18.2 Қан кетудің түрлері
а) Артериалды қанның кетуі ең қауіпті болып табылады, өйткені қан үлкен қысымда лақтырылады және бірнеше минут ішінде қан кетуі байқалады. Уақытша қан кетуін тоқтату үшін аяқ-қолдың жгутпен сығылуы байқалады.
б) Күре тамырлы қанның кетуі артериалдыға салыстырғанда кішігірім интенсивті, және қауіп-қатер жиі көрінеді. Қан кетуін тоқтату үшін жараға басатын таңғышпен жабу керек.
в) Кішігірім қантамырлы –капиллярлардың зақымдалуы капиллярлы қанның кетуіне әсер етеді. Оны тоқтату үшін қарапайым таңғыш жеткілікті.
г) ішкі құрылыстардың зақымдалуы кезінде мол қанның кетуіне әкеледі. Ол паранхиматоз деп аталады. Өздік тоқтату болмайды, осы қанның тоқтатуы жабық сипаттасымен және ұзақтылығымен анықталады.
Үлкен адам 300-400 мл қанның кетуін сезбейді, ,ал бала үшін - өлімге әкеледі. Бір уақытта қанның жартысынын жоғалтауы (2-2,5л) өлімге, 1/3 (1-1,5л) жоғалту өте қауіпті болып табылады.
Ауыр қан аздығы естен талуына әкеледі – бас миының ауыр жеткіліксіз қанмен байыту кенет қысқа уақытты естен талады.
Естен тану кезінде алғашқы көмек – бас енкейген және аяққа көтерілген күйімен жатқызылады. Таза ауаның қамтамасыз ету үшін оттегі беріледі және мақтадан мүсәтірлі спиртті дем алу керек.
Коллапс естен танудан салыстырғанда қауіпті синдром. Коллапстың айқын синдромы артериалды қысымның (сынап бағанасы бойынша 70-60 мм ).лезде төмендеуі болып табылады.
Алғашқы медициналық көмек естен талу кезінде қолданылатын бүкіл шаралар қосылады. Қанды тоқтайтын келесі емделуі үшін медициналық мекемелерде өткізілу керек.
18.3 Сыну және сыну кезінде алғашқы көмек
Сұйек сынуы кезінде жақын орналасқан жұмсақ жасушалар зардап шегеді, сондықтан ауыр жарақаттануға әкеледі.
Сыну қасиеттері:
ауру;
сыну орның деформациясы ;
функциялардың бұзылуы;
дұрыс есем қозғалыс;
сұйек сықырлау.
Алғашқы көмекті көрсету дұрыс және дер кезінде иммобилизациясында жатады.
Егер зардап шеккен адамда жарақаттану естен тану болса, онда естен тануға қарсы шаралар қолдану керек.
Егер артериалды қан кетуі болса, онда қан тоқтататын жгутпен жабу.
Көлік иммобилизациясы жарақаттануға жабылатын шинанын көмегімен жүзеге асады.
Апат кезінде шиналар – тақтайдан, таяқтан, ағаш тармағын , фанера, қатырғы және т.б. дайындалады.
Достарыңызбен бөлісу: |
