
j


142
теңдеу
сол
жағына
қосамыз
жəне
аламыз
кешенін
қосындыларынан
табамыз
Бұл
теңдеулерге
2.46 
б
-
суреттегі
сұлба
тең
. 2.46 
а
-
суреттегі
сұлбадан
айырмашылығы
, 
бірінші
мен
екінші
реттік
тізбек
тоқпен
байланысты
. 
Трансформаторды
орнату
сұлбасы
(2.46 
б
-
сурет
) 
тəжірибелік
есепте
қолданылады
, 
бұған
бұрынғы
тізбекті
талдау
əдістері
мен
есептеуін
қолдануға
болады
. (2.127) 
теңдеуге
қоямыз
,
бағытты
(2.126, 
2.127) 
теңдеулерді
шығарамыз
. 
(2.128)
Бұнда
Кедергі
R
іш
мен
Х
іш
кіргізілген
деп
аталады
(
екінші
контурдан
біріншіге
) 
активті
жəне
реактивті
кедергі
болады
. (2.128) 
теңдеуден
бірінші
реттік
орама
жағынан
сұлбаны
екіұштық
R
1
+R
іш
мен
X
1 
+
X
іш
кедергісі
бар
түрінде
қаралады
(2.48 
а
-
сурет
). 
2.48-
сурет
2
I
M
j





;
1
2
1
1
1
1
1
U
I
I
M
j
I
M
L
j
I
R











.
0
2
1
2
2
2
2
2






I
I
M
j
I
M
L
j
I
R
U




н
2
2
Z
I
U


н
н
2
jX
R
I

1
I



 

;
2
н
2
2
н
2
2
2
2
X
L
R
R
R
R
M
н










 

.
2
н
2
2
н
2
н
2
2
2
X
L
R
R
X
L
M








Х
іш
R
іш

 

,
1
1
1
1 
X
іш
X
j
R
іш
R
U
I





143
Кіргізілген
активті
кедергі
əр
уақытта
нөлден
көп
. 
Бұндағы
энергия
бірінші
тізбектен
екінші
тізбекке
беріледі
. 
Кіргізілген
реактивті
кедергі
Х
1
белгісіне
қарсы
болады
. 
Сондықтан
, 
екінші
тізбектің
индуктивті
кедергісі
бірінші
тізбекке
сыйымдылық
түрінде
беріледі
(2.48-
сурет
). 
Сондықтан
, 
кіргізілген
кедергі
, 
бірінші
реттік
орамаға
тізбекті
қосылған
R
1
X
1
көрсетеді
, 
жүктеменің
трансформатордың
екінші
тізбегіне
əсерін
көрсетеді
.

жүктеу/скачать 0,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: