Мінездемелейтін

110
Мысалы
: 
егер
де
тоқ
пен
кернеу
лездегі
мəндері
теңдеулермен
мына
түрде
берілсе
, 
активті
, 
реактивті
жəне
толық
қуатты
табу
керек
: 
Есептелуі
: 
тоқ
пен
кернеудің
əсерлік
мəнінің
кешенін
жазайық
Толық
қуат
кешені
Сонымен
, = 500 
ВА
, = 433 
Вт
, = 
250 
Вар
. 
2.4.4 
Қуат
 
теңгерімі
. 
Қуаттың
 
ваттметрмен
 
өлшенуі
 
 
Энергияның
сақталу
заңынан
активті
қуат
теңгерімі
барлық
тізбекте
сақталынуы
керек
; 
активті
қуат
қорек
көзінен
берілетін
, 
барлық
қабылдағыштардың
активті
қуаттарына
тең
: 
(2.89) 
 
m
-
қорек
көздерінің
сандары
; 
n
-
энергия
қабылдағыштар
саны
; 
Берілетін
реактивті
қуат
жиыны
, 
катушка
мен
конденсатордың
қабылдайтын
реактивті
қуат
жиынына
тең
: 
Кешенді
қуат
теңгерімі
:
(2.90) 




A.
t
i
t
u
,
30
314
7,07sin
B;
,
60
314
141sin
o
o




.
,
5
2
07
,
7
;
,
100
2
141
o
o
o
o
30
30
60
60
A
e
e
I
B
e
e
U
j
j
j
j












o
30
30
60
30
cos
500
500
5
100
o
o
o
j
j
j
e
e
e
I
U
S
BA.
 
j
j
250,
433
500sin30
o



S
P
Q
.
1
=
2
1
=
и
k
n
k
k
m
k
k
X
I
Q



.
S
S
n
1
=
k
k
m
1
=
k
k



и
,
1
1
=
2
1
=
и






n
k
k
k
n
k
k
m
k
k
P
R
I
P

Ке
модул
теңгер
Ак
ток
жə
төрт
қ
жұбы
қатар
к
Бір
нүктес
көрсет
аргуме
косину
əлеует
жоқ
(
қысқы
форму
U
ешенді
парамет
ьдер
косындыс
рімі
S 
сақталмау
ктивті
қуат
ватт
əне
кернеу
ора
қысқышы
бар
ш
тізбектей
катуш
катушкаға
жалғ
р
жұпты
қысқ
сімен
белгілен
ткіші
пропорцио
,
- 
əсерлік
енті
, 
векторлар
усына
тең
. 
Қата
ттің
айырымына
(
в
) 
қысқышпен
ышқа
кіреді
, 
жұл
ула
бойыншада
е
ab
U
I
111
трлер
қосынды
сы
тең
болмау
уы
мүмкін
: 
тметрмен
өлше
амалары
. 2.25 
б
шеңбер
түрінде
к
шкаға
жалғанад
анады
(
кернеу
).
2.25-
сур
қыш
(
мысалы
, 
неді
. 
Ваттметр
оналды
к
кернеу
мен
то
арасындағы
фа
арланған
катуш
а
тең
, (
а
) 
жұлды
н
белгіленген
. 
лдызбен
белгіле
есептеуге
болад
1
=
и


k
m
k
k
S
ылары
тепе
-
тең
уға
тиіс
. 
Сонд
неді
, 
оның
2-
ор
б
-
суреттегі
сұлб
көрсетілген
. 
Қы
ды
, (
тоқтың
) 
ал
рет
катушка
басы
солай
орнал
оқ
, 
ваттметрге
аза
бұрышының
шка
кернеуі
, 
қы
ызымен
жəне
ж
I 
тоғы
жалғ
енген
. 
Ваттметр
ды
: 
.
1
=

n
k
k
S
ң
болғанмен
, 
ықтан
толық
рамасы
бар
1 
бада
ваттметр
ысқыштың
бір
екінші
жұбы
ында
) 
жұлдыз
ласқан
, 
оның
қосылған
, 
ал
ң
ығысуының
сқыш
аралық
жұлдыз
белгісі
ғасқан
орама
р
көрсеткішін

112
Ваттметр
бөлігінің
бағасы
:
Вт
/
дел
, 
N
-
шəкіл
бөлігінің
саны
. 
Мысалы
:
2.25 
б
-
суреттегі
сұлбаның
ваттметр
көрсеткішін
анықтайық
, 
егерде
: 
Есебі
: 
Ваттметрден
өтетін
тоқ
: 
Ваттметрдің
қатарласқан
катушка
кернеуі
: 
, 
В
. 
Ваттметр
көрсеткіші
: 
. 
2.4.5 
Кешенді
 
əдіспен
 
синусоидалды
 
тоқ
 
тізбегін
 
есептеу
 
 
Тұрақты
жəне
синусоидалды
тоқ
тізбектер
есебінің
ортақтық
əдісіне
қарамай
, 
синусоидалды
тоқ
тізбегінің
есебі
қыйындау
жəне
өз
ерекшеліктері
бар
. 
Тізбек
есебінің
ерекшелігін
кешенді
əдіс
бойынша
нақты
мысалда
көрсетейік
. 
Тармақталмаған
тізбек
есебі
. 
Кернеудің
топографиялық
векторлы
диаграммасы
. 2.26 
а
-
сурет
бойынша
, 
тізбек
есебін
жасаймыз
, 
кешенді
кедергілері
бірізді
жалғасып
қосылған
. 
Қорек
көзінің
кернеуі
мен
қабылдағыш
параметрлері
берілген
деп
есептейміз
. 
Тізбектегі
толық
кедергі
кешені
: 
.
Re








I
U
P
ab
,
=
Ц
ном
ном
N
I
U
Ом
.
e
Ом
;
A
e
I
A
e
I
j
j
j
o
o
o
44
2
1
15
3
37
1
8
,
1
Z
2
Z
;
,
8
;
,
10






.
,
2
,
16
10
8
o
o
o
14
37
15
3
1
2
A
e
e
e
I
I
I
j
j
j














o
o
o
44
14
37
2
2
1
1
8
,
1
2
,
16
2
10
j
j
j
mn
e
e
e
Z
I
Z
I
U
o
5
,
3
41
5
,
2
41
j
e
j













o
o
o
5
,
17
14
5
,
3
2
665
Re
2
,
16
41
Re
Re
j
j
j
mn
e
e
e
I
U
P
Âò
634
5
,
17
cos
665
o


3
2
1
,
,
Z
Z
Z

113
бұнда
: 
. 
Тізбек
саласында
Ом
заңы
бойынша
тоқ
пен
кернеу
кешені
: 
а
)
б
) 
2.26-
сурет
Қуаттар
:
2.26 
б
-
суретті
кесте
түрінде
көрсету
үшін
тізбекте
кернеудің
векторлы
диаграммасы
берілген
. 
Бұл
векторлы
диаграммада
, 
кез
-
келген
векторды
жазықтықтың
кез
-
келген
жеріне
өзіне
қатарластырып
жылжытуға
болады
. 
Кирхгофтың
екінші
заңын
векторлы
түрде
қарасақ
, 
векторларды
бір
нүктеден
шығарып










3
3
2
2
1
1
3
2
1
L
L
C
jX
R
jX
R
jX
R
Z
Z
Z
Z
,

j
Ze
jX
R


;
3
2
1
R
R
R
R



;
3
2
1
L
L
C
X
X
X
X




R
X
arctg




;
;
1
1
1
1
C
jX
R
I
Z
I
U
Z
U
I








.
;
3
3
3
3
2
2
2
2
L
L
jX
R
I
Z
I
U
jX
R
I
Z
I
U






;
3
2
1
3
2
1













I
U
I
U
I
U
S
S
S
jQ
P
I
U
S
;
Re
3
2
1
1
1
2
P
P
P
P
R
I
S
P
n
k
k
k
n
k










.
Im
1
3
2
1
1
2
Q
Q
Q
Q
X
I
S
Q
n
k
k
k
n
k











114
немесе
біріне
бірін
жалғастырып
салуға
болады
.
Кернеудің
топографиялық
векторлы
диаграммасы
деп
кернеу
векторларының
бір
-
біріне
қосылуы
тізбек
элементтерінің
қосылуына
тең
векторлы
диаграмманы
айтады
. 
Бұл
жағдайда
, 
кернеу
векторлы
диаграммасы
топологиясы
, 
тізбек
топологиясымен
бірдей
, 
векторлы
диаграммадағы
векторлар
қосылған
нүктесі
тізбектегі
теңдескен
элементтердің
бір
бірімен
қосылған
нүктесіне
сəйкес
болады
. 
Кернеудің
векторлы
диаграмма
қағидатын
кешенді
жазықтықтағы
векторлы
диаграммасының
əлеуетті
өрісімен
сəйкес
келген
кезде
қарастыруға
болады
. 
Тізбектегі
əр
нүкте
қосылған
жерінде
, 
кешенді
электр
əлеуетімен
сипатталады
. 
Мысалы
: (2.26 
а
-
сурет
) 
сұлбасында
а
нүктесі
полюс
дейік
:
(2.26 
б
-
суретте
) 
кешенді
жазықтықта
а
, b, c, d, k, m, n
нүктелерді
белгілейік
, 
кординаттары
сұлбадағы
сəйкес
нүктелер
əлеуетімен
анықталады
: 
(2.26 
б
-
сурет
) 
нақты
саны
бар
осіне
тоқ
векторын
жүргіземіз
. 
Диаграммадағы
кернеу
векторларын
салу
тəртібі
, 
сұлбадағы
тізбек
элементтерінің
қосылу
тəртібіне
сəйкес
болу
керек
. 
Кернеу
векторының
соңы
кейінгі
элементтегі
, 
алдағы
элементтегі
кернеу
векторының
басына
қосылады
. 
Топографиялық
диаграммадан
тізбектің
кез
келген
нүкте
арасындағы
кернеуді
оңай
табуға
болады
. 
Ол
үшін
топографиялық
диаграммадағы
сəйкес
нүктелерді
тіке
сызықпен
қосу
бағытын
көрсету
керек
. 
Мысалы
, (2.26 
б
-
суретте
)
кернеу
векторы
,
жəне
n
нүкте
арасында
тік
сызықпен
берілген
, 
бағыты
n
нен
d
-
ға
қарай
. 
Егерде
, 
схемада
кернеуі
нүктеден
, 
электр
тізбегінің
n
нүктесіне
бағытталса
, 
топографиялық
диаграммада
сол
кернеуді
n 
нүктесінен
d 
нүктесіне
бағытталған
вектор
ретінде
көрсетеді
. 
0
a


;
;
;
2
3
3
R
I
I
L
j
R
I
c
d
b
c
a
b













.
1
;
;
1
2
I
C
j
R
I
I
L
j
m
n
k
m
d
k














dn
U
d
dn
U
d

115

жүктеу/скачать 0,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: