Научная библиотек

журю-турыс улгшерш калыптастыру. Элеуметпк уйымдарда формалдан- 
дыру бакылауга алынган байланыстарды, статустарды жэне нормаларды 
камтиды. Уйымдарды формалдандырудыц аркасында абсолюгпк жэне 
салыстырмалы курделшктщ денгеш темендейдг.
Уйымдыктьщ осы тэсшнщ манызды белпа — элементтершщ эр турл! 
жагдайларда, ягни келкпм, шартгарды, олардын кукыктык, технологиялык, 
экономикалык кужаттары жэне баска да нормалары бек
1
тулер
1
барысында 
кызмет аткару аркылы кещщед*.
Формалдандырудын тшмш нэтижес! — уйымдык кызметп дурыс курып, 
утымдылыкка жетюзетш багытта шогырландырудан жэне оны каналдан- 
дырудан, уйымнын туракты ем!р сурушен, функционалдык процестерге 
ем1ршен болжамдар жасау мумкхндшнен, эрб!р накты жагдайдан шыгу- 
дьщ жолдарын таба бшу аркылы уйымдастыру куилн унемдеуден кэршедь 
Осы непзде формальды уйымдар — кэсшорындар, мекемелер курылады.
Элеуметок жуйеш формалдаудын ею жолы бар. Б1ршш1С1 — эткендеп 
тэж1рибелерд1 пайымдап, табиги турде калыптаскан жай-кушн тужырым- 
дап, беюту аркылы жузеге асады. Формальды уйымдар бул жерде жинак- 
талган тэжхрибеден туындайды. Формалдаудын бул турш «рефлексивт1» 
деп те атауга болады. Мэселен, кэсшорыннын б
1
р бол1М1нде кызмет 
турлерш узакуакыт бойы б1р-б1ршен стихиялы жагдайда ажырату ережес1 
калыптасса, кайсыбхр болхмдерш сол функцияларды эюмшшктщ калып­
таскан арнайы тэртоб! ретшде белхтлейд! жэне бек1тед1. Осы бвл1мнщ 
тыныс-т1рш1л1г1 уйымнын непзп жэне жана бел1мдер куруга кажетп эта­
лон кызметш аткарады. Формалдаудын екмиш жолы — элеуметок уйым- 
ды «конструкциялау». Бул жагдайда уйымнын букш тыныс-пршшпнщ туп- 
терК1Н1 багдарлама жасаудан басталады. Мысалы, жана кэсшорынды куру 
алдын ала арнайы дайындалган жобаны, жумыс жоспарын жэне т.б. кажет 
етед1, осыларга сэйкес кэсшорыннын техникалык жэне элеуметок куры- 
лымдары уйымдастырылады. Мунда будан бурын жинакталган тэж1рибе- 
лер де ескершедг, бхрак ол тек тагылым, сабак ретшде гана колданылады.
Формалдау букш уйымдык катынастарды камти алмайды. Сондык­
тан формальдымен катар формальды емес уйымдар да пршшк етедх, дэл1- 
рек айтканда, уйымшылдыктыц баска тип» эрекетке косылады, ол кыз- 
меткерлердщ тулгалар рет1ндеп езара эрекетше цепзделген узак мер

жүктеу/скачать 14,83 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: