Музыкалыќ іс-јрекетініѕ психологиясы
жүктеу/скачать 1,55 Mb.
|
| Мағжан Жұмабаев
Пидагогика (Баланы тәрбия қылу жолдары) Психология Психология – ескі фән. Бұл фәнді фән қылып дүниеге шығарушы Айса пайғамбардан бұрын болған грек ұлтынан шыққан Александр Македонский – Ескендір Зұлқарнайн патшаның тәрбияшысы – Аристотель данышпан. Психология деген сөз грекше екі сөзден құралған: псиюха – жан, гос – сөз деген мағнада. Яғни жан туралы сөз, жан туралы фән деген сөз болып шығады. Жанды ешкім көрмесе де, жанның барлығында дау жоқ. Бірақ сол жан деген не? Жанның не нәрсе екені туралы үш пікір бар. Үшеуі үш түрлі философия пікіріне негізделген. Біріншісі, жан денеден бөлек, өз алдына бір нәрсе дейді. Бұл – баяғыдан бері келе жатқан пікір. Қазақтың жан шыбын сықылды бір зат, өлгенде ауыздан ұшып шығып кетеді, ұйықтағанда мұрыннан шығып, серуендеп жүреді-мыс деген ертегісі осы пікірдің бір сәулесі. Бұл жан денеден тіпті бөлек, өз алдына қандайда болса бір зат деген пікір «спиритулизм», яки «идеализм» деп аталады. Екінші пікір жан даган дене іскірлігінің, әсіресе нерв системасы мен ми іскірлігінің бір түрі дейді. Яғни жан деген жеке зат жоқ, жан деген дененің тірлігі деген сөз. Бұл пікір «материализм» деп аталады. Үшінші пікір, жан деген жан көріністерінің жиынтығы дейді. Яғни жан даган ойлау, сезу, һәм басқа барлық жан көріністерінің жалпы аты дейді. Бұл пікір «феноменализм» яки «эмпоризм» деп аталады. Қайткенмен де адамзат бұл күнге шейін жанның не зат екенін біле алған жоқ. Жанның не зат екені білінбеуінен, жанның барлығына күмән қылуға болмайды. Жан бар. Барлығы сол: оның істері, көріністері бар. Ақша қарда жосылып жатқан айқын ізге түссек, алдымызда аңның барлығына күмән қылмаймыз ба? Бұл да сол сықылды. Жалғыз-ақ айырма мынау: ізіне түсіп зерттеп отырып, адамзат аңды баяғыдан бері соғып келсе де, жанға жете алған жоқ, яғни істері, көріністері бойынша жанның не зат екнін қанша білмекші болса да, әлі күнге біле алғаны жоқ. Бірақ бұдан бала тәрбиясы ақсамайды. Баланың жанын жақсы тәрбие қылу үшін жанды көзбен көріп, қолмен ұстамай-ақ, оның істерін, көріністерін жақсы тексеру жетеді. жүктеу/скачать 1,55 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|