Модуль. Жеке тұЛҒА 1- сабақ Лексикалық тақырып: Жеке тұлғаның қоғамдағы орны

араб графикасы – арабская графика
латын әліпбиі – латинский алфавит
тіл тазалығы – чистота языка
алғышарт – предпосылки
әріп – буква
таңба – знак
дыбыс – звук
емле ережелері – правила правописания
сараптау – оценивать, выяснять

ОҚЫЛЫМ
2- тапсырма. Мәтінді түсініп оқыңыз
Үшінші мыңжылдықта қоғам мен мемлекет дамуының ең басты тетігі білім болып табылатыны мойындалды. Біз «білім – ғылым – инновациялар» үштігі билеген постиндустриялық әлемге қарай жылжып келеміз. Халықтың кемеліне келіп өркендеп өсуі үшін ең алдымен азаттық пен білім қажет.
Тәуелсіз Қазақстанның үш мыңыншы жылдықтағы рухани жаңғыртудың негізі ғылым мен білімде, яғни жаңа модельды руханият әлеміне көшу қажеттігін Елбасымыз қадап айтты.
«Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласында Ел президенті Н.Ә. Назарбаев қазақ тілін латын әліпбиіне көшірудің кестесін жасап, алдағы екі жылда ұйымдастыру және әдістемелік жұмыстар жүргізілуі керектігін атап көрсеткен болатын.
Елбасының осы тапсырмасы мен латын әліпбиіне көшудің маңыздылығына орай тек тиісті мекемелер ғана емес, барлық деңгейдегі білім беру ұйымдары талқылау, ұсыныс беру және тиісті дайындық жұмыстарын жүргізуді қажет деп санаймыз.
Елімізде латын әліпбиіне көшуге қажетті алғышарттар, ең бастысы бір әліпбиден екінші әліпбиге көшу тәжірибесі бар. Мысалы, 1926 жылы Қазақстанда араб графикасынан латын әліпбиіне көшу 20 күннің ішінде жүзеге асырылған. Ал латын әліпбиінен қолданыстағы кириллицаға көшу 1937 жылы басталып, 1940 жылы толық аяқталған. Әрине, өткен тарихи тәжірибелердің пайдаланатын да, пайдалана беруге болмайтын жерлерін де аса мұхият сараптап, науқаншылдыққа жол бермеуге тиіспіз.
Латын әліпбиіне көшу – тілдік ерекшелігімізді сақтау, әлемдік интеграция, ақпарат алу мүмкіндігіміздің артуы. Өйткені латын жазуы ағылшын тілі сияқты әлемге кең тараған әліпби екені белгілі.
Латын әліпбиіне көшу, біріншіден, тіл тазалығы мәселесі. Тіліміздегі қазіргі жат дыбыстарды таңбалайтын әріптерді қысқартып, сол арқылы қазақ тілінің табиғи таза қалпын сақтауға мүмкіндік береді. Екіншіден, қазақ тілін оқытқан уақытта басы артық таңбаларға қатысты емле ережелердің қысқаратыны белгілі. Ол мектептен бастап барлық оқу орындарында оқыту үрдісін жеңілдетеді. Үшіншіден, латын әліпбиіне көшу – қазақ тілінің халықаралық дәрежеге шығуына жол ашады. Төртіншіден, түбі бір түркі дүниесі, негізінен, латынды қолданады. Біздерге олармен рухани, мәдени, ғылыми, экономикалық қарым-қатынасты, тығыз байланысты күшейтуіміз керек.
Сондықтан латын әліпбиіне көшу біз үшін, бізден де болашақ үшін әлдеқайда маңыздырақ (Дария Қожамжарова).


АЙТЫЛЫМ

жүктеу/скачать 499,93 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: