Көзі ашылу → 1. Санасы, сезімі ояну
2. Бір нəрсеге қолы жету
3. Қиындықтан құтылу
4. Білім алу
Келтірілген мысалда ауыспалы метафоралық негізгі мағына
көзі ашылу тіркесінің осы 4 мағынасы сөздікте тіркелеген. Бұлардың бəрі
жалғаса туған мағыналар. Сол сияқты:
Дəмін тату → 1. Тағамның дəмін көру.
2. Əр түрлі жағдайда күн кешу
Тілі шығу → 1. Жас сəбидің алғаш рет сөйлеуі
2. Əдеттегіден тыс сөйлеу, күтпеген ойды айта бастау
Көзін шел басу → 1. Соқыр болу
2. Еш нəрсені байқағысы келмеу
3.Тоқмейілсу, надандық.
Бұл мысалдардың фразеологиялық көпмағыналық – негізгі мысалдағы
ой, мағына ортақтығының бір ұғымды білдіруіне байланысты тізбектеле,
жалғаса туып отыр. Сонымен көп мағыналықтың жалғаса тууына ықпал
ететіндер:
