Модуль. Жеке тұЛҒА 1- сабақ Лексикалық тақырып: Жеке тұлғаның қоғамдағы орны
-тапсырма. Мәтіннен түсінгеніңізді қысқаша баяндап беріңіз
жүктеу/скачать 499,93 Kb.
|
Қазақ тілі В1 деңгейі
казак тілі билет сұраұтары 2022, казак тілі билет сұраұтары 2022
- Бұл бет үшін навигация:
- 3 СӨЖ тапсырмасы
- ОҚЫЛЫМ 2- тапсырма. Мәтінді түсініп оқыңыз ЛАТЫН ӘЛІПБИІНЕ КӨШУ – ЗАМАН ТАЛАБЫ
| 3-тапсырма. Мәтіннен түсінгеніңізді қысқаша баяндап беріңіз.
ЖАЗЫЛЫМ 4-тапсырма. Мәтінде кездесетін ұғымдардың анықтамасын жазыңыз: диакритика, диграф, ноқат, таңба, нұсқа. №3 СӨЖ тапсырмасы: 1. Латыннегізді әліппи жайында жазылған ғаламтордағы ақпараттарға шолу жасаңыз. 4-сабақ Ғылыми термин және жаңа сөздер. Латын әліпбиі негізіндегі терминдердің қолданысы. Салалық терминдер ТЫҢДАЛЫМ 1-тапсырма. Төменде берілген сөздермен (сөз тіркестерімен) сөйлем құрастырыңыз. латын әліпбиі – латинский алфавит Жаһандану – глобализация ақпарат алмасу – обмен информацией сауатты жазу – грамотное написание дүниежүзілік ақпарат пен технология – всемирная информация и технология білім мен ғылымның кеңістігіне ену – вхождение в пространство образования и науки ОҚЫЛЫМ 2- тапсырма. Мәтінді түсініп оқыңыз ЛАТЫН ӘЛІПБИІНЕ КӨШУ – ЗАМАН ТАЛАБЫ Әлемде 200-ден астам мемлекетте әртүрлі ұлттар мен ұлыстар өмір сүреді. Олар түрлі дінде, өзгеше бір-бірінен ажыратылып тұратын тілде сөйлейді. Бұл заңды құбылыс. Ол туралы «Құран Кәрімде» де айтылған. Түрлі дін және тілді бергенде адамзат баласы бір-бірінен ажыратылып тұрсын делінген. Бүгінгі күні жаһандану заманында ақпарат алмасудың және технологияның тілі ағылшыншаға басымдық беріліп отыр. Өйткені, әлемге кең таралған ағылшын тілі көп қолданысқа ие екендігі белгілі. Яғни, ағылшын тілінің бүкіл әлем бойынша ортақ түсінісетін, ақпарат пен технологияны дамытуда үлкен артықшылығы бар. Осы ағылшын тілінің өзі түп төркіні және бастаулары көне грек, римдегі латын алфавитінен бастау алғаны тарихтан белгілі. Кейін ағылшын тіліндегі алфавит ретінде кеңінен қолданысқа енді. Енді, осындай жаһандану жағдайында ҚР әлемдегі дамыған мемлекеттердің көшінен қалмау үшін және бүкіл дүниежүзілік ақпарат пен технологияның, білім мен ғылымның кеңістігіне енуі үшін аса қажет латын алфавитін үйрену, меңгеруі және сол алфавитте жазуға көшуге қадам жасауы заман талабынан туындап отыр. Қазақ халқы: «Елу жылда, ел жаңа», - дейді. Яғни, заман талабына сай өзгерістер мен реформалар болатындығы анық. Мысалы, Түркияда Ата Түрік 1928 жылы бүкіл елін латын алфавитіне көшірді. Ол кезде түріктер араб және парсы тілінде жазатын. Демек, өркениет заманына қарай бет бұрған деп түсінуміз керек. Ал, 1929-1940 жылдары латын алфавиті Қазақстанда қолданыста болды. Бірақ, Кеңес Одағы заманында 1940-1941 жылдары Қазақстан Үкіметі қаулысымен кириллицаға көшті. Кириллицада қазақ халқының мәдениеті, әдебиеті және тарихы жазылды. Бұл өткен тарих, оны ешкім сызып тастай алмайды. Бірақ, енді мынадай мәселелер туындап келе жатқаны белгілі: бұрын кириллицамен жазылған шығармалар қайда қалады? Оларды келешек жас ұрпақ оқи ала ма, - деген заңды сұрақ қойлып келеді. Ол мәселе қазіргі ақпарат заманында техника арқылы жүзеге асуға тиісті. Латын алфавитіне көршілес Өзбекстан, Түркіменстан және Әзірбайжан мемлекеттері тәуелсіздік алған уақыттан бастап ерте кірісті. Олар да заман талабына сай даму үшін осы алфавитті өздеріне қабылдады. Бірақ, қай мемлекеттерді алып қарасаңыз да қиындықтар болған. Бұл латын алфавитіне өту кемінде 10 жылдық процесс екен. Одан кейін сол латын алфавитін балабақшаларда, орта мектептерде және ЖОО-да үйрету керек. Яғни, оны жазу мен оқуды үйретудің бірнеше сатылы мемлекеттік механизмдерін ойластыруы, олар қандай деңгейде жұмыс жасау керектігі анықталуы шарт. Осы аталған мәселелерді мемлекет тарапынан қадағалайтын, бақылайтын арнайы мекеме қызметкерлері болуы қажет. Қазақстан соңғы жүз жылдық тархында өз әліпбиі ең көп өзгерген республика екен. Және өз еркімен емес, әуелі патшалық Ресей, онан соң Кеңес одағы билігінің талабымен соңғы 70-80 жылда бүгінгі алфавитті пайдаланып келеміз. Кешегі Кеңес одағы кезінде табандылық танытқан Балтық жағалауы республикалары, Грузия, Армения өз алфавитін сақтап қалды. Ал тәуелсіз, өркениетті Түркияның негізін қалаған қайраткер Мұстафа Кемал Ататүріктің тұсында әлемдік өркениетпен байланыста болу мақсатында латын қарпі енгізіліпті. Қортытындылай айтқанда, әлемдік өркениетті елдер қатарынан қалмау үшін латын алфавитін үйрену, жаза білу және оқи білу Қазақ еліне артық болмайды. Кейінірек біртіндеп үйрену, меңгеру арқылы өзіндік алфавитін қалыптастыра түседі. Бірақ, латын алфавитіне көшуде өте асығыстық жасамай, біріншіден алфавиттің ортақ тоқтам жасалған нұсқасын анықтау керек. Екіншіден, оны үйрету мен оқытудың мемлекеттік механизімін жетілдіріп, белгілі бір жүйе қалыптастыру қажет. Үшіншіден, халықтың өзі саналы түрде оны меңгеруге талпыныстар жасауы тиіс (Қанат ЕҢСЕНОВ). АЙТЫЛЫМ жүктеу/скачать 499,93 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|