Научно-методический журнал Серия: Естественно-технические науки. Социальные и экономические науки. Филологические науки
жүктеу/скачать 4,81 Mb. Pdf көрінісі
|
2-сан 2023 (1-серия)
| Ilim h
á m jámiyet. №2.2023 20 parametrlarga (qarshilik) ega bo‗lgan, an‗anaviy diffuziya texnologiyasi bilan olingan p-tipli o‗tkazuvchanlikga ega Si nanoklasterlari mavjudligini ko‗rsatmadi. Yangi texnologi- ya bilan olingan marganetskirishma atomlari bilan ortiqcha kompensatsiyalangan n-tipli Si nanoklasterlar hosil bo‗lmagan. EPR spektrlari yakka ho- latdagi marganets atomlari bilan bog‗liq (2-rasm). Nanoklaster tuzilishi kremniy kristall panjarasida joy- lashgan manfiy zaryadlangan bor atomi atrofidagi eng ya- qin ekvivalent oraliqlarda joylashgan to‗rtta musbat zar- yadlangan [Mn++]4 marganetsatomidan iborat. Marganets atomlarining nanoklasterlari magnit markazlar vazifasini bajarishi mumkin, chunki Mn++ (3d54s0) spini S=5/2 ga teng, [Mn++]4 klaster spini to‗rt marta katta, ya‘ni 4S=10 boʻlgan toʻrtta marganets atomidan iborat, yaʼni. ular kuchli magnit moment sifatida harakat qilishlari kerak. Olingan materialning elektrofizik xususiyatlarini o‗rganish uchun Holl effekti usuli qo‗llanildi. Haqiqatan ham, ushbu namu- nalardagi Holl kuchlanishining pasayishi va zaryad tashu- vchilarning Holl harakatchanligi, biz ishlab chiqqan yangi texnologiyaga ko‗ra, ortiqcha kompensatsiyalangan namu- nalar, shuningdek, Mn bilan legirlangan n-kremniy namu- nalari bilan solishtirganda sezilarli darajada farq qiladi. [Mn++]4 magnit nanoklasterli p-Si nalaridagi magnit qarshilik (MQ) xona haroratida magnit maydonning ko‗ndalang (В I) yo‗nalishida o‗rganildi. Magnit maydon B = 0 ’ 2 T oralig‗ida o‗zgargan, ya‘ni kuchsiz magnit maydon sharti bajarilgan. Marganets atomlarining [Mn++]4 magnit nanoklaster- lari hosil qilingan kremniydagi magnit qarshilikni o‗rganish natijalari 3-rasmda ko‗rsatilgan. Rasmdan ko‗rinib turibdiki, nanoklasterlar kontsen- tratsiyasining ortishi bilan manfiy magnit qarshilik (MMQ) qiymati sezilarli darajada oshadi. Nanoklasterlar konsen- tratsiyasi N=10 15 sm -3 bo‗lgan namunalarda xona haroratida E=100 V/sm da o‗ta katta manfiy magnit qarshilik Δρ/ρ 300% olinadi va magnit maydonga sezgirlik α=150 %/Тл ga teng bo‗ladi. Kremniyda nanoklasterlar konsentratsiyasining, 2 10 13 ’ 10 15 см -3 oraliqda ortishi bilan MMQ qiymati 8’10 marta, magnit maydon sezgirligi esa α=28 %/Тл dan α=150 %/Тл gacha oshadi. -60 0,6 0,8 1,0 1,2 22 22 22 22 1,4 6 1,6 1,8 2 В , Тл -100 -140 -180 -220 -260 -300 % , 4 3 1 2 -20 N(Mn)4 =2 10 13 см -3 da α=28%/Тл N(Mn)4 =10 15 см -3 da α=150%/Тл 3-rasm. T=300 K, E=100 V/sm magnit nanoklasterlar konsentratsiyasi har xil bo„lgan namunalardagi MMQ ning magnit maydonga bog„liqligi: 1-- N(Mn)4 = 2 10 13 см -3 , 2-- N(Mn)4 = 2 10 14 см -3 , 3-- N(Mn)4 = 5 10 14 см -3 , 4-- N(Mn)4 = 10 15 см -3 . жүктеу/скачать 4,81 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|