Вйлиханов Ч. Ч. Собр. соч.: В 5
т. Т. 4
. Алма-Ата: Главная редакция Казахс
кой советской энциклопедии, 1984
. С. 77
— 78
. 78
рымдамаларында казак когамынын ак суйек жэне кара суйек деп атала- тын ею топка белшу! феодалдык когам кезшде орын алгандыгы тужы- рымдалады. Когамнын мундай ею |р| элеуметпк топка белшушщ себебш ол адамнын шыккан ата-тепнен, мал-мулюнен, бил!к ету денгейшен ке- ред|. Ак суйектер турл! жен1ЛД1ктерге ие болган индивидтердщ жабык сословием ед1. Буган терелер, ягни хан тукымынан шыккандар ендт Шокан кожаларды ак суйектердш катарына жаткызбаган. Б1рак халык оларды бйпм1 уилн курметтейтш ед1, деген ой айтады. Кдра суйектер казак- тын билер1, байлары, батырлары, тархандары, аксакалдарынан турды. Когамдык ем1рд1Н елеуметак иерархиясынын ен теменп сатысынын непзп белIпн шаруалар кураса, калган бел 1 пн терелердш ер турл! тапсыр- маларын аткарган теленпттер! толтырды. Шокан осы Ж1кп кулга балайды. 0М1рде олардын статусы кулдардан жогары ед 1
. Казакстаннын Ресейге бо дан болуы, хандык институттын жойылуы, баскарудын жана жуйесшщ енпзшу! жене т.б. себептер казак когамынын елеуметпк курылымына жана езгерхстер енпздт Когамды ак суйек пен кара суйекке белу б|рте-б|рте бесендеп, токтады. Еншп жерде казак халкынын елеуметпк-таптык куры- лымынын бай жене кедейге белшгенш, кедейлердш «сахара пролетариа- ты» болганын, олардын ауыр жагдайын ашып жазды. Бул ею таптын елеу метак мудделершщ тшген уйлеспейтшш, сонын салдарынан олардын ара сында шиележспк жагдайлардын болу мумюндтн ашады1. Орыс казакта-
