АРПЕДЖИО (ит. аrpeggio – как на арфе) – аккорды, звуки которых исполняются не одновременно, а поочередно, как правило, от нижнего к верхнему; обычно обозначается вертикальной волнообразной линией перед соответствующим такому исполнению аккордом.
АРПЕДЖИО (ит. аrpeggio – арфадағыдай) аккордтары, дыбыстары бір мезгілде емес, кезекпен, әдеттегідей, төменгі жағынан үстіңгі жағына қарай орындалады; әдетте осылай орындалатын тиісті аккордтың алдына тік толқын тәрізді сызықпен белгіленеді.
ARPEGGIOS (Italian - аrpeggio - as on the harp) - Chords, the sounds of which are not performed simultaneously, but serially, usually from the bottom to the top; usually is indicated by a vertical wavy line in front of an appropriate to such performance accord.
АРТИКУЛЯЦИЯ (лат. аrticulatio – членораздельно выговаривать) – способ исполнения последовательного ряда звуков на инструменте или в пении. Основные виды А. легато, нон легато, стаккато, портаменто, глиссандо.
АРТИКУЛЯЦИЯ (лат. аrticulatio – анық етіп айту) - аспапта немесе ән айтуда бірізді қатардағы дыбыстарды орындау тәсілі. Артикуляцияның негізгі түрлері: легато, нон легато, стаккато, портаменто, глиссандо.
ARTICULATION (Latin - аrticulatio - utter articulately) – A way to accomplish a consistent number of sounds on an instrument or in singing. The main types of A. are legato, non legato, staccato, portamento, glissando.
АРТИСТ (фр. от лат. art - искусство) - 1. то же,что актер. В широком смысле - человек, занимающийся творчеством в области какого-либо искусства. 2. Переносное значение - человек, достигший мастерства в своем деле.
АРТИСТ (фр. лат.-дан:өнер) - 1.Бұл да актердегендей. Кең мағынада – өнердің белгілі бір саласында шығармашылықпен айналысатын адам. 2. Ауыспалы мағынада - өз ісінің шеберлігіне қол жеткізген адам.
ARTIST (French from Latin - art) - 1. The same as an actor. In broader sense - a person engaged in creative work in the area of any art. 2. Figurative meaning - a person who has attained mastery in their field.
АРТЫҚ БҰРАУ (каз. излишнее натяжение струн) - технический прием казахских домбристов. Накануне состязания очень сильно натягивали струну. После того, как простоявшую в таком состоянии струну отпускали, она, содрогаясь от предыдущего перенапряжения, начинала звучать по-особому (такое звучание казахи называют «говорит по-человечески»). Два взаимоисключающих свойства - хрустальная чистота высокого напряжения и красивый глубокий тембр низкой настройки, соединяясь, создают удивительное звучание. И это звучание сохраняется на протяжении исполнения 40-50 кюев (Т.Асемкулов).
АРТЫҚ БҰРАУ – қазақ домбырашыларының техникалық әдісі. Айтыс кезінде шекті өте қатты тартатын болған. Содан кейін осы күйдегі шекті босатқанда, ол қатты қысымның әсерінен ерекше дыбысталатын болған (мұндай дыбысталуды қазақтар «адамша сөйлеу» деп атайды). Екі өзара ерекше қасиет – жоғары қысымның сыңғырлы тазалығы мен төмен алынған әдемі терең дыбыс (ырғағы) – бірігіп, керемет дыбыс шығарған. Осы дыбысталу 40- 50 күйдің орындалу барысында сақталады (Т. Әсемқұлов).
ARTYK BURAU (Kazakh –overstretching of the strings) - Kazakh dombra players technique. On the eve of competition the string was very stretched. After standing in this state, the string was let go, it, shuddering from the previous tension, began to sound in a special way (this sound is called by the Kazakhs "tells as a human being"). Two mutually exclusive properties - crystal clarity of high voltage and a beautiful deep timbre of low setting combined together to create an amazing sound. And that sound is saved for execution of 40-50 kuis (T. Asemkulov).
АРЫЗ ӨЛЕҢ (каз. прощаться с умирающим) - песня-плач; исполнялась в первой части традиционной казахской свадьбы (в доме невесты). Символизировала ритуальную «смерть» невесты, которая «умирала» как член своего рода и рождалась в новом качестве (как член рода мужа), а также переходила в новую – молодежную социально-возрастную группу. Бытовала в Западном Казахстане и Каракалпакии.
АРЫЗ ӨЛЕҢ – жоқтау өлең; дәстүрлі қазақ тойының (қалыңдық үйінде) басында орындалады. Қалыңдықтың өз тегінен кетуіне байланысты салттық қоштасуын, жаңа адам (күйеуінің үйінде) ретінде танылуын, сондай-ақ оның жаңа әлеуметтік – жас тобына ауысуын білдіреді. Батыс Қазақстан мен Қарақалпақта кездеседі.
ARYZ OLEN (Kazakh - say goodbye to the dying) – A song-cry, used to be performed in the first part of traditional Kazakh wedding (in the bride's home). Symbolized the ritual "death" of the bride, who "died" as a member of her family and was born in the new role (as a member of the husband’s genus), as well as moving into a new youth socio-age group. Was common in Western Kazakhstan and Karakalpakstan.
АСАТАЯҚ (каз.) - ударный самозвучащий музыкальный инструмент с металлическими подвесками. Был широко распространен среди бақсы (см. бақсы). Название «А.» состоит из двух одинаковых по смыслу древнетюркских слов и означает «посох», «трость», «жезл».
АСАТАЯҚ – металл салпыншақтары бар соқпалы өзіндік әуенді музыкалық аспап. Бақсылар арасында кең тараған (бақсыны қараңыз). «Асатаяқ» атауы мағынасы жағынан бірдей көне түркілік екі сөзден тұрады, «сиқырлы, қамыс, безенді таяқ» дегенді білдіреді.
ASATAYAK (Kazakh) – A self-resonant percussion musical instrument with metal pendants. Was widely distributed among baksy (see baksy). The name "A." consists of two identical within the meaning Ancient Turkic words, meaning "stick," "cane," "rod".
АСКЕТИЗМ (гр. упражнение, подвиг) - способ поведения, характеризующийся сознательным отказом от жизненных благ и удовольствий ради постижения высшего смысла, выхода в определенные психологические и духовные состояния.
АСКЕТИЗМ (гр. жаттығу, ерлік) - жоғары мағынаға белгілі бір психологиялық және рухани жағдайға қол жеткізу үшін өмірдің жақсылығы мен рахатынан саналы түрде бас тартумен сипатталатын өмір сүру жолы.
ASCETICISM (Greek - exercise, a feat) - A way of behavior, characterized by a conscious rejection of life's blessings and pleasures for the sake of comprehension of ultimate meaning, entrance to some psychological and spiritual states.
АТАКА (фр. аttague) – переход голосового аппарата от состояния дыхательного к певческому.
АТАКА (фр. аttague) – дауыс аппаратының тыныстану күйінен әндетуге көшуі.
ATTACK (French - attague] - Transition of the vocal apparatus from the state of respiration to the state of singing.
АУ, ЖАР (каз.) – разновидность традиционной обрядовой песни-диалога жар-жар (см. жар-жар), исполнявшегося поочередно сторонами невесты и жениха. Женские варианты примыкали по содержанию, образно-эмоциональному настроению к песням-плачам невесты арыз өлең, сыңсу, танысу, қоштасу (см. арыз өлең, сыңсу, қоштасу).
АУ, ЖАР – қалыңдық пен күйеу жақтан кезек-кезек орындалатын «Жар-жар» өлең - диалогының дәстүрлі салттық түрі. Қыздар орындайтын нұсқалар мағынасы, бейнелі-әсерлі көңіл күйі жағынан қалыңдықтың жоқтау өлеңі арыз өлеңмен, сыңсумен, танысумен, қоштасумен (арыз өлең, сыңсу, қоштасуды қараңыз) қабысып жатады.
AU, ZHAR (Kazakh) – A variety of a traditional ceremonial song-dialogue zhar-zhar (see zhar-zhar), performing in turns by the relatives of a bride and a groom. Women's options are joined on the content, imagery and emotional mood to the songs-weepings of a bride aryz olen, synsu, tanysu, koshtasu (see aryz olen, synsu, koshtasu).
АУРА - согласно учению индуизма и буддизма представляет собой светящееся цветное поле тонкой энергии внутри и вокруг человеческого тела, распространяющееся на 1-2 м. Цвета А. постоянно изменяются в соответствии с источником сознания, мыслями, настроениями и эмоциями человека. Возвышенные, доброжелательные чувства дают яркие пастельные тона; низкие, негативные чувства - более темных цветов. Способность видеть А. развивается в ходе духовной практики.
АУРА – индуизм және буддизм ілімі бойынша, адам денесінің іші мен маңында жарқырайтын, 1-2 м-ге таралатын түсті жіңішке энергия өрісі. Аураның түстері адамның таным көзі, ойы, көңіл күйі мен сезіміне қарай үнемі өзгеріп отырады. Көтеріңкі, жағымды сезімдер ашық жұмсақ өңдерді; төмен, жағымыз сезімдер аса қою түстерді білдіреді. Аураны көру қабілеті рухани тәжірибе барысында қалыптасады.
AURA - According to the teachings of Hinduism and Buddhism is presented by a luminous color area of subtle energy inside and around the human body, spreading for 1-2 m. Colors of A. change constantly according to the source of consciousness, thoughts, moods and emotions of a person. The sublime and benevolent feelings give bright pastel colors; low, negative feelings - the darker colors. A. The ability to see A. develops during the process of spiritual practice.
АУТЕНТИЧНОЕ ИСПОЛНЕНИЕ (гр. подлинный) - исполнение музыки на тех инструментах и в том виде, как это было задумано ее создателями. Явление традиционного общества (см. традиционное общество).
АУТЕНТТІК ОРЫНДАУ (гр. тұпнұсқа) – музыканы шығарушылардың ойластырғанындай, оны сол аспаптарда және сол күйінде орындау. Дәстүрлі қоғам құбылысы (дәстүрлі қоғамды қараңыз).
AUTHENTIC PERFORMANCE (Greek - true) - The performance of music for those instruments and in that form, in which it was intended by its creators. The phenomenon of a traditional society (see traditional society).
АШУГ (тюрк.-азерб., арм., афг.) - буквально значит «влюбленный». Любовь, сжигающая трагическая страсть - главная тема песен ашугов. Песни ашугов собирались в рукописные сборники - давтары. Ашуг, подобно европейскому трубадуру, был поэтом, композитором и певцом в одном лице, его творения широко распространялись и бережно хранились в устной традиции как бессмертное народное достояние.
АШУГ (түрк.- әзерб., арм., ауған.) - дәлме-дәл «ғашықтық» мағынасында. Ашугтер әндерінің негізгі тақырыбы – махаббат, от болып өртейтін қайғылы құштарлық. Ашугтердің әндері қолжазбалы жинақтарға –давтарға - жинақталған. Ашугтің өзі, еуропалық трубадур сияқты, ақын, композитор және әнші болған. Оның шығармалары кең таралған және халықтың ауызша дәстүрінде өшпес игілік ретінде ұқыпты сақталған.
ASHUG - Literally means "in love." Love, burning tragic passion is main theme of songs of Ashugs. Songs of Ashugs were gathered in manuscript collections - davtars. Ashyg, like the European troubadour, was a poet, composer and singer all in one; his creations were widely distributed and carefully preserved in oral tradition as an immortal national wealth.
Ә
ӘН (каз.- песня). Место, которое занимает песня в традиционной культуре казахов, наиболее точно запечатлелось в пословице «Коль умен, вслушайся в песню». Певцы запоминают и заучивают песни «с голоса» на память, проявляя при этом исключительную бережливость и чуткость, мастерство и одаренность.
ӘН. Оның «Ақылың болса, ән тыңда» деген мақалымен халық жадында анағұрлым нақты сақталатын қазақтың дәстүрлі мәдениетінде басты орны бар. Әншілер әндерді есте сақтай отырып үйренеді. Бұл ретте олар ерекше ұқытылық пен сезгіштік, шеберлік пен дарындылық танытады.
AN (Kazakh – A song). Place, which the song takes in the traditional culture of the Kazakhs, most accurately engraved in the proverb "Once smart - listen to the song." Singers memorize and learn the song "by ear" on the memory, displaying during this procedure exceptional frugality and sensitivity, skill and talent.
ӘҢГІМЕ КҮЙ (каз. кюй с рассказом). В современной домбровой музыке - синкретическая форма, в которой рассказ и музыка представляют единое целое. Любое реальное событие жизни могло быть положено в основу А.к., но для жанра в целом характерно стремление найти в конкретно-бытовом проявлении общезначимого высокого смысла. (А.Мухамбетова.
ӘҢГІМЕ КҮЙ (қаз.: баяндау арқылы күй шерту). Бұл – қазіргі домбырамен ойналатын музыкадағы синкретикалық түр. Мұнда әңгіме мен музыка біртұтас орындалады. Өмірдегі кез келген шынайы оқиға Ә.К-ның негізі бола алады, бірақ жалпы алғанда жанр үшін нақты тұрмыстық көріністегі өмірдің жалпыға ортақ жоғары мәнін табуға тырысушылық тән болып табылады (Ә. Мұхамбетова).
ANGIME KUI (Kazakh - Kui with a story). In modern dombra music - syncretic form, in which the story and music are a unit. Any real life event could be used as the basis for AK, but the genre as a whole seeks to find a manifestation of concrete universal significance of high sense. (A. Mukhambetova).
ӘНШІ (каз. создатель и певец-исполнитель народных лирических песен). Сочетает в себе пластичность с импровизационно-речитативной гибкостью, с огромной эпико-эмоциональной силой. По мастерству исполнения подразделяли на «прекрасный певец», «неиссякаемый, одаренный певец, обладатель сильного, выносливого голоса», «вдохновенный искусный исполнитель песен», «царь пения».
ӘНШІ (халықтық лирикалық әндерді жарыққа шығарушы және орындаушы). Суырып салма термелі әуенді икемділігімен ырғақтылық пен орасан эпикалық-сезімталды күшпен өзін үйлесімді қабыстырады. Ән орындау шеберлігіне қарай әншілер «керемет әнші», «даусы сарқылмайтын, дарынды әнші», «күшті, мықты дауыс иесі», «әнді шабытпен орындаушы», «ән патшасы» деп бөлінген
ANSHI (Kazakh - singer-performer and creator of national lyric songs). Combines elasticity with improvised-recitative flexibility, with a great epic and emotional strength. From the point of craftsmanship divided into "fine singer," "inexhaustible, a gifted singer, winner of a strong, enduring voices," "inspired skillful performer of songs", "king of singing."
Б
БАЙЖҰМА (каз.) – домбровый кюй западноказахстанской традиции төкпе. Относится к жанру арнау (см. күй төкпе, арнау). Отдавая дань высокому исполнительскому искусству Байжумы, современники великого кюйши Курмангазы, Дина, Туркеш, произведение, посвященное его памяти, строили в виртуозной технике, со сложными исполнительскими приемами.
БАЙЖҰМА – батысқазақстандық дәстүрге тән төкпе күй. Арнау жанрына жатады (арнау, төкпе күйді қараңыз). Байжұманың жоғары орындау шеберлігін мойындай отырып, ұлы күйшінің замандастары Құрманғазы, Дина, Түркеш, оның құрметіне арналған шығарманы асқан шеберлікпен, күрделі орындау тәсілдермен шығарды.
BAYZHUMA (Kazakh) - Dombra kui of Western Kazakhstani tokpe tradition. Belongs to the genre of arnau (see kui tokpe, arnau). Paying tribute to the high artistic ability of performing of Bayzhuma, contemporaries of the great kuishi Kurmangazy, Dina, Turkesh, a work dedicated to his memory, built in virtuoso technique with complex performing tricks.
БАҚСЫ (древнетюрк.) - демиург (см. демиург) традиционной тюркской культуры, посредник между миром земным и миром небесным. Универсальный тип, который выделяется благодаря духовности, незаурядному уму, творческому дару, безусловным артистическим способностям.
БАҚСЫ (көне түркі.) – дәстүрлі түркі мәдениетінің демиургі (демиургті қар.), жер мен аспан әлемін бітістіруші. Руханилығы, асқан парасаттылығы, саз шеберлігі арқасында ерекшеленетін жан-жақты бейне.
BAKSY (Ancient Turkic) – A demiurge (see demiurge) of traditional Turkic culture, the mediator between the earthly world and the world of heaven. Universal type, which is released through spirituality, outstanding intelligence, creative gift, absolute artistic abilities.
БАЛЛАДА (фр.ballаde, лат. Ballo - танцую) -первоначально у романских народов одноголосная танцевальная песня, ведущая происхождение от народных хороводных песен. Один из разновидностей лирики, песня с небольшим сюжетом. В средние века Б-да зародилась и развивалась в итальянской, французской, испанской поэзии. Содержание Б-ды строится в основном на исторической правде, фантастике.
БАЛЛАДА (фр.ballаde, лат. Ballo - билеймін) – халықтық хор әндерінен бастау алған алғашқыда роман халықтары айтатын бір дауысты би әні. Лириканың бір түрі, шағын сюжетті өлең. Б-да орта ғасырда, итальян, француз, испан поэзиясында туып, қалыптасты. Б-ның мазмұны көбіне тарихи шындыққа, фантастикаға құрылады.
BALLAD (French – ballаde; Latin – Ballo - dance) - Originally from the Romans - monophonic dance song, taking its origin from folk round dance songs. One of the varieties of poetry, a song with a little story. B-d originated and developed in the Middle Ages in Italian, French, Spanish poetry. The content of B-d is based mainly on historical fact, fiction.
БАЛБЫРАУЫН (каз.) – стремительный домбровый кюй төкпе, род особой лирики, посвященной сфере самых интимных переживаний и чувств. Состоит из двух слов: мед, настрой. Означает высотно-регистровый строй домбры, соответствующий данному психоэмоциональному состоянию человека.
БАЛБЫРАУЫН (қаз.) – домбырада шапшаң орындалатын төкпе күй, ең ішкі толғаныстар мен сезім өрісіне арналған ерекше лирика тірі. «Бал» және «бұра» деген екі сөзден тұрады. Адамның белгілі бір психикалық-сезім әрекетіне сай домбыраның жоғары сазды өлшемдік құрылысын білдіреді.
BALBYRAUYN (Kazakh) - Rapid dombra tokpe kui, a special kind of poetry dedicated to the spheres of the most intimate experiences and feelings. Consists of two words: honey, attitude. Means height-registered array of dombra, corresponding to a given psycho-emotional state of man.
БАЛЕТ (фр.ballet, от лат. ballo, итал. balletо - танец, пляска) – вид сценического искусства, содержание которого раскрывается в танцевально-музыкальных образах. Истоки Б. в народном танце. Начал формироваться в Европе в XVI в. В создании балетного спектакля участвуют сценарист, композитор, балетмейстер, художник и артисты балета.
БАЛЕТ (фр. ballet, лат. ballo, итал. balletо – би, би билеу) - мазмұны музыкалы би бейнесінде ашылатын сахна өнерінің түрі. Б.-ның қайнар көзі – халықтық биде. Еуропада ХVІ ғасырда қалыптаса бастады. Балеттік қойылымды қоюға сценарийші, композитор, балетмейстер, суретші және балет әртістері қатысады.
BALLET (French - ballet from Latin – ballo, Italian balleto - dance, saltation) - A kind of dramatic art, the content of which is disclosed in the dance-musical images. The origins of B. are in folk dance. Began to emerge in Europe in the 16th century. Screenwriter, composer, choreographer, painter, and ballet dancers participate in creating a ballet performance.
БАРИТОН (от греч. barytonos – тяжелозвучный) - мужской голос среднего между басом и тенором регистра; объем от А или В до g1 или as1 записывается в басовом ключе.
БАРИТОН (грек. barytonos – ауыр үнді) бас және тенор дауыс кеңістігі аралығындағы ер адам дауысы; көлемі А немесе В-дан бастап g1 немесе as1-ге дейінгі бас құлақкүйінде жазылады.
BARITONE (from Greek - barytonos – heavy-sounded) – An average male voice between bass and tenor registers; the amount from A or B to the g1 or as1 written in bass clef.
БАРОККО (ит. - странный, причудливый) – художественный стиль сер. XVI - сер.XVIII Отличался от стиля Возрождения и от классицизма напряженностью, динамичностью образов, стремлением к величию и пышности, живописностью. Способствовал взаимодействию различных жанров и видов искусства, а также развитию новых – оперы и балета.
БАРОККО (ит. әдеттен тыс, назды) – ХVІ ғ. ортасы мен ХVІІ ғ. ортасындағы көркемдік стиль. Қайта өрлеу стилі мен классицизмнен бейнелерінің күштілігімен, серпінділігімен дауыс, ұлылық пен сән-салтанаттылыққа ұмтылуымен, көркемдігімен ерекшеленді. Өнердің әртүрлі жанрлары мен түрлерінің өзара әсеріне, сондай-ақ жаңа түрлері - опера мен балеттің – дамуына мүмкіндік тұғызды.
BAROQUE (Italian - strange, bizarre) - Art style of the mid 16 - mid18 centuries. Differed from the style of Renaissance and from classicism by tension, dynamic images, the desire for greatness and splendor, picturesqueness. Promoted the interaction of different genres and art forms, as well as the development of new types of arts - Opera and Ballet.
БАС (ит. basso – низкий, нижний) - низкий мужской голос; объем от F до f1 записывается в басовом ключе.
БАС (ит. basso – төмен, төменгі) – ер адамның төменгі дауысы; дауыс көлемі
F-ден f1-ге дейін бас құлақкүйінде жазылады.
BASS ALS (Italian - basso - lower, lower) – A deep male voice, the volume of F to f1 is written in bass clef.
БАС БУЫН (каз.) - начальный раздел западноказахстанского домбрового кюя төкпе, включающий вступление и основную мелодию кюя. Содержание Б. Б. - обращение к земле - благоговение перед ней, благодарение земле. Глубинный смысл этого (соединения-слияния) с родной землей в том, что человек творит себя, поднимаясь над ситуацией, за ее пределы, в безграничные масштабы, охватывая себя, пространство земли и Вселенную как целое. (К.Нурланова).
БАС БУЫН (қаз.) – күйдің кіріспесі мен негізгі әуені енетін батыс қазақстандық төкпе күйдің бастапқы тарауы. Б.Б.- ның мәні жерге жүгіну, оған зор құрмет көрсету, ризашылық білдіру. Оның туған жермен байланыстырылудағы терең мәні - адам түрлі жағдайдан, оның шегінен, шексіз деңгейге көтеріле келе, өзін, жер кеңістігін және Әлемді біртұтас ретінде қамти отырып, өзін танытады
(К. Нұрланова).
BAS BYUN (Kazakh) – An initial section of Western Kazakhstani dombra kyi tokpe includes an introduction and basic melody kyi. The content of B.B. - an appeal to the ground - reverence for her, thanks to the ground. Deep meaning of this (connection-merger) with their native land that man creates themself, rising above the situation, beyond it in the unlimited scope, covering themselves, the space of the earth and the universe as a whole. (K. Nurlanova)
БАСОВЫЙ КЛЮЧ - музыкальный ключ, обозначающий ноту фа малой октавы, находящуюся на четвертой линейке нотного стана.
БАС ҚҰЛАҚКҮЙІ - ноталық желінің төртінші сызығындағы кіші октаваның фа нотасының орналасуын белгілейтін музыкалық құлақкүй.
BASS CLEF - The musical key, indicating a note Fa of the small octave, located on the fourth line of the note stave.
БАТА (каз.) – благопожелание, отражающее веру в магическую силу слова. Любой той, дело, дорога начинаются и завершаются Б. Совершаются особо уважаемыми людьми старшего возраста. Разновидности: тілек б. - посвящаются подрастающему поколению (детям, молодежи); ақ бата или Б.сөз–напутствие, которое дает учитель своему ученику. Именно Б., полученный в присутствии народа, возводит начинающих биев, шешенов и жырау, акынов, кюйши и әнши в ранг профессионального мастера.
БАТА (қаз.) - игі тілек, сөздің сиқырлы күшіне сенімділікті ұялатады. Кез келген той, іс, жол сапары Б. берумен басталып, сонымен аяқталады. Батаны жасы үлкен ерекше сыйлы адамдар жасайды. Б.түрлері: тілек бата, - өсіп келе жатқан ұрпаққа (балаларға, жастарға) арналады; ақ бата немесе бата сөз, - ұстаздың өз шәкіртіне айтатын тілегі. Әсіресе халық алдында Б. алу жаңадан іске кіріскен билердің, шешендердің, жыраулардың, ақындардың, күйшілер мен әншілердің кәсіптік шеберлік дәрежесін көтере түседі.
BATA (Kazakh) - Good wishes, reflecting the belief in the magical power of words. Any toy, deal, the road begin and end with B. Performed by highly respected older people. Varieties: tіlek B. - dedicated to the younger generation (children, young people); ak bata or B. soz - parting words that a teacher gives to his pupil. That is B., taken in the presence of the people, elevates biys beginners, sheshens, zhyraus, akyns, kuishis, anshis to the rank of a professional master.
БАТОН (фр.baton) – дирижерская палочка
БАТОН (фр.baton) – дирижер таяқшасы.
BATON (French - baton) – A conductor’s baton.
БАУЫРСАҚ (каз. бауырласу - сродниться, брататься, сақ - этноним ранних кочевников) - Ритуальный хлеб, которым клялись, братаясь, породненные в единый сакский союз протоказахские племена.
БАУЫРСАҚ (қаз.қандас туыс, бауырласу, туыстасу, ағайындасу; сақ - ертедегі көшпенділер атауы) – тұтас сақ одағына туыстасқан қазақ тайпалары тармағы бауырласа отырып, ант берген салттық нан.
BAUYURSAK (Kazakh - bauyurlasu - affinity, fraternize; sak – an ethnonym of early nomads) – A ritual bread, which was used to be swore, fracternizing, twinning in a single Sak union of protokazakh tribes.
БАХШИ (узб., турк., кирг.) - народные сказители, музыканты, поэты-певцы в Средней Азии. Создатели и исполнители произведений народного эпоса - дастанов. Аккомпанируют себе преимущественно на дутаре.
БАҚШЫ (өзб., түрк.,қырғ.) - Орта Азия халық жыршылары, сазгерлері, ақын-әншілері. Халықтық жыр-дастандық шығармаларды шығарушылар мен орындаушылар. Шығармаларын көбінесе дутармен сүйемелдейді.
BAKHSHI (Uzbek, Turkic, Kyrgyz) - National storytellers, musicians, poets, singers in Central Asia. The creators and performers of folk epics - dastans. Accompanies himself mainly on dutar.
БАЯН - музыкальный инструмент, русская ручная хроматическая гармоника, названная в честь легендарного древнерусского певца Баяна.
БАЯН - музыкалық аспап, орыстың хроматикалық қол сырнайы, аңызға айналған ежелгі орыс әншісі Баянның құрметіне аталған.
BAYAN - Russian musical instrument - hand chromatic harmonica, named in honor of the legendary Old Bayan singer.
БӘДІК (каз.) - по древнему обычаю, чтобы помочь заболевшему человеку или животному, совершались обряды Б. Люди верили, что болезнь может откочевать, отсюда изображение откочевки болезни, заклинания (кочуй!) составляли основное содержание обряда.
БӘДІК – көне әдет-ғұрып бойынша ауырған адамға немесе кеселді малға көмектесу үшін бәдік салты қолданылған. Адамдар кеселдің көшіп кететініне сенген, осыдан ауруды көшіру, қарғау (көш!) туралы ой салттың негізгі мазмұны болып қалған.
BADIK (Kazakh) - According to ancient custom, to help a sick person or an animal, B. rites were committed. They believed that disease could migrate, hence an image of the migration of disease and a spell (migrate!) constituted the main content of the ceremony.
БЕГЛОСТЬ - умение петь в быстром движении, колоротурная техника - необходимое качество прфессионального певческого голоса – применяется очень часто в вокальных произведениях для передачи главным образом эмоции веселья, радости, бодрости.
ЖҮРГЕКТІК - тез қимыл жасай отырып ән айта білу, колоротуралық техника-кәсіби әншілік дауыстың қажетті сапасы, вокалдық шығармаларда сезімді, көтерінкі көңіл күйін қуанышты, сергектікті көрсетуде өте жиі қолданады.
FLUENCY - The ability to sing in rapid motion, coloratura technique - necessary quality of professional singing voice - is used very often in vocal works to transmit emotions mostly fun, joy and cheerfulness.
БЕКАР - знак альтерации отмены диеза или бемоля.
БЕКАР - диез немесе бемоль таңбаларының ноталарға тигізетін әсерін жоюды білдіретін альтерация белгісі.
BEKAR - A sign of alteration of cancel sharps or flats (diesis).
БЕЛЬКАНТО (ит. bel canto - прекрасное пение) - стиль вокального исполнения, отличающийся легкостью и красотою звучания, мелодической связностью, изяществом и виртуозным совершенством вокальных орнаментов. Возник в Италии и был связан с развитием в середине XVII века национального оперного искусства и вокальной школы. Выразительные средства Б. формировались на основе фонетических особеннстей ит. языка и традиций народного исполнительства. Б. оказал влиянияе на большинство европейских вокальных школ.
БЕЛЬКАНТО (ит. bel canto - керемет ән айту) - вокалдық орындау стилі. Дыбысталудың жеңілдігімен және көркемдігімен, әуендік қисындылығымен, вокалдық өрнектердің көркемдігімен және асқан шеберлігімен ерекшеленеді. Б. XVII ғасырдың ортасында ұлттық опера өнері мен вокалдық мектептің дамуына байланысты Италияда пайда болды. Б. сымбаттылық тәсілдері италиян тілінің фонетикалық ерекшеліктерінің негізінде және халықтық орындаушылық дәстүрде қалыптасты. Бельканто европалық вокалдық мектептердің көбіне әсерін тигізді.
BEL CANTO (Italian - bel Canto beautiful singing) - A style of vocal performance, featuring the ease and beauty of sound, melodic connection, grace and mastery perfection of vocal ornamentation. Originated in Italy and was associated in the mid-17th century with the development of the national opera and vocal school. Expressive means of B.C. had been formed on the basis of phonetic special features of Italian language and traditions of folk performance. B.C. influenced most European vocal schools.
БЕМОЛЬ - знак понижения звука на полтона.
БЕМОЛЬ – дыбысты өзінің үнінен жарты тон төмендетіп алу керектігін көрсететін белгі.
FLAT - A sign of lowering the sound on a half step.
БЕССМЕРТИЕ – культурофилософская универсалия. Восходит к Космической концепции человеческой жизни, при которой Бессмертная Душа (духовное начало) превалирует над материальным, телесным. Согласно древним космологическим представлениям и современному космоцентризму, бытие человека не очерчивается его рождением и смертью, ибо душа его напрямую связана с Космосом.
МӘҢГІЛІК - мәдени-философиялық универсалия. Адам өмірінің Ғарыштық тұжырымдамасына барып тіріледі. Бұл жағдайда Мәңгілік Жан (рухани бастау) материалдықтан, дәнеліктен басым болады. Ежелгі ғарышнамалық түсінік пен қазіргі космоцентризмге сәйкес адам тұрмысы оның тууымен және өлімімен ғана шектелмейді, өйткені оның жаны Ғарышпен тікелей байланысты.
IMMORTALITY – Cultural philosophical universals. Ascends to the Cosmic conception of human life in which the immortal soul (spirituality) prevails over the material, corporeal. According to the ancient cosmological ideas and contemporary cosmocentrizm, human existence is not outlined of his birth and death, because his life is directly connected with the cosmos
БЕТ АШАР (каз.) - заключительный обряд свадебного цикла, где ақын в песенной форме под аккомпанемент домбры представляет невесту новой родне. Близок по манере исполненения к стремительным акынским импровизациям.
БЕТАШАР – үйлену тойының соңғы салты, мұнда ақын домбыраның сүйемелдеуі арқылы өлеңмен келінді жаңа туыстарына таныстырады. Орындалу мәнері бойынша ақындық қарқынды суырыпсалмалылыққа жақын.
BET ASHAR (Kazakh) - The final rite of the wedding cycle, where in the form of song with the accompaniment of a dombra akyn presents a bride to her new relatives. Close on the way of performance to akyn improvisation.
БИ КЮЙ (каз.) – танцевальные кюи, жанр казахской домбровой музыки, отражающий беззаботный дух молодежного общения.
БИ КҮЙІ (қаз.) - билеуге арналған күй, жастар қарым-қатынасының алаңсыз рухын бейнелейтін қазақтың домбыра әуенінің жанры.
BI KUI (Kazakh) – Dance kuis, a genre of the Kazakh dombra music, reflecting carefree spirit of youth communication.
БРЕВИС - нота равная двум целым нотам. // = o+o. Длительности нот встречающиеся в Европейской профессиональной музыке (ХV –XVIII в.в.)
БРЕВИС - екі бүтін нотаға тең нота. // = o+o. Еуропалық кәсіпқой музыкада (ХV –XVIII ғғ.) кездесетін ноталар ұзақтығы.
BREVIS - note equal to two whole notes. / / = o+o. Durations of the notes found in the European professional music (XV-XVIII centuries)
БЫЛИНА - название древнерусских эпических песен-сказок о героических подвигах богатырей и выдающихся событиях в жизни народа.
ХИКАЯ – батырлардың ерліктері мен халықтың өміріндегі ерен уақиғалар туралы ежелгі орыстардың эпикалық ән-ертегілерінің атауы.
BYLINA - The name of ancient epic tales-songs, of heroic feats of heroes and outstanding events in the life of the people.
