Н. С. Ахтаева А. И. Абдигапбарова

282 
ған жағдайда, тараптар соған қарай іс жасайды. Тек бұл мерзім-
дер барлық тараппен де келісілуі және қабылдануы аса маңызды. 
9. 
Жоспарыңызды
 
іске
 
асырыңыз
. 
Келісім жасағаннан кейін 
жанжалды реттеу шараларына кіріскен жөн. Кейінге қалдыру 
тараптардың бір-біріне күдік, әрі күмән туғызуы мүмкін. 
10. 
Қабылданған
 
шешімді
 
бағалаңыз
. 
Жанжалды реттеу 
бойынша ең табысты келісімді жасауда ашу-ыза немесе өкпелі-
лер қалуы мүмкін. 
Жанжалдағы
«
тәртіп
 
кодексі
».
Жанжалдарды басқарудың 
тиімділігі жанжалда ерекше «тәртіп кодексін» ұстана алуға бай-
ланысты болады. Н.М. Власовтың пікірінше (1994), бұл кодекс-
тің негізгі талаптарына келесілерді жатқызу қажет: 
1. 
Қарсы
 
пікір
 
білдірушіге
 
позитивті
 (
тым
 
болмаса
 
бейта
-
рап
) 
қатынаста
 
бол
, 
сенімділік
 
үшін
 
негіз
 
құр
. 
Жанжалдасудан 
бұрын, өзіңе қарсы пікір білдірушіні «жақсы көруді» бұйыр 
және осы жақсы көңіл-күйіңмен онымен өзара әрекет жаса. Бұл 
не үшін қажет? Жанжал әрдайым біздің мүддемізге қысым жа-
сағанда немесе бізге солай қысым жасалғандай болған жағдайда 
туындайды. Мұны істейтін адам – дұшпан. Біз дұшпанның 
бойынан нені көреміз? Оның жеке басының ең жаман тарапта-
рын көреміз және оған күдік, әрі сақтықпен қараймыз.
Жанжалда қарсы пікір білдірушіден «досты» және оның жақсы 
жақтарын көру орынды. Туындаған мәселені кіммен шешкен 
жеңіл: дұшпанмен бе, әлде доспен бе? 
Қарсы пікір білдірушіде «досты» қалай көруге болады? Бұл 
жерде келесі кеңестер орынды болады: 
−
әңгіменің басында басқа тақырыпта, жалпы көзқарас қа-
лыптасқанын тақырыпта жеңіл, әзілдесіп сөйлес. Сол арқылы 
жанжалда сенімділік базасы құрылады; 
−
оның адамгершілігі мен абыройы туралы ойла; 
−
оның жеке басының ең жақсы көріністерін есіңе ал; 
−
жай ғана оған плюстері мен минустерін еске ал да, оны 
жеке тұлға ретінде қызығушылықпен қара. 
2. 
Психиканың
 
жұмыс
 
режимінің
 
эмоциялықтан
 
рационал
-
дысына
 
ауысуы
. 
Жанжалда жиі эмоция басым болады. Бұл аф-
фектке әкеледі, онда сана өшіп, адам өз әрекеттеріне жауап бере 
алмайды. Эмоциялық амал істің, мәселенің және қарсы пікір біл-

283 
дірушіге қатынастың ауысуына әкеледі. Біз қарым-қатынас-
тарды анықтап алуда кептеліп қаламыз, ал іс, мәселе шешілусіз 
қалады. Егер мәселе шешілмесе, онда қарым-қатынас та бұзы-
лады немесе үзіледі.
Міне сондықтан өзінің қатынасында эмоцияны мәселеден 
ажыратып алу және оларды мүмкіндігіше араластырмау қажет. 
Мұнда екі тәуелсіз міндеттерді шешуге тырысу керек: бастысы 
– бұл мәселенің шешімін табу және қарым-қатынастарды реттеу. 
Бірақ, егер шешімі табылмаса, не жағдай болса да, жақсы қа-
рым-қатынасты сақтауды ойластырған жөн. Өйткені шешімін 
іздеуге сақталған қарым-қатынасқа сүйене отырып, кейінірек 
қайта оралуға болады. 

жүктеу/скачать 1,92 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: