Модуль психологиядағЫ Ұлттық сананы
Конфликтіні шешу стратегиялары
жүктеу/скачать 1,44 Mb. Pdf көрінісі
|
Модуль психологияда Ы лтты сананы
- Бұл бет үшін навигация:
- Бақталастық
| Конфликтіні шешу стратегиялары.
Конфликтіден кету. Бейімделу. Мәжбүр ету. Келісім. Ынтымақтасу. Конфликтінің қандай тәсілмен шешілетіндігінде оппоненттердің одан шығу стратегияларын таңдау негізді мәнге ие болады: Конфликтіден шығу стратегиясы оппоненттің оның қорытынды кезеңіндегі мінез- құлқының негізгі бағыты болып табылады. Конфликтіні шешудің 5-негізгі стратегиясын (тәсілдерін) бөліп көрсетеді: бақталастық, ымыра (компромисс), ынтымақтастық, қашу және бейімделу (Томас, Килменн,1972). Аталмыш стратегияларды қолданудың мақсатқа сәйкестігін қарастырайық. Бақталастық- оппоненттің конфликтідегі өз мүдделеріне бағдарланудан, екінші жаққа өзі қалаған шешімді зарлап міндеттеуден, өз мүдделерін іске асыруға байланысты ашық күрестен тұратын мінез-құлық стратегиясы. Бақталастық мына жағдайларда ақталады: ұсынылған шешім айқын конструктивті болғанда; нәтиже жекелеген тұлға, шағын топ үшін емес, бүкіл топ, ұйым үшін қолайлы болғанда; аталмыш стратегияны жүргізуші үшін күрес нәтижесі маңызды болғанда; оппоненттің ақыл-кеңестерін тыңдауға уақыт болмағанда. Бақталастық экстремальді және принципті ситуацияларда уақыттың тапшылығы мен қауіпті салдарлардың жоғары ықтималдығы кезінде пайдалы. Қолған жағдайларда бақталастық әдеттегідей, деструктивті сипат алады. Ымыра оппоненттердің конфликтіні жарым-жартылай келісімге келу арқылы аяқтау тілектерінен тұрады.Ол бұрын ұсынылған талаптардың жартысынан бас тартумен, екінші жақтың жарым-жартылай негізделген талаптарын мойындауға әзірлікпен , кешіруге әзірлікпен сипатталады. Ымыра, яғни келісімге келу мына жағдайларда тиімді: оппоненттің өзі мен бақталастың мүмкіндіктері тең екенін түсінуінде; өзара, бірін-бірі жоққа шығаратын мүдделердің болуы кезінде. Бүгінде ымыраға келу конфликтілерді аяқтаудың ең жиі қолданылатын, конструктивті стратегиясы болып табылады. Бейімделу, немесе көну күрестен мәжбүрлі түрде немесе өз еркімен бас тарту және өз позицияларын беру ретінде қарастырылады. Оппоненттің мұндай стратегия қабылдауына әр түрлі мотивтер мәжбүр етеді. Бұл өзінің қателігін ұғыну, оппонентпен жақсы арақатынасты сақтап қалу қажеттілігі, оған өте қатты тәуелді болу, проблеманың мағынасыздығы болуы мүмкін. Сондай-ақ , конфликтіден бұлайша шығуға күрес барысында келтірілген елеулі зиян, одан да маңызды жағымсыз салдарлардың болу қаупі, басқа нәтижеге мүмкіншіліктердің жоқтығы, үшінші жақтың қысымы душар етеді. |