интеграциялануы себепш! болган. Отбасы негурлым берж, ондагы урпак-

некеге дейшп сексуалдык байланыстар, эаресе жас адамдар мен жас- 
еещрхмдер арасында кешнен тараган.
Бул тенденция X X гасырда жэне XXI гасырдын басында орын алып 
отыр. Оган статистикалык мэлхметтер мен эр турл
1
елдерде журпзшген 
элеуметтану саласындагы зерттеулердщ корытындылары дэлел. Согыс- 
тан кейхнп жылдары кэмелетке жетпеген кыздардын босанып калу жаг- 
дайы кебейдх. Мунда бхртбфшен взгеше ею кезен анык байкалады. Онын 
70-жылга дейшп б
1
рш ш
1
кезеш буюл дамыган елдерде жасесшр
1
м кыз­
дардын турмыска шыкпай туып калуларынын есу1мен сипатталады. 
Осыган карамастан бул елдерде жалпы туу саны курт темендедх. Б1рак 
жасвспхрхм кыздардын тууы Норвегия мен Улыбританияда 2 есе, тщп одан 
да тез ескен1, ал езгё жеп елде бул керсеткхш 1,5 есе болган. Мундай есудш 
себебх жыныстык тст-жеплу жасынын темендеушен, жасеспцммдёрдщ 
еркщщгх мен дербесппнщ артуымен, дэстурл
1
моральдык устанымдар- 
дын элсхреухмен байланысты, сайып келгенде, бул жагдайлардын жиын- 
тыгы некеге дейшп сексуалдык белсендшк денгешнщ кетерхлуше экеп 
согып отыр.
Бхрак кейхн жагдай эзгёрдх. Жасосшрхм кыздардын туу динамикасы- 
нын езгеру
1
уш нускадан кврвдщ. Онын бгрхшш моделш 20 жаска дешнп 
1000 эйелге 100—200 туудын келух, ягни бул жас кыздардын туу денгейшхн 
темендеухн сипаттайды, бул керсеткхш 70-жылдардын аягына дейш одан 
эр1 темендеген. Осы нуска бойынша кэмелет жасына жетпей туу бхрнеше 
Батые Еуропалык елдер мен Жапонияда езгердь Ёкшшх пускала, бгрщхщ 
нускага Караганда, жасеспхрхм кыздардын тууы элдекайла жогары болган. 
Осы модель бойынша жасеспхрхмдердщ тууы Батые жэне Солтустж Еуро- 
панын кейбхр елдершде, Австралияда, Канадада езгерген. Ущхнхш нуска- 
нын ерекшелт жасеспхрхм кыздардын тууы денгешнщ езге денгейлер- 
мен салыстырганда темендеу болуы. Бул нускадагы езгерхс Шыгыс жэне 
Онтустхк Еуропада байкалады.
Неке жагдайындагы сексуалдык тертхп те элеуметтануда манызды 
мэселе болып саналады. Мунда сексуалдык терпптщ некеде алатын релхне 
баса назар аударылады. Некелестер арасындагы сексуалдык катынастар­
дын рел
1
гана некелхк сексуалдык терташн непзп мэселелерше талдау 
жасауды кажет етед]. Бул жерде басты мэселе — сексуалдык тертхп дина- 
микасы некенщ узактыгына жэне т.б. алгышарт-тарга байланысты бола­
ды. Неке баянды болган сайын, сексуалдык катынас жишп азаяды, бул 
некелхк сексуалдык тертштщ озщщк ерекшелхп болып табылады. Осы 
тенденцияга А. Кенизи аса кешл аударган едх. Онын зерттеу деректерхне
1 
Иванов А. С.
Семья и ее проблемы. Саратов, 2001. С. 56.
226

сэйкес, жыныстык катынастардын ж и ш п ерл

жүктеу/скачать 14,83 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: